«Σοσιαλισμός ή Βαρβαρότητα». H φράση αυτή του Αλέξη Τσίπρα, στην εναρκτήρια ομιλία του στο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ, προκάλεσε την αντίδραση της Ν.Δ. που μίλησε για «διχαστικό λόγο», άρεσε στο κομματικό ακροατήριο και «έπαιξε» στα κοινωνικά δίκτυα και τα ΜΜΕ, φιλικά και μη. Ποιος όμως πιστεύει σε κούφια λόγια; Κανείς. Ούτε και ο ίδιος ο κ. Τσίπρας, που με tweet του έσπευσε να καθησυχάσει όσους πήραν την, κατ’ επανάληψη κακοποιημένη, αυτή φράση στα σοβαρά. «Αυτά που δεσμευτήκαμε δεν είναι σοσιαλισμός. Είναι απλά ο δρόμος για να αποφύγουμε τη βαρβαρότητα του εκλεκτού σας». Κάπως έτσι κύλησε και το υπόλοιπο συνέδριο, με επίκεντρο την επικοινωνία, κι ας επιμένουν τα φιλικά Μέσα, πως ήταν ένα «ιστορικό συνέδριο», «εναρκτήριο λάκτισμα για την πολιτική αλλαγή» (τίτλοι της Εφ.Συν.).
Αυτό που πραγματοποιήθηκε από τις 14 έως τις 17 Απριλίου είχε περισσότερο τον χαρακτήρα μιας προεκλογικής φιέστας, με στόχο τη συσπείρωση του κομματικού ακροατηρίου, παρά ενός συνεδρίου διαβούλευσης και χάραξης πολιτικής κατεύθυνσης. Άλλωστε το συνέδριο έληξε χωρίς να λάβει αποφάσεις για τα βασικά επίδικα, με τα όργανα και τον πρόεδρο του κόμματος να εκλέγονται στις 15 Μαΐου.
Στην ομιλία του, ο Αλ. Τσίπρας περιέγραψε τα βασικά φυσιογνωμικά χαρακτηριστικά του κόμματος που φαίνεται να παγιώνονται πλέον και στον εσωκομματικό συσχετισμό. Η όξυνση των τόνων απέναντι στην κυβέρνηση και προσωπικά τον πρωθυπουργό και η προσπάθεια να προσεγγίσει τη λαϊκή δυσαρέσκεια που φουντώνει λόγω ακρίβειας και ενεργειακής κρίσης, αποτέλεσαν το βασικό στίγμα του συνεδρίου, με το βλέμμα στραμμένο στις προσεχείς εκλογές. Αυτό έδειξαν και οι γέφυρες προς τη σοσιαλδημοκρατία, με τα καλέσματα προς τον κ. Ανδρουλάκη «για μια προοδευτική διακυβέρνηση». Η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ διαβάζει τη σχετική επιτυχία ενός μαζικού συνεδρίου ως ψήφο εμπιστοσύνης και σημείο εκκίνησης για μια πορεία προς την κοινωνία με επίδικο τις επόμενες εκλογές. Χαρακτηριστικό ήταν το μήνυμα του κ. Τσίπρα κατά το κλείσιμο της διαδικασίας: Η παρουσία χιλιάδων στελεχών του κόμματος έστειλε «ισχυρό μήνυμα, προς όλο τον ελληνικό λαό, πως υπάρχει εναλλακτική».
Το επόμενο διάστημα, οι ανταγωνισμοί των διάφορων εγχώριων και ξένων κέντρων, οι πιέσεις για ευθυγράμμιση, τα σενάρια μεγάλων συνασπισμών διακυβέρνησης θα ορίσουν επί της ουσίας και το πολιτικό κλίμα. Το συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ, όπως και τα συνέδρια των άλλων μεγάλων κομμάτων που ακολουθούν, πρέπει να ιδωθούν ως προετοιμασία για τις εξελίξεις αυτές
Η αισιοδοξία αυτή δε σημαίνει βέβαια πως ο εσωκομματικός πονοκέφαλος έχει εκλείψει. Στις τέσσερις μέρες του συνεδρίου, η εσωκομματική αντιπολίτευση έκανε αρκετή φασαρία για την «αριστερή ταυτότητα του κόμματος» καθώς και για τον τρόπο εκλογής του προέδρου και της Κ.Ε., κριτικάροντας ως «λαϊκιστική» τη μαζική εκλογή από τη βάση, χωρίς όμως να αμφισβητεί συνολικά την πολιτική του κόμματος. Παρ’ όλα αυτά καταγράφηκε ως μια υπαρκτή μειοψηφία, ενώ δεν έλειψαν οι στιγμές μιας όχι και τόσο συντροφικής έντασης. Πάντως οι προγραφές για μερικούς από τους πρωταγωνιστές της «Ομπρέλας» παραμένουν, στοχεύοντας σε μερικούς από τους πρωταγωνιστές της βρώμικης μνημονιακής δουλειάς, δίνοντας το στίγμα για ξεκαθάρισμα σε όλα τα επίπεδα (ΚΕ, κομματικά ΜΜΕ, ψηφοδέλτια) μπροστά στο ενδεχόμενο κυβερνητικής επανόδου.
