Φωτό: Διαδήλωση νέων Πορτορικανών ενάντια στην επιβολή μιας παντοδύναμης «Επιτροπής Δημοσιονομικού Ελέγχου» από την Ουάσιγκτον και τη Γουόλ Στριτ.
Εκλογές στην «Ελλάδα της Καραϊβικής»
Της Ντέμπορα Σαντάνα*
Θα μπορούσε κάποιος να ισχυριστεί πως οι εκλογές του Πουέρτο Ρίκο είναι, γενικά, λίγο σημαντικότερες από τα… καλλιστεία, δεδομένου ότι οι ΗΠΑ εισέβαλαν στο Πουέρτο Ρίκο το 1898, και εξακολουθούν να έχουν πλήρη επικυριαρχία πάνω σε αυτό το έθνος της Καραϊβικής και της Λατινικής Αμερικής. Ωστόσο, τον Ιούνιο η Ουάσιγκτον προχώρησε ένα βήμα παραπέρα: ψήφισε το νόμο «Υπόσχεση» (Promesa), ο οποίος μας επιβάλλει μια παντοδύναμη «Επιτροπή Δημοσιονομικού Ελέγχου». Μέσα απ’ αυτήν οι ΗΠΑ στοχεύουν να ελέγξουν τον Προϋπολογισμό του Πουέρτο Ρίκο, να παρακάμψουν νόμους και να επιταχύνουν τις πολιτικές λιτότητας, ώστε να συνεχίσει να εξυπηρετείται το παράνομο δημόσιο χρέος. Έτσι, οι εκλογές της 8ης Νοεμβρίου για την ανάδειξη νέου κυβερνήτη του νησιού απέκτησαν μεγαλύτερο νόημα.
Δύο «αποικιακά» κόμματα εναλλάσσονται στην εξουσία από το 1968. Το κυβερνών μέχρι τώρα PPD (το οποίο είναι υπέρ της διατήρησης του σημερινού αποικιακού, στην πραγματικότητα, στάτους κβο) αντιμετώπιζε σκάνδαλα διαφθοράς και την αδυναμία να αποπληρώσει το χρέος με ταυτόχρονη διατήρηση των βασικών κοινωνικών υπηρεσιών. Έτσι, αναμενόταν να χάσει την εκλογική μάχη εξαιτίας της «τιμωρητικής» ψήφου. Το Νέο Προοδευτικό Κόμμα (PNP), που είναι υπέρ της μετατροπής της αποικίας σε αυτόνομη Πολιτεία, αναμενόταν να κερδίσει, παρά το εξίσου διεφθαρμένο ιστορικό του και την αναμφισβήτητη ευθύνη του για την αύξηση του χρέους την εποχή που κυβερνούσε.
Πρώτη (και στρεβλή) έκφραση της λαϊκής απέχθειας
Το μικρό Κόμμα Ανεξαρτησίας (PIP) και το, ακόμη μικρότερο, νέο Κόμμα Εργαζομένων (PPT) συμμετείχαν επίσης στις εκλογές, ενάντια στον παραδοσιακό δικομματισμό. Πρωτοφανές στοιχείο όμως αποτέλεσαν οι λεγόμενοι «ανεξάρτητοι» υποψήφιοι, που επένδυσαν στη λαϊκή απέχθεια ενάντια στην κομματοκρατία, αλλά αρνήθηκαν να δεσμευτούν στην επιδίωξη αυτής ή της άλλης σχέσης με τις ΗΠΑ, ή ακόμη και ενός συγκεκριμένου πολιτικού προγράμματος. Και οι δύο αυτοί υποψήφιοι (ο 63χρονος επιχειρηματίας Μανουέλ Σίντρε και η 35χρονη διευθύνουσα σύμβουλος Αλεξάντρα Λούγκαρο) έκαναν πετυχημένη καμπάνια. Ειδικότερα η Λούγκαρο ενθουσίασε πολλούς νεαρούς ψηφοφόρους με την ελκυστική της εμφάνιση και τη φαινομενικά ανατρεπτική, «αντισυστημική» τοποθέτησή της.
