Επιμέλεια: Γιάννης Σχίζας
Τα φυτά που υποβάλλονται σε στρες από αφυδάτωση ή κόψιμο των στελεχών τους εκπέμπουν ήχους, αναφέρουν ερευνητές στο Ισραήλ που κατάφεραν να ηχογραφήσουν τα παράπονα.
Σύμφωνα με την έρευνα που δημοσιεύεται στο περιοδικό Cell, οι ήχοι αυτοί έχουν υψηλή συχνότητα πέρα από τις δυνατότητες της ανθρώπινης ακοής, πιθανότατα όμως να γίνονται αντιληπτοί από έντομα, άλλα θηλαστικά και πιθανώς άλλα φυτά.
Οι ερευνητές ηχογράφησαν υγιή και στρεσαρισμένα φυτά καπνού και ντομάτας, πρώτα σε έναν ηχομονωμένο ακουστικό θάλαμο και στη συνέχεια σε ένα πιο θορυβώδες περιβάλλον θερμοκηπίου. Στρέσαραν τα φυτά με δύο τρόπους: Με το να μην τα ποτίζουν για αρκετές ημέρες και να κόβουν τους βλαστούς τους. Αφού ηχογράφησαν τα φυτά, οι ερευνητές εκπαίδευσαν έναν αλγόριθμο μηχανικής μάθησης για να ξεχωρίσουν τα φυτά που δεν έχουν υποστεί πίεση από τα διψασμένα και τα κομμένα φυτά.
Η ομάδα διαπίστωσε ότι τα στρεσαρισμένα φυτά εκπέμπουν περισσότερους ήχους από τα φυτά που δεν υποβάλλονται στρες. Οι ήχοι των φυτών μοιάζουν με κρότους και ένα μεμονωμένο στρεσαρισμένο φυτό εκπέμπει περίπου 30-50 τέτοιους ήχους ανά ώρα σε φαινομενικά τυχαία διαστήματα. Τα φυτά που πιέστηκαν λόγω της έλλειψης νερού άρχισαν να εκπέμπουν ήχους προτού αφυδατωθούν εμφανώς και η συχνότητα των ήχων κορυφώθηκε έπειτα από πέντε ημέρες χωρίς νερό πριν μειωθεί ξανά καθώς τα φυτά ξεραίνονταν.
Οι ήχοι διέφεραν ανάλογα με την αιτία του στρες. Ο αλγόριθμος μηχανικής μάθησης ήταν σε θέση να διαφοροποιήσει με ακρίβεια την αφυδάτωση και το στρες από κόψιμο και μπορούσε επίσης να διακρίνει εάν οι ήχοι προέρχονταν από φυτό ντομάτας ή καπνού.
Παρόλο που η έρευνα επικεντρώθηκε σε αυτά τα δύο φυτά, λόγω της ευκολίας ανάπτυξης και τυποποίησής τους στο εργαστήριο, η ερευνητική ομάδα ηχογράφησε επίσης μια ποικιλία άλλων ειδών.
«Διαπιστώσαμε ότι πολλά φυτά, για παράδειγμα το καλαμπόκι, το σιτάρι, το αμπέλι και οι κάκτοι, εκπέμπουν ήχους όταν είναι στρεσαρισμένα» αναφέρει η Λίλαχ Χαντάνι, κύρια συγγραφέας της μελέτης, εξελικτική βιολόγος του Πανεπιστημίου του Τελ Αβίβ.
Υπέρηχοι από φυτά είχαν καταγραφεί και στο παρελθόν, ωστόσο ο μηχανισμός της παραγωγής τους δεν είναι σαφείς. Οι ερευνητές εικάζουν ότι μπορεί να οφείλονται στο σχηματισμό και το σκάσιμο φυσαλίδων αέρα στο αγγειακό σύστημα του φυτού, μια διαδικασία που ονομάζεται σπηλαίωση.
Είναι επίσης ασαφές το αν τα φυτά παράγουν αυτούς τους ήχους για να επικοινωνήσουν με άλλους οργανισμούς ή όχι, όμως το γεγονός ότι υπάρχουν αυτοί οι ήχοι έχει μεγάλες οικολογικές και εξελικτικές επιπτώσεις.
