Χωρίς δουλειά το 12% του συνολικού πληθυσμού του νομού, ποσοστό ρεκόρ σε όλη την Ελλάδα – Πανελλαδικό ρεκόρ και στις προσλήψεις με άτυπες μορφές απασχόλησης.
Αν το 2010 ήταν δύσκολο μία φορά για τους εργαζόμενους όλης της χώρας, για τον κόσμο της εργασίας στη Θεσσαλονίκη ήταν τουλάχιστον δύο, καθώς στο νομό η ανεργία, οι προσλήψεις με μερική απασχόληση και οι μετατροπές συμβάσεων πλήρους εργασίας σε εκ περιτροπής έτρεξαν –και συνεχίζουν να τρέχουν- με τα φρένα σπασμένα.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, το Νοέμβριο του 2010, η ανεργία στο πολεοδομικό συγκρότημα της Θεσσαλονίκης σκαρφάλωσε στο 16,8% και στο σύνολο του τέταρτου τριμήνου του περασμένου έτος -τα στοιχεία ακόμα δεν έχουν δημοσιοποιηθεί- αναμένεται να περάσει το 17%. Τόσο τα στοιχεία του ΟΑΕΔ για τους εγγεγραμμένους άνεργους, όσο και οι εκτιμήσεις του Εργατικού Κέντρου Θεσσαλονίκης «βλέπουν» την ανεργία στο νομό και στο πολεοδομικό συγκρότημα πάνω από 24%.
Ενδεικτικό της κρίσης απασχόλησης που βιώνει η περιοχή είναι ότι περίπου το 12% του συνολικού πληθυσμού του νομού, δηλαδή και ο οικονομικά ενεργός πληθυσμός και ο μη οικονομικά ενεργός, όπως είναι οι συνταξιούχοι, δεν έχει δουλειά. Όλα τα παραπάνω ποσοστά αποτελούν πανελλαδικά ρεκόρ τόσο σε σχέση με τους πανελλαδικούς μέσους όρους όσο και σε σχέση με τα ποσοστά ανεργίας, που παρουσιάζει η πρωτεύουσα και άλλες αστικές περιοχές.
Σύμφωνα με εργαζόμενους στον ΟΑΕΔ, μεγάλος αριθμός των «νεοεισερχόμενων» στην ανεργία προέρχεται από το χώρο των συμβασιούχων είτε του στενού δημόσιου είτε του ευρύτερου δημόσιου τομέα, που από τα μέσα του καλοκαιριού του 2010 απολύονται μαζικά, καθώς δεν ανανεώνονται οι συμβάσεις τους.
Σύμφωνα με το ΕΚΘ αλλά και τα στοιχεία του ΟΑΕΔ για τις ροές της απασχόλησης, πολλές είναι και οι απολύσεις στον ιδιωτικό τομέα, κυρίως μετά τον Σεπτέμβριο του περασμένου έτους.
Όμως, αυτό που έχει χτυπήσει σαν τσουνάμι τον ιδιωτικό τομέα στο νομό είναι οι αφόρητες πιέσεις που ασκούν οι εργοδότες για να μειωθούν οι μισθοί των εργαζομένων, με κάθε τρόπο, είτε νόμιμο, είτε ακόμα και παράνομο. Όσον αφορά το δεύτερο δρόμο, σε αρκετές επιχειρήσεις της Θεσσαλονίκης οι εργαζόμενοι πιέστηκαν να υπογράψουν ιδιωτικά συμφωνητικά για μειώσεις των μισθών τους από 15% έως και 25%. Μετά από παρεμβάσεις του ΕΚΘ αλλά και του ΣΕΠΕ, οι πιέσεις αυτές περιορίστηκαν, καθώς αυτά τα συμφωνητικά δεν έχουν απολύτως καμία νομική υπόσταση. Παρ’ όλα αυτά, έλεγχοι και παρεμβάσεις γίνονται μόνο σε μεγάλες επιχειρήσεις, ενώ στις μεσαίες και τις μικρές υπάρχει η εικόνα ότι επικρατεί ο νόμος της εργασιακής ζούγκλας. Πάντως, και τα επίσημα στοιχεία του ΣΕΠΕ δείχνουν πως στο νομό Θεσσαλονίκης, μέσα στο 2010, 2.986 συμβάσεις πλήρους απασχόλησης μετατράπηκαν σε μερικής και 894 σε εκ περιτροπής απασχόλησης, που σε ποσοστά υπερβαίνουν τους μέσους πανελλαδικούς όρους.
