του Βασίλη Γεροδήμου
Όταν μπαίνετε στο διαδίκτυο έχετε ορισμένες προσδοκίες, ορισμένες απαιτήσεις. Περιμένετε να συνδεθείτε στην ιστοσελίδα που θέλετε. Περιμένετε ότι ο πάροχός σας, η τηλεφωνική σας εταιρεία, δεν θα παρεμβαίνει στα δεδομένα σας και θα σας συνδέει με όλες τις ιστοσελίδες, τις εφαρμογές και το περιεχόμενο που επιλέγετε. Θέλετε να έχετε τον έλεγχο της περιήγησής σας στο διαδίκτυο. Τα παραπάνω έρχεται να ανατρέψει η απόφαση της Ομοσπονδιακής Επιτροπής Επικοινωνιών (FCC) των ΗΠΑ που ψήφισε υπέρ της άρσης της νομοθεσίας για την δικτυακή ουδετερότητα (Net Neutrality) στις 14 Δεκεμβρίου.
Τι είναι η δικτυακή ουδετερότητα;
Όταν χρησιμοποιείτε το διαδίκτυο, αναμένετε δικτυακή ουδετερότητα (Net Neutrality). Αυτή είναι μια συμφωνία που ορίζει ότι οι πάροχοι υπηρεσιών ίντερνετ, καθώς επίσης και οι κυβερνήσεις, πρέπει να αντιμετωπίζουν όλα τα δεδομένα στο διαδίκτυο ως ίσα, χωρίς να κάνουν διακρίσεις ή να χρεώνουν ξεχωριστά τον χρήστη, ανάλογα με το περιεχόμενο, την ιστοσελίδα, την εφαρμογή ή άλλους παράγοντες. Η δικτυακή ουδετερότητα λοιπόν, ανεξαρτήτως του τι περιεχόμενο καταναλώνεις, είναι κάτι που επιθυμούν πρώτα και κύρια οι πολίτες. Βέβαια το θέλουν και οι ιντερνετικές εταιρείες (Google, Microsoft, Apple, Wikipedia, Amazon κ.λπ.) αφού το κύριο μέλημα του είναι να ελέγχουν αυτές το διαδίκτυο και όχι οι πάροχοι. Χωρίς αυτή την ουδετερότητα οι πάροχοι ίντερνετ θα μπορούν να μπλοκάρουν αδιακρίτως ιστοσελίδες και υπηρεσίες, ή να απειλούν με μειωμένες ταχύτητες, εκτός αν υπάρχει συμφωνία μαζί τους.
Η δικτυακή ουδετερότητα βρίσκεται σε κίνδυνο στην Αμερική –και όχι μόνο, όπως θα δούμε– για άλλη μια φορά. Το 2014 η απειλή ήταν αντίστοιχη, και τότε ο Ομπάμα (υπέρμαχος της παγκοσμιοποίησης και των πολυεθνικών του διαδικτύου) και οι δικοί του άνθρωποι στην FCC υποστήριξαν το Net Neutrality αφού αυτό ήθελαν οι κολοσσοί του διαδικτύου. Τώρα όμως, με Τραμπ και τους δικούς του ανθρώπους, τα πράγματα είναι διαφορετικά αφού ο τωρινός πρόεδρος βρίσκεται σε «πόλεμο» με τις ιντερνετικές εταιρίες. Ο Λευκός Οίκος θέλει να περιορίσει τις πολυεθνικές του διαδικτύου και να δώσει περισσότερο έλεγχο στο καρτέλ των παρόχων ίντερνετ.
