Ο παγκόσμιος εμπορικός πόλεμος που ξεκίνησε εδώ και δύο χρόνια η κυβέρνηση Τραμπ, σε μια προσπάθεια να ανακόψει την συνεχή άνοδο της Κίνας στην παγκόσμια οικονομία σε βάρος των ΗΠΑ αλλά και να κερδίσουν έδαφος οι ΗΠΑ έναντι των άλλων ανταγωνιστών τους, μπήκε σε νέα φάση με την τελευταία επιβολή δασμών σε προϊόντα της Ε.Ε. Πρόκειται για τη δεύτερη φάση αντιπαράθεσης με την Ε.Ε. μετά την επιβολή δασμών στα προϊόντα χάλυβα και αλουμινίου από τις ΗΠΑ από τον Ιούνιο 2018.
Τώρα με εφαρμογή από 18 Οκτωβρίου επιβάλλονται δασμοί 10-25% σε 150 κατηγορίες από ευρωπαϊκά προϊόντα αξίας 7,5 δισ. δολαρίων που προέρχονται κύρια από Γαλλία, Γερμανία, Ισπανία και Ηνωμένο Βασίλειο. Πρόκειται για τις χώρες συμπαραγωγούς της κοινοπραξίας (εταιρείας) Airbus. Αφορμή έδωσε η πρόσφατη απόφαση του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ), που δικαιώνει τις ΗΠΑ, για αθέμιτες κρατικές επιδοτήσεις στην Airbus. Οι Ευρωπαίοι απειλούν με αντίστοιχα αντίποινα σε προϊόντα ΗΠΑ αξίας 19 δισ. ευρώ, στο βαθμό που δεν θα λυθεί η παρούσα διένεξη μέσω της διαδικασίας των διαπραγματεύσεων. Αντίστοιχα οι ΗΠΑ απειλούν για επέκταση της επιβολής δασμών σε νέες κατηγορίες προϊόντων που φτάνουν μέχρι τα 25 δισ. δολάρια.
Τα μέτρα των ΗΠΑ δεν αφορούν μόνο τις τέσσερις χώρες αλλά όλες της Ε.Ε. σε μια λογική συνευθύνης όλων των χωρών για τις σχετικές αποφάσεις επιδοτήσεων αλλά και απειλής για το μέλλον. Υπάρχουν όμως και εξαιρέσεις προϊόντων, όπως π.χ. συμβαίνει με το λάδι και ελιές από Ελλάδα. Εκτός από τις τέσσερις προαναφερόμενες ευρωπαϊκές χώρες σημαντικές επιδράσεις υπάρχουν και για την Ιταλία.
Για την Ελλάδα το πρόβλημα εστιάζεται στο μεγαλύτερο βαθμό στα ροδάκινα σε κονσέρβα. Οι δασμοί επιβάλλονται πριν ξεκινήσει η διάθεση της φετινής παραγωγής. Το πρόβλημα γίνεται πιο περίπλοκο καθώς η παραγωγή που πηγαίνει στις ΗΠΑ έχει συγκεκριμένες προδιαγραφές και δεν μπορεί να διοχετευθεί γενικά στην παγκόσμια αγορά. Συνολικά πρόκειται για εξαγωγές 50 εκατ. ευρώ που κινδυνεύουν να μείνουν στο «ράφι». Επίσης οξυμένα προβλήματα θα αντιμετωπίσουν επιχειρήσεις που εξάγουν γαλακτοκομικά προϊόντα και χοιρινά αλλαντικά στις ΗΠΑ. Οι συνέπειες για την ελληνική οικονομία μπορεί να γίνουν αρκετά επώδυνες στην πορεία, ακόμα και για προϊόντα που εξαιρούνται από τους δασμούς, λόγω των γενικότερων αλλαγών που θα σημειωθούν στις παγκόσμιες ροές αυτών των αγαθών (παράπλευρες απώλειες). Ενδεικτικά, η Ισπανία, ο μεγαλύτερος παραγωγός ελαιολάδου παγκόσμια, τις ποσότητες που θα χάσει από την αγορά των ΗΠΑ θα προσπαθήσει να τις διαθέσει σε άλλες αγορές, κύρια στην Ευρώπη, με συνέπεια την πίεση των τιμών κάτι το οποία θα στοιχίσει στους Έλληνες παραγωγούς.
Πρακτικά πλέον ο εμπορικός πόλεμος που έχουν κηρύξει οι ΗΠΑ αξιοποιείται ως γεωπολιτικό όπλο ενάντια σε μεγα-παίκτες που αμφισβητούν ή απειλούν την αμερικανική ηγεμονία.
Η κλιμάκωση των αντιπαραθέσεων σε συνδυασμό με την συνεχή επέκταση, καθώς οι ΗΠΑ στοχοποιούν συνεχώς νέους αντιπάλους, διαμορφώνουν ένα κλίμα μεγάλης ανησυχίας στην παγκόσμια οικονομία. Η εμπορική αντιπαράθεση γίνεται σε μια περίοδο που το παγκόσμιο εμπόριο βρίσκεται σε στασιμότητα και η ανάπτυξη για το 2019 εκτιμάται ότι θα είναι στο χαμηλότερο επίπεδο της τελευταίας 10ετίας. Το ΔΝΤ εκτιμά ότι το κόστος εμπορικού πολέμου ανέρχεται σε 500-700 δισ. δολάρια.
Ενδεχόμενα ΗΠΑ και ΕΕ με την εξέλιξη της αντιπαράθεσης «πυροβολούν τα πόδια τους», καθώς οι επενδύσεις των ΗΠΑ στην Ε.Ε. είναι 3 φορές μεγαλύτερες συγκριτικά με τις αντίστοιχες στην Ασία. Αντίστοιχα οι επενδύσεις της Ε.Ε. στις ΗΠΑ 8 φορές μεγαλύτερες από τις αντίστοιχες σε Κινά και Ινδία, ενώ ΗΠΑ και Ε.Ε. μαζί αντιπροσωπεύουν μαζί το 50% της παγκόσμιας οικονομίας.