Όσον αφορά τις νέες προσλήψεις, τα στοιχεία του ΣΕΠΕ δείχνουν πως η αγορά εργασίας στη Θεσσαλονίκης έχει ελαστικοποιηθεί πλήρως, καθώς οι νέες προσλήψεις με πλήρη απασχόληση είναι λιγότερες από αυτές με μερική, «φαινόμενο» που, προς το παρόν, δεν εντοπίζεται ούτε στους άλλους νομούς της Κεντρικής Μακεδονίας ούτε και πουθενά αλλού πανελλαδικά. Συγκεκριμένα, από τον Ιανουάριο έως και τον Δεκέμβριο του 2010, στο νομό Θεσσαλονίκης 22.856 επιχειρήσεις προχώρησαν σε προσλήψεις. Από αυτές, οι 29.269 ήταν μερικής απασχόλησης, οι 7.699 ήταν εκ περιτροπής και μόνο οι 27.009 ήταν με πλήρη απασχόληση.
Στο σύνολό τους οι προσλήψεις με άτυπες μορφές εργασίας προσεγγίζουν τις 40.000 και ξεπερνούν κατά πολύ αυτές με πλήρη απασχόληση, αριθμοί που επιβεβαιώνουν όσους υποστηρίζουν ότι η περιοχή ζει τη δική της ξεχωριστή κρίση εδώ και πολλά χρόνια.
Συνολικά στην Κεντρική Μακεδονία, μέσα στο 2010, οι επιχειρήσεις που προχώρησαν σε προσλήψεις έφτασαν τις 48.711. Οι προσλήψεις με πλήρη απασχόληση έφτασαν τις 67.644, με μερική τις 45.733 και με εκ περιτροπής απασχόληση τις 11.969. Το άθροισμα των προσλήψεων με άτυπες μορφές απασχόλησης φτάνει τις 57.702 και υπολείπεται κατά 10.000 τον αριθμό των προσλήψεων με πλήρη απασχόληση.
Για την αντιμετώπιση αυτού του κραχ της ανεργίας ο σχεδιασμός του υπουργείου Εργασίας μοιάζει με ασπιρίνη για έναν πολύ βαριά άρρωστο. Για την περιοχή της Κεντρικής Μακεδονίας, όπου στον ΟΑΕΔ είναι εγγεγραμμένοι 170.000 άνεργοι, τα προγράμματα του υπουργείου Εργασίας προβλέπουν μόνο 16.000 θέσεις εργασίας. Και μιλάμε για προγράμματα αποδεδειγμένα αναποτελεσματικά, καθώς έχουν δοκιμαστεί, από τη δεκαετία του ’90, και έχουν αποτύχει. Χαρακτηριστικά είναι τα προγράμματα για την εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας και τη χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών.
Όσον αφορά το «δυναμικό» πρόγραμμα του υπουργείου Εργασίας για τη δημιουργία 25.000 θέσεων εργασίας με διετή κάλυψη των ασφαλιστικών εισφορών, στην Κεντρική Μακεδονία, μέχρι και τον Δεκέμβριο, ενδιαφέρον είχαν δείξει ελάχιστοι εργοδότες, που κατέθεσαν αιτήσεις μόνο για 153 θέσεις εργασίας.
Το «νέας φιλοσοφίας» πρόγραμμα τοπικής ολοκληρωμένης παρέμβασης στη Θεσσαλονίκη, που αφορά άνεργους με «ονοματεπώνυμο», βρίσκεται σε εκκρεμότητα, και 680 άνεργοι από το χώρο της κλωστοϋφαντουργίας και των κατασκευών περιμένουν την υλοποίησή του.
