Το μεταναστευτικό και προσφυγικό ζήτημα αποτελεί ένα διαρκές και συνεχιζόμενο γόρδιο δεσμό για την ελληνική κοινωνία, σαν άμεσο αποτέλεσμα της εργαλειοποίησής του από το καθεστώς Ερντογάν και της ένταξής του στον εν εξελίξει υβριδικό πόλεμο εναντίον της χώρας μας. Και σαν αντανάκλαση των γενικών αδιεξόδων της Ευρώπης στη διαχείρισή του που μετέτρεψε την Ελλάδα σε φράχτη και αποθήκη των μεταναστευτικών ροών. Άλλοτε παράγει θεαματικά γεγονότα που προκαλούν εξελίξεις και βίαιες προσαρμογές όπως στον Έβρο τον περασμένο χειμώνα ή στην Μόρια πριν ένα μήνα και άλλοτε λειτουργεί υπόκωφα προετοιμάζοντας τους όρους για νέα μεγαλύτερα αδιέξοδα στο μέλλον.
Οι ροές από την Τουρκία προς τη χώρα μας, είτε μέσω της θαλάσσιας οδού είτε από τον Έβρο, συνεχίζονται όλο αυτό το διάστημα. Οι αριθμοί είναι σαφώς μικρότεροι από τις προηγούμενες χρονιές, σαν αποτέλεσμα τόσο του κορωνοϊού, όσο και της αλλαγής στάσης της Ελλάδας που αποφάσισε να φυλάξει στοιχειωδώς τα σύνορα της. Το 2020 καταγράφηκαν περίπου 15 χιλιάδες νέες αφίξεις, με το πραγματικό νούμερο να είναι σαφώς μεγαλύτερο, το ένα τέταρτο δηλαδή των αφίξεων που καταγράφηκαν κατά το ίδιο διάστημα του προηγούμενου χρόνου. Σε καμιά περίπτωση δεν έχουμε 90% μειωμένες ροές όπως πανηγυρίζει η κυβέρνηση. Σε καμιά περίπτωση όμως δεν έχουν «ελεγχθεί» τα κυκλώματα των διακινητών και οι δίοδοι που αυτοί χρησιμοποιούν.
Σε καμιά περίπτωση δεν θα σταματήσει ο Ερντογάν να χρησιμοποιεί την απειλή για άνοιγμα της στρόφιγγας των μεταναστευτικών ροών, τόσο για το γκριζάρισμα της Ελλάδας, όσο και για να εκβιάζει χρηματοδότηση και στήριξη ή ανοχή σε άλλα μέτωπα από τη γερμανική Ευρώπη. Τη βδομάδα που μας πέρασε το καθεστώς Ερντογάν, προχώρησε σε μια ακόμη προκλητική ενέργεια. Υποθηκεύοντας τετελεσμένα για το μέλλον, ανακοίνωσε πως θεωρεί ως περιοχή ευθύνης της Τουρκίας, για την «έρευνα και διάσωση», το μισό Αιγαίο και όλη τη θαλάσσια περιοχή μεταξύ Κρήτης, Ρόδου και Κύπρου, προφανώς έχοντας στο μυαλό να παίξει με το ενδεχόμενο ενός επεισοδίου σε πιθανή επιχείρηση διάσωσης μεταναστών από το ελληνικό λιμενικό στην περιοχή αυτή.