Ο Αλ. Τσίπρας μίλησε για «νίκη του ΣΥΡΙΖΑ στις επόμενες εκλογές», συνοδεύοντας αυτόν το στόχο με την πεποίθηση πως «όλες οι προοδευτικές δυνάμεις μαζί μπορούν να φέρουν την Πολιτική Αλλαγή, από την πρώτη Κυριακή». Στην πραγματικότητα έχουμε ήδη μπει σε μια περίοδο πολιτικών ανακατατάξεων που εκκινούν από τη βεβαιότητα πλέον αδυναμίας σχηματισμού μονοκομματικής κυβέρνησης στις επόμενες εκλογές και την ολοένα και μεγαλύτερη φθορά της Ν.Δ. Ανακατατάξεις που δεν έχουν να κάνουν μόνο με το κομματικό σκηνικό αλλά και με τη συνολικότερη πορεία της χώρας. Οι μεγάλες αποφάσεις που έχουν ήδη παρθεί πρέπει να υπηρετηθούν από όλους και αφορούν τον γεωπολιτικό ρόλο της χώρας ως βραχίονα του ΝΑΤΟ, την «πράσινη και ψηφιακή μετάβαση», την μεγαλύτερη οικονομική εξάρτηση. Το επόμενο διάστημα, οι ανταγωνισμοί των διάφορων εγχώριων και ξένων κέντρων, οι πιέσεις για μια τέτοιου τύπου ευθυγράμμιση, τα σενάρια μεγάλων συνασπισμών διακυβέρνησης θα ορίσουν επί της ουσίας και το πολιτικό κλίμα. Το συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ, όπως και τα συνέδρια των άλλων μεγάλων κομμάτων που ακολουθούν, πρέπει να ιδωθούν ως προετοιμασία για τις εξελίξεις αυτές.
Οι σιωπές της αξιωματικής αντιπολίτευσης
Υπήρξαν όμως και μεγάλες σιωπές για τις οποίες η συναίνεση είναι διατασική, με μικρή… λεπτομέρεια πως αυτές αφορούν τις βασικές ράγες πάνω στις οποίες κινείται η χώρα. Ανεξαρτήτως δηλαδή κυβερνήσεως ή συγκυριακών αποφάσεων, σχετίζονται με το σύνολο των απαιτήσεων και των προδιαγραφών που οι «σύμμαχοι/προστάτες» μας έχουν ορίσει για εμάς. Αφορούν όλα αυτά που υπηρέτησε ο ΣΥΡΙΖΑ ως κυβέρνηση και αυτά για τα οποία συναίνεσε ή έδειξε ανοχή (έστω και εν μέσω κοκορομαχιών για τις υποσημειώσεις) ως αντιπολίτευση. Για όλα αυτά προφανώς δεν είναι τα συνέδρια που αποφασίζουν, αλλά οι πρεσβείες, τα ταξίδια σε πρωτεύουσες της Ευρώπης και των ΗΠΑ, τα think tank και οι ειδικοί σύμβουλοι.
Πρώτη μεγάλη σιωπή, οι γεωπολιτικές προκλήσεις για τη χώρα μας και η διαρκώς αναθεωρητική πολιτική της Τουρκίας. Εισηγητής της πολιτικής «καν’ το όπως στις Πρέσπες» για τα ελληνοτουρκικά, το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης ταυτίζεται με το «κόμμα της Χάγης». Με όσους δηλαδή στις ελίτ της χώρας, προκρίνουν μια ΝΑΤΟϊκών προδιαγραφών συνολική διευθέτηση με τη γείτονα, ακόμη και αν αυτό σημαίνει απώλεια εθνικών μας κυριαρχικών δικαιωμάτων και υποχωρήσεις από πάγιες, εθνικές, κόκκινες γραμμές. Από την άποψη αυτή ο ΣΥΡΙΖΑ αποτελεί χρήσιμο μοχλό, όπως έχει δείξει η ιστορία, με ειδικό ρόλο όταν ωριμάσουν οι συνθήκες για αποφάσεις που θα αφορούν τα εθνικά αυτά θέματα (συνεκμετάλλευση, Κυπριακό κ.ά.).
