Το χριστιανικό κίνημα ξεκίνησε με τις καλύτερες προθέσεις και τα αγνότερα κίνητρα. Αγαπάτε αλλήλους και ο έχων δύο χιτώνες να δίνει τον έναν. Τα είπε όλα με δέκα λέξεις. Στο δρόμο, κάτω από την αφόρητη πίεση και τους συνεχείς διωγμούς που υφίστατο από την παλιά τάξη, άρχισε να δημιουργεί γραμμές άμυνας από τις οποίες προέκυψαν δομές με ιεραρχία, διαμεσολαβητές μεταξύ θεού και ανθρώπου και υποτελές ποίμνιο. Η αυτοαναίρεσή του έμελλε να ολοκληρωθεί με την προσφυγή στην ασφαλή αγκαλιά μιας ισχυρής πολιτικής εξουσίας που θα εδραιωνόταν ταυτιζόμενη με το χριστιανισμό, σαν ενοποιητικό στοιχείο ενός ανομοιογενούς κόσμου. Έκτοτε, ο χριστιανισμός διατήρησε και επαύξησε τα εξωτερικά χαρακτηριστικά του, αλλά έχασε καθ’ ολοκληρίαν την ψυχή του. Έγινε το βασικό εργαλείο χειραγώγησης των μαζών, ο βασικός υπερασπιστής της κοσμικής εξουσίας, το λάβαρο των πολέμων και των γενοκτονιών. Η ίδια η πίστη των ανθρώπων, η ειλικρινής και άδολη, σε κάτι υπεράνθρωπο, υπερβατικό και ιδανικό, έγινε το αντικείμενο της μέγιστης εκμετάλλευσης από την άρχουσα τάξη.
Τηρουμένων των αναλογιών, στην εποχή μας, εκφυλίστηκε και το σοσιαλιστικό κίνημα. Πόσα ιδανικά, πόσοι αγώνες, πόσες θυσίες και πόσες ελπίδες δεν έγιναν παρανάλωμα της γραφειοκρατίας και δεν σκορπίστηκαν θρυμματισμένες στο διάβα της ιστορίας.
Οι αιτίες είναι πολλές, αλλά ανάμεσά τους περίοπτη θέση κατέχει, από την άνοδο στην πτώση, η εκούσια ή ακούσια παραίτηση του ανθρώπου, της κοινωνίας ολάκερης, από την ενεργή συμμετοχή στα κοινά. Με την ανάληψη ή την ανάθεση της εξουσίας σε αντιπροσώπους όλο και πιο απόμακρους, όλο και πιο ανεξέλεγκτους, ο διαχωρισμός των πάνω από τους κάτω σήμανε το τέλος της πραγμάτωσης κάθε ιδανικής πολιτείας.
Δυστυχώς, η σύγχρονη ευρωπαϊκή Αριστερά είναι αποπαίδι εκφυλισμένων γονιών, του Διαφωτισμού και του Κομμουνισμού. Το οποίο, μετά τις ήττες, τις μεταλλάξεις και τις καταρρεύσεις, λούφαξε σε μια εξωραϊσμένη μορφή της αστικής δημοκρατίας, που για μερικές δεκαετίες δημιουργούσε την ψευδαίσθηση ότι μπορεί ο καπιταλισμός μέσα από την όλο και μεγαλύτερη συσσώρευση πλούτου, να είναι πραγματικά ανθρώπινος. Κι ακόμα αυτή η εντύπωση, έστω τσαλακωμένη, κρατάει σημαντικό μέρος από την επιρροή της, συνεχίζοντας να ωραιοποιεί τις αντιθέσεις και να σπρώχνει τους πολίτες σε διαρκώς νέες παραχωρήσεις και νέους συμβιβασμούς, καθυστερώντας την ολική άρνηση και ανατροπή του συστήματος υποταγής και εκμετάλλευσης των ανθρώπων και υποβάθμισης του πολιτισμού και καταστροφής της φύσης.
Το βλέπουμε αυτό στην πορεία της ευρωπαϊκής Αριστεράς. Αλλού εξαφανισμένη, αλλού συρρικνωμένη, αλλού πλήρως ενσωματωμένη κι αλλού εντελώς μεταλλαγμένη στο αντίθετό της.
Η περίπτωση της Ελλάδας αναπτέρωσε πολλές ελπίδες, θαμμένες εδώ και πολλά χρόνια στην ευρωπαϊκή επικράτεια, για μια αναβίωση της Αριστεράς, όχι, βέβαια, κατά τα πρότυπα του παρελθόντος, αλλά διαμορφωμένης μέσα από τις ανάγκες του παρόντος. Με την ευχή να βρει τον τρόπο να αξιοποιήσει τις θετικές και αρνητικές εμπειρίες της ανθρωπότητας στις απόπειρές της για απελευθέρωση, και να μην υποκύψει στις σειρήνες του συστήματος, να μην ενδώσει και να μην εκφυλιστεί.