Σε καμιά περίπτωση δεν θα σταματήσει ο Ερντογάν να χρησιμοποιεί την απειλή για άνοιγμα της στρόφιγγας των μεταναστευτικών ροών, τόσο για το γκριζάρισμα της Ελλάδας, όσο και για να εκβιάζει χρηματοδότηση και στήριξη ή ανοχή σε άλλα μέτωπα από τη γερμανική Ευρώπη
Η ελληνική στάση
Η απάντηση της ελληνικής πλευράς απέναντι στην στρατηγική αυτή, είναι διάφορα μέτρα ή ημίμετρα αποτροπής, συνοδευόμενα από εκκλήσεις προς την Ευρώπη και μεγάλες δόσεις επικοινωνιακής διαχείρισης απ’ την πλευρά του υπουργείου Μετανάστευσης, καθώς και ένα υπόγειο παζάρι, με καρότο και μαστίγιο, με τους γαλάζιους αυτοδιοικητικούς να εφαρμόσουν την κυβερνητική πολιτική. Η πολυδιαφημισμένη αποσυμφόρηση των νησιών προχωράει με αργούς ρυθμούς, με αυτούς που φεύγουν απ’ τα νησιά (κάποιες χιλιάδες) να εγκλωβίζονται στην ενδοχώρα (στα κέντρα της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης που εδώ και καιρό ασφυκτιούν) χωρίς προοπτική, αφού οι ευρωπαϊκές χώρες δέχτηκαν μόνο μερικές εκατοντάδες πρόσφυγες, υπό το φως των ΜΜΕ και εν μέσω ύμνων για αλληλεγγύη.
Τις προηγούμενες μέρες ξαναήρθε στο προσκήνιο ο φράχτης στον Έβρο, μετά την επίσκεψη του πρωθυπουργού στον ακριτικό νομό, το πολυδιαφημιζόμενο όμως έργο διπλής αποτροπής (άμυνα και μετανάστευση) σε μεγάλο βαθμό παραμένει μακέτα. Και πίσω απ’ όλα αυτά, συνεχίζονται οι συζητήσεις για την νέα δομή στη Λέσβο (που θα αντικαταστήσει τη δομή του Καρά Τεπέ, που αντικατέστησε την Μόρια), η οποία όλα δείχνουν ότι θα είναι υπό τον έλεγχο της Ε.Ε., καθώς το ενδιαφέρον που είχαν εκφράσει διάφοροι αξιωματούχοι από Βρυξέλες και Βερολίνο, μετατρέπεται σε συμφωνία για κοινή Task-Force και δημιουργία της νέας δομής μέχρι το καλοκαίρι του 2021, όπως ανακοίνωσαν μετά από συνάντηση ο υπ. Μετανάστευσης και Ασύλου, κ. Μηταράκης, και η επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων της Ε.Ε., κ. Ylva Johansson. Πίσω απ’ τα ευχολόγια για αλληλεγγύη εν’ όψη της νέας συμφωνίας για την μετανάστευση, η Ευρώπη, και ειδικά η γερμανική προεδρία, δεν κρύβει τις προθέσεις της. Η Ελλάδα δεν λογίζεται ως ισότιμη με τις άλλες χώρες της Ε.Ε., κρίνεται ως χώρα εισόδου και τράνζιτ, μαζί με το Μαρόκο, την Λιβύη και την Τουρκία, και όλες οι αποφάσεις και καταμερισμοί, συνεχίζουν να της αποδίδουν τον ρόλο φράχτη και αποθήκης ψυχών.
Υπό αυτές τις συνθήκες και εν μέσω της ταυτόχρονης γεωπολιτικής, οικονομικής και υγειονομικής κρίσης με την οποία βρίσκεται αντιμέτωπη η χώρα μας, το μεταναστευτικό-προσφυγικό, θα συνεχίσει να γεννάει αδιέξοδα, όσο αντιμετωπίζεται με τον κοντόθωρο διαχειριστικό ορίζοντα των κυβερνώντων, οι οποίοι πίσω απ’ τον μανδύα της αποτελεσματικότητας και του ρεαλισμού κρύβουν πολύ επικοινωνία, χειρισμό και υποταγή στους ευρωπαϊκούς σχεδιασμούς. Μόνη διέξοδος να ειδωθεί και αυτό το ζήτημα ως τμήμα μιας ενιαίας διαδικασίας ανάταξης της ελληνικής κοινωνίας και υπέρβασης του τωρινού κατακερματισμού και αποπροσανατολισμού, που το μόνο που μπορεί να γεννήσει είναι γεγονότα όπως αυτά στη Μόρια προ μηνών, ή στα Καμένα Βούρλα προ βδομάδων.
