του Κάρλο Φορμέντι
Τις τελευταίες εβδομάδες, όλα τα διεθνή ΜΜΕ πρόβαλαν πολύ τις κατηγορίες για σεξουαλική παρενόχληση που ηθοποιοί, μοντέλα και τηλεοπτικές σταρ απεύθυναν σε συναδέλφους τους, παραγωγούς και σκηνοθέτες. Όλα ξεκίνησαν στις ΗΠΑ με την υπόθεση Βάινσταϊν (ισχυρού άνδρα του Hollywood που δέχτηκε δεκάδες καταγγελίες), και μετά εξαπλώθηκαν σε άλλες χώρες (στην Ιταλία είναι στο στόχαστρο δύο σκηνοθέτες, ο Τζουζέπε Τορνατόρε και ο Φάουστο Μπρίτσι). Θα περιοριστώ σε μερικά σχόλια, για να αναλύσω στη συνέχεια το κοινωνικό και πολιτισμικό περιβάλλον στο οποίο αυτά συνέβησαν.
Μερικές σκόρπιες παρατηρήσεις:
1) Κάποιες καταγγελίες αφορούν γεγονότα που συνέβησαν πριν αρκετά χρόνια, αν όχι δεκαετίες (γιατί ξαναγυρίζουν στην επικαιρότητα σήμερα;).
2) Σε πολλές περιπτώσεις προβάλλονται μόνο οι μαρτυρίες των υποτιθέμενων θυμάτων, και δεν δίνεται ο λόγος στους υποτιθέμενους υπαίτιους (στο κλίμα υστερίας που καλλιεργούν τα ΜΜΕ, είναι πιο γαργαλιστική η εύκολη δημιουργία ενόχων).
3) Η υπερπροβολή που γίνεται στις ιστορίες αυτές, είναι τέτοια που, ακόμη κι αν δεν αποδειχτούν βάσιμες οι κατηγορίες (ή κι αν διαψευστούν), θα προκαλέσουν ανεπανόρθωτη ηθική και επαγγελματική βλάβη σε όσους στοχοποιούνται.
4) Είναι πολύ πιθανόν κάποιες από τις κατηγόρους να δημιουργούν σκάνδαλα για λίγη δημοσιότητα.
Κοντολογίς:
1) Είναι πασίγνωστο από παλιά πόσο σάπιο είναι το περιβάλλον της σόου μπίζνες, καθώς και πόσο συνηθισμένο είναι η καριέρα πολλών να εξαρτάται από σεξουαλικά ανταλλάγματα.
2) Είναι σωστό και δίκαιο να βγαίνουν όλα στο φως, αλλά υπάρχουν υποψίες ότι όλα αυτά είτε γίνονται για λόγους «μάρκετινγκ» (τόσο από τη μεριά των πραγματικών ή υποτιθέμενων θυμάτων, όσο και από τα ΜΜΕ), είτε από στημένες μιντιακές «δίκες» όπου οι κατηγορούμενοι δεν έχουν καμιά δυνατότητα να υπερασπιστούν τον εαυτό τους.
Ας δούμε το σύστημα, του οποίου σύμπτωμα είναι αυτές οι ιστορίες. Οι ηρωίδες του mainstream φεμινισμού, ιδιαίτερα προσφιλούς σε ΜΜΕ, πολιτικές και οικονομικές ελίτ, γκουρού της Silicon Valley, οργανώσεις της «αριστεράς» που έχει ασπαστεί τον φιλελευθερισμό, είναι γυναίκες ηθοποιοί, αστέρια της ποπ, επιτυχημένες γυναίκες, μάνατζερς ή πολιτικές περσόνες όπως η Χίλαρι Κλίντον ή η Άνγκελα Μέρκελ, σύμβολα ενός «φεμινισμού» που εξαντλεί τη δράση του στη διεκδίκηση ίσων ευκαιριών εργασίας και καριέρας με τους άντρες, χωρίς να αμφισβητεί τους κανόνες του συστήματος.
Η Νάνσι Φρέιζερ, μια από τις λίγες φεμινίστριες που συνδυάζουν ακόμα τον φεμινισμό με την ταξική πάλη, είναι απορριπτική αυτού του φεμινισμού – όπως και όλων των άλλων μορφών του «νεοφιλελεύθερου προοδευτισμού» απέναντι στον οποίο αντιδρούν και οι φτωχοποιημένες μάζες που ψήφισαν τον Τραμπ. Η Φρέιζερ καταγγέλλει τη συμμαχία ανάμεσα στις mainstream τάσεις του φεμινισμού, τα πολυπολιτισμικά κινήματα, τις κινήσεις για τα δικαιώματα της κοινότητας LGBT κ.λπ., καθώς και τους επιχειρηματικούς τομείς που ασχολούνται με υπηρεσίες «πολυτελείας» (Wall Street, Silicon Valley και Hollywood). Η συμμαχία αυτή έχει θεοποιήσει και τις επιθέσεις κατά της κοινωνικής ασφάλειας, αποδίδοντας τους δήθεν «χειραφετητικά» χαρακτηριστικά, έτσι ώστε ενώ οι υποτελείς τάξεις βυθίζονται στη φτώχεια, ο κόσμος βρίθει από συζητήσεις σχετικά με το δικαίωμα στη διαφορετικότητα, την αυτοβελτίωση (σημ. μετ.: empowerment) ή την καταγγελία των διακρίσεων. Η χειραφέτηση ταυτίζεται με την ανάδειξη μιας προικισμένης ελίτ γυναικών, μειοψηφιών και ομοφυλόφιλων, στην ιεραρχία των ιθυνόντων, άποψη που έχει αντικαταστήσει τα αντι-ιεραρχικά, εξισωτικά, προσεκτικά στις ταξικές διακρίσεις και αντικαπιταλιστικά χειραφετητικά ιδανικά, που ενέπνεαν τα κινήματα των δεκαετιών του 1960 και 1970.
Ξαναγυρίζοντας στο θέμα των γυναικών του θεάματος: Αναρωτιέμαι γιατί οι γυναίκες των υποτελών τάξεων θα έπρεπε να ταυτιστούν με αυτές, τις προνομιούχες «αδελφές», που βγάζουν ένα σωρό χρήματα, να αγανακτούν για τους ευτελισμούς που αυτές υφίστανται (αν και με παχυλά οφέλη, αφού έτσι κατάφεραν να διαβούν το κατώφλι της επιτυχίας), ή να θεωρούν ότι ο αγώνας εκείνων των γυναικών συντελεί στη βελτίωση της δικής τους ζωής.
Αυτό το τελευταίο επιχείρημα είναι μια φενάκη, μια παραλλαγή της θέσης κάποιων οικονομολόγων που ισχυρίζονται ότι οι ανισότητες μπορούν να γίνουν αποδεκτές αφού ο αχαλίνωτος πλουτισμός μερικών, βοηθά τη γενική ευημερία. Αλλά η βεντέτα μιας στάρλετ ενάντια σε έναν παραγωγό ή σκηνοθέτη που της χάιδεψε τον πισινό, δεν πρόκειται να βελτιώσει το βιοτικό επίπεδο της προλετάριας που, πέρα από την εκμετάλλευση στο χώρο εργασίας, είναι υποχρεωμένη να υπομένει και τη βία του συντρόφου της που έχει εκτραχυνθεί από τη μιζέρια.