Βαρύ, δηλαδή, το καθήκον στις πλάτες της ελληνικής Αριστεράς. Και όχι ολόκληρης, παρά μόνο ενός κομματιού της. Δύσβατος και κακοτράχαλος ο δρόμος. Πολύ μοναχικός και πολυμέτωπος ο αγώνας. Πολλές και οι προκλήσεις.
Τι κάνουμε, λοιπόν, εδώ που φτάσαμε;
Δεν κάναμε επανάσταση, ούτε φαίνεται να έχουμε τα φόντα να κάνουμε επανάσταση. Ούτε οι συνθήκες στο εσωτερικό και το εξωτερικό το επιτρέπουν, προς το παρόν. Αυτό που πρέπει, όμως, να κάνουμε απαρέγκλιτα, είναι να ακολουθήσουμε πολιτικές που θα υλοποιούν, αλλού περισσότερο και αλλού λιγότερο, εκ παραλλήλου, ό,τι εξαγγείλαμε. Στο οποίο θα πρέπει να εμπεριέχονται στοιχεία αυτού στο οποίο πιστεύουμε, το απώτερο.
Ούτε ο Τσάβες έκανε σοσιαλισμό, ούτε ο Μοράλες, ούτε η Κίρχνερ. Αλλά έβαλαν ξανά στη συνείδηση της κοινωνίας αυτή την προοπτική, εφαρμόζοντας ταυτόχρονα πολύ ρεαλιστικές πολιτικές. Έτσι βελτίωσαν πολλά πράγματα χωρίς αλλαγή του συστήματος και επανέφεραν στο προσκήνιο, στο πεδίο του εφικτού, την προοπτική μιας άλλης κοινωνίας, πιο δημοκρατικής, πιο ανεξάρτητης και πιο δίκαιης. Ξαναφύτεψαν με επιτυχία το σπόρο του μέλλοντος. Κι αυτός ο σπόρος βοηθάει να αντιμετωπιστούν τα εμπόδια που συνεχώς τους δημιουργούν οι εχθροί των λαών, όπως το αβάσταχτο εξωτερικό χρέος, η τεχνητή μείωση των τιμών πετρελαίου, η συστηματική προπαγάνδα και η κάθε λογής υπονόμευση.
Εάν εμμείνουμε στις εξαγγελίες μας, εάν είμαστε συνεπείς σε βάθος χρόνου, θα σφυρηλατηθεί η σχέση μας με την κοινωνία. Κι αυτό θα είναι μεγάλο ατού. Γιατί η η κοινωνία θα γίνει συνεργός στην προσπάθεια, και γιατί χωρίς αυτή τη συνέργεια, κανένας σκοπός δεν μπορεί να ευοδωθεί.
Πόσο συνεπείς είμαστε μέχρι τώρα; Τι δείγματα γραφής δίνουμε; Πού και σε ποιους στηριζόμαστε; Πόσο διαφορετικό είναι αυτό που κάνουμε; Και, το πιο σημαντικό, πώς αξιοποιούμε συμμετοχικά την κοινωνία;
Η κοινωνία δεν ζητάει μόνο δουλειά, ασφάλεια, μόρφωση και υγεία. Το πρώτο που ζητάει για να μας ξεχωρίσει από τους άλλους, τους φθαρμένους, είναι η συνέπεια και συνάφεια λόγων και έργων. Να μην παρεκκλίνουμε από τις εξαγγελίες μας, παρά μόνο κατ’ εξαίρεση, αιτιολογημένη. Επίσης, περιμένει απόδοση δικαιοσύνης, να μην χαριστούμε σ’ αυτούς που λεηλάτησαν τη χώρα και τις ζωές μας. Και έδειξε έμπρακτα, μετά από πολλά χρόνια ανοχής και συναίνεσης, ότι θέλει αξιοπρέπεια και σεβασμό. Σιχάθηκε το γλείψιμο στους ξένους και την ταπείνωση. Η περιφρούρηση του δημόσιου πλούτου και η επανάκτηση της εθνικής κυριαρχίας αποτελούν θεμέλια για μια πέρα ως πέρα λαϊκή πολιτική. Και ο εκδημοκρατισμός σε συνδυασμό με τη στήριξη στις δικές μας δυνάμεις, είναι το μέσο και ο στόχος. Εάν δεν τείνουμε ακατάπαυστα προς αυτά, υποσκάπτουμε όλο το εγχείρημα.
Στέλιος Ελληνιάδης
