Πριν δυο-τρεις μήνες έτυχε να δω ένα βίντεο που περιείχε στιγμιότυπα γυρισμένα από ένα drone στην κινεζική επαρχία της Εσωτερικής Μογγολίας. Ομολογώ ότι τότε το βρήκα σοκαριστικό. Στην πρώτη σκηνή το drone βιντεοσκοπεί από ψηλά μια γιαγιά ενώ από τα μεγάφωνα ακούγεται η φωνή του χειριστή του: «Ναι θείτσα, σ’ εσένα μιλάω! Δεν θα έπρεπε να κυκλοφορείς έξω χωρίς μάσκα!». Η γιαγιά τρομάζει και γυρνά να φύγει. Το drone συνεχίζει: «Έτσι μπράβο, γύρνα σπίτι σου. Και μην ξεχνάς να πλένεις τα χέρια σου!». Στην επόμενη σκηνή το drone μαλώνει κάποιον που φορτώνει ένα τρίκυκλο: «Θείε, γιατί βγαίνεις συνέχεια έξω; Μην γελάς! Γύρνα αμέσως στο σπίτι σου!». Γρήγορα ο ανυπάκουος παρατά ό,τι έκανε και συμμορφώνεται. Στο τρίτο στιγμιότυπο το drone κυνηγά ένα παιδί: «Μην χαζεύεις έξω! Δεν φοράς καν τη μάσκα σου! Βιάσου, γύρνα σπίτι!». Το παιδί αρχίζει να τρέχει, το drone το παίρνει από πίσω κι εξακολουθεί να το νουθετεί από ψηλά: «Τρέχα, και μην ξαναβγείς από το σπίτι!»…
Το θυμήθηκα αυτές τις μέρες, αφού παρακολούθησα μερικές από τις απίστευτες σκηνές που εκτυλίσσονται στη Σαγκάη. Το έψαξα, και το είδα πάλι. Όμως αυτή τη φορά μου φάνηκε έως και συμπαθητικό – κι όταν το συνειδητοποίησα, τρόμαξα. Πώς γίνεται να βρίσκω συμπαθητικό ένα βίντεο με drone που κυνηγά και μαλώνει ανθρώπους; Η εξήγηση μάλλον είναι ότι, σε σχέση με όσα βλέπουμε στη Σαγκάη, το συγκεκριμένο βίντεο μοιάζει πολύ πιο ανθρώπινο. Ο χειριστής του μιλά, αυστηρά μεν αλλά προσωπικά, στον κάθε «στόχο». Στη Σαγκάη, από την άλλη, τα drones και τα ρομπότ που επιχειρούν στον αέρα και στο έδαφος αντίστοιχα, με τα ηχογραφημένα μηνύματά τους, είναι εντελώς αποτροπιαστικά. Τρομακτικότερες ακόμη είναι οι σκηνές όπου τρελαμένοι από τον εγκλεισμό άνθρωποι βγαίνουν στα μικροσκοπικά μπαλκόνια ή ανοίγουν τα παράθυρα και ουρλιάζουν μέσα στη νύχτα. Ώσπου ένα drone τους εντοπίζει και εκπέμπει το ηχογραφημένο μήνυμά του: «Μπείτε γρήγορα μέσα! Εάν παραβιάζετε τον νόμο, θα συλληφθείτε!». Αλλά το πιο εφιαλτικό είναι αυτό που δεν βλέπουμε: η εφαρμογή σε κάθε κινητό που επιτρέπει τον άμεσο εντοπισμό του κατόχου του και την κατάσταση της υγείας του, λειτουργώντας ως υπερσύγχρονο «υγειονομικό πάσο» – χωρίς το οποίο δεν μπορείς να πας πουθενά και να κάνεις τίποτα. Μπορείς μόνο να τρελαθείς ή να λιμοκτονήσεις. Λεπτομέρεια: με αυτήν την εφαρμογή, μπορείς να δεις αν κοντά σου υπάρχουν «μολυσμένοι»…
Το κινεζικό καθεστώς βρίσκεται, με άλλα λόγια, στη διεθνή πρωτοπορία όσον αφορά τον βιοπολιτικό έλεγχο των πολιτών μέσω καινοτόμων τεχνολογιών. Από τις πυκνοκατοικημένες μεγαπόλεις ως τους μικρούς οικισμούς της μογγολικής στέπας, όλοι παρακολουθούνται διαρκώς. Αυτά που βλέπουμε στην Κίνα, όμως, δεν αποτελούν μια αυταρχική «εξαίρεση», αλλά το υπόδειγμα ενός παγκοσμιοποιημένου ολοκληρωτισμού. Οι Δυτικές ελίτ, που τάχα σοκάρονται από τη Σαγκάη, διέπονται από την ίδια ακριβώς λογική – αν και έχουν μείνει λίγο πίσω όσον αφορά τις «τεχνικές» δυνατότητες μετατροπής της συντριπτικής πλειοψηφίας του παγκόσμιου πληθυσμού σε τρομαγμένα ανδράποδα, των οποίων κάθε πτυχή της ζωής ελέγχεται (και εξαρτάται απόλυτα) από τις ελίτ-χειριστές. Προ πανδημίας, όλα αυτά ήταν θέματα ταινιών δυστοπικής επιστημονικής φαντασίας (παρόλο που στην πραγματικότητα τα κράτη, οι τράπεζες, οι διαδικτυακές εταιρίες και άλλα ευαγή ιδρύματα είχαν ήδη συγκεντρώσει τεράστιο αριθμό λεπτομερών πληροφοριών για δισεκατομμύρια κατοίκους του πλανήτη). Το ερώτημα είναι: Θέλουμε να ζήσουν τα παιδιά μας σε έναν τέτοιο κόσμο; Αν όχι, ποτέ δεν είναι αργά για να αντισταθούμε. Έτσι που κι αυτά τα σκοτεινά σχέδια να συναντήσουν τα προηγούμενα στον σκουπιδοτενεκέ της Ιστορίας.