«Είναι πιθανό ότι άλλοι οργανισμοί θα μπορούσαν να εξελιχθούν για να ακούσουν και να ανταποκριθούν σε αυτούς τους ήχους» αναφέρει η Λίλαχ Χαντάνι και προσθέτει: «Για παράδειγμα, ένας σκόρος που σκοπεύει να γεννήσει αυγά σε ένα φυτό ή ένα ζώο που σκοπεύει να φάει ένα φυτό θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν τους ήχους για να βοηθηθούν στην απόφασή τους».
Η Λίλαχ Χαντάνι και άλλα μέλη της ερευνητικής ομάδας είχαν εντοπίσει στο παρελθόν ότι φυτά αυξάνουν τη συγκέντρωση των σακχάρων στο νέκταρ τους, όταν «ακούνε» τους ήχους επικονιαστών.
Οι συγγραφείς της μελέτης αναφέρουν ότι οι ηχογραφήσεις των φυτών θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν σε γεωργικά συστήματα άρδευσης για την παρακολούθηση της κατάστασης ενυδάτωσης των καλλιεργειών και για να βοηθήσουν στην πιο αποτελεσματική κατανομή του νερού.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
Η μάχη για το νερό
Στο επίκεντρο της διαμάχης στο Σεντ Σολίν, δεν είναι παρά οι λεγόμενοι «υπερ-ταμιευτήρες». Η κατασκευή δηλαδή τεράστιων δεξαμενών νερού από αγροτικές ενώσεις για εξασφάλιση της άρδευσης κατά τους άνυδρους μήνες. Πρακτική που εξαπλώνεται εν μέσω εντεινόμενης ξηρασίας στη Γαλλία. Με την άδεια των αρχών, γεμίζουν με την άντληση νερού από τον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα κατά τη διάρκεια του χειμώνα, όταν υποτίθεται ότι γίνεται η αναπλήρωσή του από τη βροχή, που όμως όλο και λιγοστεύει. Ζητούμενο είναι η διασφάλιση του ποτίσματος σε εντατικές και ενεργοβόρες καλλιέργειες καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Ο υπερ-ταμιευτήρας που επιχειρείται να κατασκευαστεί στο Σεντ Σολίν εκτιμάται ότι θα μπορούσε να έχει χωρητικότητα όση έχουν μαζί 20 ολυμπιακών διαστάσεων πισίνες. Ο υπουργός Οικολογικής Μετάβασης και Εδαφικής Συνοχής, Κριστόφ Μπεσί, υποστηρίζει ότι οι υπερ-ταμιευτήρες δεν θα έχουν αρνητικές επιπτώσεις στη στάθμη των υδάτων. Επικαλείται μελέτη της Εθνικής Γεωλογικής Υπηρεσίας της Γαλλίας ότι το νέο έργο στο Σαν Σολίν θα μπορούσε να αυξήσει τη ροή των ποταμών της περιοχής «κατά 5% έως 6% το καλοκαίρι, έναντι μείωσης κατά 1% το χειμώνα», σε σύγκριση με τα δεδομένα της περιόδου 2000-2011.
Πολέμιοι του σχεδίου τονίζουν ότι στη μελέτη δεν συνυπολογίστηκαν τα πιθανά ποσοστά εξάτμισης του νερού από τους ταμιευτήρες (περίπου 20% σύμφωνα με οικολογικές οργανώσεις), ούτε τα αυξημένα επίπεδα ξηρασίας λόγω της κλιματικής αλλαγής.
Σε αυτό το φόντο –κι ενώ η χώρα σείεται από τις αντιδράσεις για τις κυβερνητικές μεθοδεύσεις στην αλλαγή του συνταξιοδοτικού– ο Γάλλος πρόεδρος Εμ. Μακρόν προσπάθησε να αλλάξει την ατζέντα και να συσπειρώσει τους πολίτες γύρω από ένα σχέδιο εξοικονόμησης νερού.
Συνοδεία ισχυρών αστυνομικών δυνάμεων έκανε την πρώτη εδώ και πολλές ημέρες δημόσια εμφάνισή του, μεταβαίνοντας την Πέμπτη στη λίμνη Σερ-Πονσόν στις Άλπεις για να ανακοινώσει μέτρα «μείωσης της σπατάλης».
