Έωλα επιχειρήματα για μια σκανδαλώδη επιλογή
Μια επιλογή με πασιφανή τα σκανδαλώδη χαρακτηριστικά δεν θα μπορούσε να υποστηριχθεί παρά μόνο με ψεύτικα επιχειρήματα και παραβίαση της κοινής λογικής. Ας δούμε τα πιο βασικά από αυτά:
1. «Υλοποιείται ένας σύγχρονος σχεδιασμός διαχείρισης»
Στην πραγματικότητα δεν υφίσταται κανένας επικαιροποιημένος σχεδιασμός. Ο νέος εθνικός σχεδιασμός (επιταγή του ν. 4042/2012), καθώς και ο αναθεωρημένος περιφερειακός σχεδιασμός της Αττικής-ΠΕΣΔΑ (πρόβλεψη του ισχύοντος, ληγμένου ΠΕΣΔΑ) έχουν παραπεμφθεί στις καλένδες. Και οι δύο σχεδιασμοί φαίνεται να οδηγούνται σε υλοποίηση μετά την οριστικοποίηση των νέων έργων. Απλά, για να τα περιβάλει με μια τυπική νομιμοποίηση. Αυτό που υλοποιείται, στην πράξη, μέσω του «ανταγωνιστικού διαλόγου» είναι ένας ιδιότυπος τρόπος διαμόρφωσης του σχεδιασμού της διαχείρισης των αστικών απορριμμάτων, ο οποίος θα διαμορφωθεί στο πλαίσιο των επιχειρηματικών επιλογών των εργολάβων, με τις υπηρεσίες του ΕΔΣΝΑ και της περιφέρειας σε ρόλο θεατή και, φυσικά, απούσα την κοινωνία.
2. «Θα υπάρξει περιβαλλοντική ασφάλεια»
Τουλάχιστον αστήρικτο είναι το συγκεκριμένο επιχείρημα, αφού οι τελικές λύσεις δεν υπάρχουν (όπως λέγεται, αυτές θα προκύψουν μέσα από τον «ανταγωνιστικό διάλογο»). Γι’ αυτό και στο αντικείμενο των εργολαβιών περιλαμβάνεται και η εκπόνηση των αντίστοιχων μελετών. Να προστεθεί, ακόμη, ότι απουσιάζει και η προβλεπόμενη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) της αναθεώρησης του ΠΕΣΔΑ που, φυσικά, ακολουθεί τον ίδιο δρόμο της συνεχούς αναβολής και μετάθεσης. Όταν απουσιάζει, λοιπόν, το αντικείμενο του οποίου οι επιπτώσεις εξετάζονται, πώς μπορεί κανείς να αποφαίνεται αξιόπιστα για το περιβαλλοντικό αποτύπωμα των νέων έργων; Οι υποστηρικτές αυτής της άποψης θα εξακολουθούσαν να λένε τα ίδια, ακόμη κι αν η λύση που θα επιλεγεί περιλαμβάνει την καύση;
3. «Δεν υπάρχει άλλη λύση»
Αφού πρώτα η Περιφέρεια Αττικής και ο ΕΔΣΝΑ δρομολόγησαν μια απαράδεκτη διαδικασία προκηρύσσοντας διαγωνισμούς που φωτογραφίζουν ένα συγκεκριμένο φιλοεργολαβικό μοντέλο, έρχονται εκ των υστέρων να καλέσουν όσους έχουν εναλλακτικές προτάσεις, να τις καταθέσουν. Δεν πρόκειται απλά για στρουθοκαμηλισμό.
Πρόκειται για συνειδητή απόκρυψη της πραγματικότητας, αφού είναι σε όλους γνωστό ότι, εδώ και δύο χρόνια σχεδόν, έχει κατατεθεί δημόσια, συναντώντας αξιοζήλευτη υποστήριξη, μια συγκροτημένη αντίληψη που συνηθίσαμε να την περιγράφουμε σαν την «αποκεντρωμένη διαχείριση, με έμφαση στη διαλογή στην πηγή και κοινωνική συμμετοχή». Πρόκειται για μια πρόταση που αντιπροσωπεύει μια δημιουργική σύνθεση της συμπυκνωμένης διεθνούς εμπειρίας και των καλών πρακτικών, του βαθύτερου πνεύματος των εξελίξεων (και) στην εθνική νομοθεσία (με την ενσωμάτωση της οδηγίας 2008/98/ΕΚ) και της πολιτικής θέσης για την υπεράσπιση του ευρύτερου δημόσιου συμφέροντος. Χωρίς να παραβλέψει κανείς και άλλες προτάσεις εναλλακτικής διαχείρισης που έχουν κατατεθεί.