Τελικά, όπως ήταν αναμενόμενο, ο υποψήφιος του PNP Ρίκι Ροσελό κέρδισε με 41% των ψήφων – ποσοστό χαμηλότερο από αυτά με τα οποία έχασαν οι υποψήφιοι του κόμματός του το 2004 και το 2012, όταν ακόμη ο δικομματισμός πλησίαζε το… 100%. Ο Νταβίντ Μπερνιέ, υποψήφιος του έως τώρα κυβερνητικού PPD, περιορίστηκε στο 39%. Τη μεγαλύτερη έκπληξη αποτέλεσαν πάντως οι ανεξάρτητοι υποψήφιοι, οι οποίοι συγκέντρωσαν αθροιστικά το 17% (11% η Λούγκαρο και 6% ο Σίντρε). Πρόκειται για το πρώτο, εδώ και δεκαετίες, σοβαρό πλήγμα στον παραδοσιακό δικομματισμό, αν και καταφέρθηκε από υποψήφιους χωρίς ξεκάθαρα πολιτικά προγράμματα, κι όχι από τα δύο μικρότερα προοδευτικά (ΡΙΡ και ΡΡΤ) που καλούσαν σε αντίσταση ενάντια στην «Επιτροπή Δημοσιονομικού Ελέγχου».
Τι φέρνει η διορισμένη αποικιακή υπερκυβέρνηση
Ο νέος κυβερνήτης υποστηρίζει ότι το Πουέρτο Ρίκο πρέπει να αποπληρώσει πλήρως το χρέος ώστε «να αποκατασταθεί η πιστοληπτική ικανότητα και να επιστρέψουμε στις αγορές». Αυτό κάτι πρέπει να θυμίζει στους Έλληνες φίλους μας! Αξίζει ακόμη να σημειωθεί ότι η «Επιτροπή Δημοσιονομικού Ελέγχου», που έχει εξουσίες ανάλογες με αυτές του Κουαρτέτου στην Ελλάδα, απαρτίζεται μεταξύ άλλων από στελέχη του ΡΝΡ (τα οποία έχουν τεράστια ευθύνη για τη σημερινή κρίση) και από εκπροσώπους των αρπακτικών της Γουόλ Στριτ. Έτσι, έχουμε και επίσημα πλέον μια διορισμένη αποικιακή υπερκυβέρνηση, όπως ακριβώς ήθελε η Γουόλ Στριτ…
Τώρα θα έρθουμε αντιμέτωποι με ακόμη περισσότερες απόπειρες ιδιωτικοποιήσεων και μείωσης υπηρεσιών, αποδοχής περιβαλλοντικά επικίνδυνων έργων, απόλυσης κι άλλων εργαζομένων στο δημόσιο τομέα, καθώς και μείωσης εργασιακών και συνταξιοδοτικών επιδομάτων. Επιπλέον, μετά τη νίκη του Τραμπ και των Ρεπουμπλικανών, αποκλείεται η Ουάσιγκτον ακόμη και να συζητήσει το «αίτημα» του νέου κυβερνήτη για αλλαγή της αποικιακής σχέσης με τις ΗΠΑ.
Τέλος, δεν γίνεται να κρύψουμε το απογοητευτικό αποτέλεσμα του ΡΙΡ, που τάσσεται υπέρ της Ανεξαρτησίας από τις ΗΠΑ. Βέβαια εδώ και δεκαετίες αυτή η επιδίωξη δεν έχει απλά δαιμονοποιηθεί – έχει ποινικοποιηθεί. Ο Όσκαρ Λόπεζ Ριβέρα, ηγέτης του κινήματος για Ανεξαρτησία, παραμένει εδώ και 35 χρόνια φυλακισμένος στις ΗΠΑ παρά το διεθνές κίνημα αλληλεγγύης. Επιπλέον, το κίνημα για Ανεξαρτησία μαστίζεται από διασπάσεις και αδυναμία να υιοθετηθεί μια κοινή τακτική, π.χ. σε εκλογικό επίπεδο…
Σε κάθε περίπτωση, οι εκλογές τώρα τελείωσαν. Οι Πορτορικανοί ακτιβιστές θα συνεχίσουμε να αντιστεκόμαστε στην εγκάθετη «Επιτροπή Δημοσιονομικού Ελέγχου» και την αποικιοκρατία, να αντιπαλεύουμε τη διάλυση της πατρίδας μας, και να οικοδομούμε εναλλακτικές. Καθώς ταυτόχρονα καταρρέει οριστικά ο μύθος της… καλοσυνάτης Αμερικής, θα πυκνώσουν οι γραμμές του αγώνα.
* Η Ντέμπορα Σαντάνα είναι πανεπιστημιακός και ακτιβίστρια από το Πουέρτο Ρίκο. Συμμετείχε, μαζί με τη Λέιλα Χάλεντ και την Φιγκέν Γιουκσέκνταγ, στην εναρκτήρια εκδήλωση του φετινού Resistance Festival.