Υπήρξαν όμως και μεγάλες σιωπές για τις οποίες η συναίνεση είναι διατασική, με μικρή… λεπτομέρεια πως αυτές αφορούν τις βασικές ράγες πάνω στις οποίες κινείται η χώρα. Ανεξαρτήτως δηλαδή κυβερνήσεως σχετίζονται με το σύνολο των απαιτήσεων και των προδιαγραφών που οι «σύμμαχοι/προστάτες» μας έχουν ορίσει για εμάς. Αφορούν όλα αυτά που υπηρέτησε ο ΣΥΡΙΖΑ ως κυβέρνηση και αυτά για τα οποία συναίνεσε ή έδειξε ανοχή ως αντιπολίτευση
Δεύτερη μεγάλη σιωπή, γύρω από το καθεστώς των καταναγκασμών που οικοδομήθηκε με πρόσχημα την πανδημία. Η κριτική για ευθύνες στην κυβέρνηση της Ν.Δ. δεν αμφισβητεί συνολικά όσα επιβλήθηκαν ως μονόδρομος. Μπορεί οι κορώνες του κ. Πολάκη να αξιοποιούνται επικοινωνιακά από την Ν.Δ., όμως η συνολική συμπεριφορά του ΣΥΡΙΖΑ έβαλε πλάτη στην αξιοποίηση της πανδημικής κρίσης ως ευκαιρία για την επίθεση στις ελευθερίες της κοινωνίας, για την επιβολή πολιτικών αποφάσεων ως «μοναδικά επιστημονικά ενδεδειγμένες», για τη βίαιη μεταβολή του βιοτικού επιπέδου των πολιτών που παρουσιάστηκε για μια ακόμη φορά ως φυσικό φαινόμενο.
Τρίτη μεγάλη σιωπή, γύρω από τη νέα, εθνική μεγάλη ιδέα, αυτή της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης. Παρά την κριτική σε επιμέρους πλευρές ή την αντιπαράθεση με συγκεκριμένους επιχειρηματικούς κύκλους που ευνοούνται από αυτή την κυβέρνηση (προς όφελος προφανώς άλλων κύκλων) και κερδοσκοπούν, ο ΣΥΡΙΖΑ αποδέχεται και προωθεί το σχέδιο του μετασχηματισμού της ελληνικής οικονομίας με όχημα τις πράσινες επενδύσεις (ενέργεια, υποδομές) και τον ψηφιακό μετασχηματισμό (στο κράτος και τις επιχειρήσεις) που αυξάνουν τους βαθμούς εξάρτησης της χώρας, υπονομεύοντας πραγματικές ενδογενείς δυνατότητες.
Τέταρτη μεγάλη σιωπή, παρά την κατά καιρούς εύκολη αντιπολιτευτική κριτική, η αναφορά στο κυβερνητικό έργο του ΣΥΡΙΖΑ, και ειδικά στους τομείς εκείνους που έστρωσαν επί της ουσίας το έδαφος στην κυβέρνηση Μητσοτάκη να συνεχίσει την επίθεση στην κοινωνία. Έργο ΣΥΡΙΖΑ από το 2018 το Ελληνικό Χρηματιστήριο Ενέργειας που επιτρέπει στους ολιγάρχες του κλάδου να ληστεύουν την κοινωνία πουλώντας το ρεύμα στην υψηλότερη τιμή στην Ευρώπη. Έργο ΣΥΡΙΖΑ η παραχώρηση του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης στις ένοπλες δυνάμεις των ΗΠΑ, με ενεργό ρόλο σήμερα στους πολεμικούς σχεδιασμούς του ΝΑΤΟ στην Ανατολική Ευρώπη, και με την πρώτη σχετική σύμβαση –στα πλαίσια του «στρατηγικού διαλόγου ΗΠΑ-Ελλάδας»– να υπογράφεται το 2018 από τους κ. Κατρούγκαλο και Πομπέο. Έργο ΣΥΡΙΖΑ το ξεπούλημα των υποδομών της χώρας, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την ΤΡΑΙΝΟΣΕ που πουλήθηκε το 2019 έναντι 45 εκατ., λιγότερα δηλαδή από την ετήσια επιχορήγηση που έλαβε η εταιρεία σε ένα έτος και την οποία καταγγέλει ο ΣΥΡΙΖΑ. Το αφήγημα πως τότε είχαμε δεσμεύσεις ενώ τώρα θα μπορέσουμε να εφαρμόσουμε μια άλλη πολιτική δεν πείθει ούτε τους πιστούς οπαδούς του κόμματος.
Δ.Γκ.