4. «Οι ΣΔΙΤ δεν είναι ιδιωτικοποίηση
«Η κυριότητα των έργων παραμένει στο Δημόσιο», μας λένε. Αυτό που δεν μας λένε είναι ότι αυτό θα γίνει, πρακτικά, με το τέλος των συμβάσεων 27ετούς διάρκειας, που προβλέπονται. Τότε, δηλαδή, που οι εγκαταστάσεις θα έχουν κλείσει τον αναμενόμενο κύκλο ζωής τους και θα έχουν πλήρως απαξιωθεί. Δεν μας λένε, ακόμη, ότι στο διάστημα αυτό, την ευθύνη της συντήρησης, λειτουργίας και οικονομικής εκμετάλλευσης αυτών των υποδομών θα την έχουν οι εργολάβοι-ανάδοχοι των έργων. Τι άλλο θα έπρεπε να συμβεί για να χαρακτηριστεί σαν ιδιωτικοποίηση αυτό το καθεστώς; Να παραχωρηθεί στους εργολάβους και το ιδιοκτησιακό καθεστώς των χρυσοπληρωμένων με δημόσιο χρήμα εγκαταστάσεων; Όταν γνωρίζουμε ότι η περιορισμένη ιδιωτική συμμετοχή θα αποσβεστεί σε πολύ σύντομο διάστημα, μέσω των υψηλών τιμών χρήσης των εγκαταστάσεων.
5. «Το Δημόσιο εξοικονομεί πόρους»
Η αλήθεια είναι ότι διασπαθίζεται δημόσιο χρήμα, αφού η χρηματοδότηση της δημόσιας συμμετοχής (170 εκ. ευρώ) υπερβαίνει το αρχικά διαθέσιμο κονδύλι του ΠΕΠ Αττικής (150 εκ. ευρώ), στερώντας από τους δήμους τους αναγκαίους πόρους για δραστηριότητες διαλογής στην πηγή ή για δράσεις αποκεντρωμένης διαχείρισης. Πριν από λίγες μέρες άρχισε να γίνεται λόγος και για 200 εκ. ευρώ ή και ακόμη περισσότερα, όπως δήλωσε κυνικά ο κ. Σγουρός. Ακόμη και μέρος της συμμετοχής των εργολάβων προβλέπεται να εκταμιευτεί από κοινοτικά προγράμματα (Jessica). Αντίθετα, έχει τεκμηριωθεί ότι μόνο με τη δημόσια συμμετοχή θα μπορούσαν να χρηματοδοτηθούν όλες οι βασικές υποδομές ενός συστήματος αποκεντρωμένης διαχείρισης. Που, εκτός των άλλων, έχουν τη δυνατότητα να αναπτύσσονται σταδιακά και, από την πρώτη στιγμή, να αναχρηματοδοτούν τα επόμενα βήματα του συστήματος. Για να μην αναφερθούμε στο τεράστιο κόστος λειτουργίας, στη βάση των σχετικών συμβάσεων ανάθεσης των έργων, που θα είναι της τάξης κάποιων δισ. ευρώ. Εκτός και αν, επειδή θα προέρχονται από την τσέπη των δημοτών της Αττικής, δεν θεωρούνται δημόσιοι πόροι.
6. «Θα κερδηθεί πολύτιμος χρόνος»
Στην καλύτερη των περιπτώσεων οι συμβάσεις θα υπογραφούν στο τέλος του 2013 και η κατασκευή των μονάδων θα διαρκέσει, τουλάχιστον, δύο χρόνια. Ας πάρουμε υπόψη ότι για ορισμένες από τις τέσσερις μονάδες της Αττικής (Κερατέα, Φυλή) δεν είναι αποσαφηνισμένο το θέμα της χωροθέτησης. Από το 2016 λοιπόν… και βλέπουμε. Στο διάστημα αυτό, αν υπήρχε η πολιτική βούληση, θα μπορούσε να αναπτυχθεί, κάλλιστα, μεγάλο μέρος των υποδομών της αποκεντρωμένης διαχείρισης, διασφαλίζοντας μακροπρόθεσμα και το δημόσιο χαρακτήρα της διαχείρισης, με περιβαλλοντικά ήπιο τρόπο και με οικονομικό όφελος για τους εξυπηρετούμενους πολίτες και τους δήμους της Αττικής.