Αφού λοιπόν διεμήνυσε ότι οι διαμαρτυρίες δεν θα σταματήσουν τις μεταρρυθμίσεις εν γένει -είτε στο συνταξιοδοτικό, είτε σε άλλους τομείς- ανακοίνωσε ένα σχέδιο 50 σημείων.
Τήξη πάγων και τροφική αλυσίδα
«Τα μοντέλα μας δείχνουν ότι, εάν οι παγκόσμιες εκπομπές άνθρακα συνεχιστούν με τους σημερινούς ρυθμούς, η ωκεάνια κυκλοφορία στην Ανταρτική θα επιβραδυνθεί κατά περισσότερο από 40% τα επόμενα 30 χρόνια», δήλωσε ο Μάθιου Ίνγκλαντ, καθηγητής του Πανεπιστημίου της Νέας Νότιας Ουαλίας και συντονιστής μελέτης που δημοσιεύεται στο Nature.
«Είναι σοκαριστικό να διαπιστώνουμε ότι συμβαίνει τόσο γρήγορα» σχολίασε στο Reuters ο Άλαν Μιξ, παλαιοκλιματολόγος που δεν συμμετείχε στη νέα μελέτη αλλά είναι μέλος της ομάδας που συνέταξε την τελευταία έκθεση του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή. «Δείχνει να επιταχύνεται αυτή τη στιγμή που μιλάμε. Είναι είδηση για πρωτοσέλιδο» είπε.
Επιφανειακά θαλάσσια ρεύματα μεταφέρουν στην Ανταρκτική θερμό νερό υψηλής αλατότητας, το οποίο σταδιακά ψύχεται από τις πολικές συνθήκες και γίνεται έτσι πιο πυκνό λόγω συστολής.
Όταν κρυώσει αρκετά, το νερό αυτό βυθίζεται στον ωκεάνιο πυθμένα και ρέει προς τον βορρά, μεταφέροντας οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά στον Ινδικό, τον Ατλαντικό και τον Ειρηνικό ωκεανό.
Τα ωκεάνια ρεύματα παραμένουν σταθερά εδώ και χιλιάδες χρόνια. Τώρα, όμως, η τήξη των πάγων της Ανταρκτικής γεμίζει τον γύρω ωκεανό με γλυκό νερό, το οποίο είναι πιο ελαφρύ από το νερό της θάλασσας και εμποδίζει έτσι την καθοδική ροή προς τον πυθμένα.
Οι συντάκτες της νέας μελέτης χρησιμοποίησαν μαθηματικά μοντέλα για να προσομοιώσουν την ωκεάνια κυκλοφορία της Ανταρκτικής έως το 2050 σύμφωνα με το «σενάριο υψηλών εκπομπών άνθρακα» του ΟΗΕ.
Σε αντίθεση με προηγούμενες έρευνες, η μελέτη έλαβε υπόψη πρόσθετους παράγοντες όπως η επίδραση του γλυκού νερού από την τήξη των πολικών πάγων. Όπως επισήμανε ο Ίνγκλαντ, η επίδραση του γλυκού νερού στην ωκεάνια κυκλοφορία δεν έχει ακόμα συμπεριληφθεί στα μοντέλα που χρησιμοποιεί η Διακυβερνητική Επιτροπή του ΟΗΕ για το κλίμα (IPCC). Και η επίδραση αυτή είναι «σημαντική» προειδοποίησε ο καθηγητής.
Η μελέτη έδειξε επίσης ότι η εισβολή θερμού νερού στην τράπεζα πάγου της Δυτικής Ανταρκτικής θα αυξηθεί. Δεν εξέτασε όμως το κατά πόσο αυτή η εισβολή θα οδηγούσε σε περαιτέρω τήξη και περαιτέρω επιβράδυνση της ωκεάνιας κυκλοφορίας. Η έρευνα «δεν περιλαμβάνει τα σενάρια καταστροφής» σχολίασε ο Μιξ. «Υπό αυτή την έννοια είναι μάλλον συντηρητική».