Καθώς οι περισσότερες διαδικτυακές εταιρείες έχουν τη βάση τους στις ΗΠΑ, ό,τι γίνεται εκεί έχει τεράστιο αντίκτυπο στο διεθνές διαδίκτυο. Στα καθ’ ημάς όμως, τα πράγματα είναι αρκετά πιο ήσυχα, καθώς η Ε.Ε. έχει γενικώς νόμους που προστατεύουν την ουδετερότητα. Θεωρητικά τουλάχιστον. Στην πράξη, και η Cosmote και η Vodafone αρχίζουν σιγά-σιγά, κάπως, να τους παρακάμπτουν
Τι γίνεται στην Ελλάδα
Φυσικά, καθώς οι περισσότερες διαδικτυακές εταιρείες έχουν τη βάση τους στις ΗΠΑ, ό,τι γίνεται εκεί έχει τεράστιο αντίκτυπο στο διεθνές ίντερνετ. Στα καθ’ ημάς όμως, τα πράγματα είναι αρκετά πιο ήσυχα, καθώς η Ε.Ε. έχει γενικώς νόμους που προστατεύουν την ουδετερότητα. Θεωρητικά τουλάχιστον. Στην πράξη, και η Cosmote και η Vodafone αρχίζουν σιγά-σιγά, κάπως, να τους παρακάμπτουν, με πακέτα σαν τα Cosmote Play Now, Social Now, Chat Now, ή τα Vodafone Video Pass, Social Pass και Chat Pass, πακέτα που διαχωρίζουν το περιεχόμενο που καταναλώνεις ανάλογα με το είδος της εφαρμογής. Ας το θέσουμε αλλιώς: με τέτοιου είδους προγράμματα και διαχωρισμούς, οι εν λόγω εταιρείες παραβιάζουν ευθέως την δικτυακή ουδετερότητα.
Και μπορούμε να δούμε τα εξής τρία προβλήματα:
Πρώτο. Ήδη προωθούνται οι «μεγάλες» υπηρεσίες, σαν το Whatsapp ή το YouTube. Τί γίνεται αν θέλω να μιλάω με τους φίλους μου μέσω Telegram για παράδειγμα, ή να βλέπω βίντεο στο Vimeo (έχοντας Cosmote); Είναι προφανές πως αυτά τα προγράμματα με «σπρώχνουν» να χρησιμοποιώ τις συμβεβλημένες υπηρεσίες, στριμώχνοντας έτσι στη γωνία όποιες εναλλακτικές.
Δεύτερο. Πώς γίνεται ο διαχωρισμός των δεδομένων; Πώς ξέρει ο πάροχος πού μπαίνω; Παραβιάζεται η ιδιωτικότητά μου; Ας δούμε τα ψιλά γράμματα:
«Η Cosmote χρησιμοποιεί τεχνολογία εις βάθος ελέγχου δέσμης δεδομένων ώστε τα πληροφοριακά και επικοινωνιακά συστήματά της, που εξυπηρετούν την πλοήγηση του συνδρομητή στο διαδίκτυο (internet), να μπορούν να αναγνωρίσουν την χρήση δεδομένων για τις υπηρεσίες/εφαρμογές που περιλαμβάνονται στο Πακέτο με σκοπό τη χρέωση του συνδρομητή. H Cosmote δεν συλλέγει, επεξεργάζεται και διαβιβάζει καμία άλλη πληροφορία και προσωπικά δεδομένα του συνδρομητή για κανέναν άλλο σκοπό, πέραν των όσων προβλέπονται στους παρόντες όρους και στην ισχύουσα νομοθεσία.» Σε παρόμοιο ύφος είναι διατυπωμένοι και οι όροι χρήσης της Vodafone.
Με δυο λόγια, ναι, και οι δύο πάροχοι συλλέγουν τα δεδομένα σου για να προσφέρουν αυτές τις υπηρεσίες, ασχέτως αν το κάνουν «μόνο γι’ αυτό τον σκοπό».
Τρίτο. Αν δεχτούμε αυτά τα πακέτα, όσο «προνομιακά» κι αν είναι, ανοίγει η κερκόπορτα για μεγαλύτερο έλεγχο του τι κάνουμε στο διαδίκτυο. Τίποτα δεν θα σταματάει πλέον τους παρόχους από το να πάνε στο επόμενο στάδιο και από την προνομιακή μεταχείριση των συμβεβλημένων υπηρεσιών, να μπλοκάρουν, ή πιο ρεαλιστικά, να επιβραδύνουν την πρόσβαση στις μη συμβεβλημένες. Να μην μπορείς να δεις χωρίς σταματήματα και buffering* ένα βίντεο μέσω Amazon Prime Video αν έχεις Vodafone για παράδειγμα, μιας και αυτή έχει κάνει συμφωνίες με ανταγωνιστικές για την Amazon υπηρεσίες, και πάει λέγοντας. Δε λέμε ότι αυτό θα συμβεί ντε και καλά, αλλά αν συμβεί να μην εκπλαγούμε.
* Buffering είναι η προσωρινή φόρτωση δεδομένων πριν αυτά φτάσουν στον τελικό προορισμό τους. Για παράδειγμα το buffering συμβαίνει όταν βλέπουμε ένα βίντεο κι αυτό σταματάει εμφανίζοντας τον χαρακτηριστικό κύκλο.
