Ο επόμενος, «Β΄ γύρος» των βουλευτικών εκλογών, που θα πραγματοποιηθεί στις 25 Ιουνίου, θα είναι η 20ή εθνική αναμέτρηση από την πτώση της δικτατορίας το 1974 – εξαιρουμένων των ευρωεκλογών. Η πρώτη παρατήρηση σχετίζεται με αυτόν ακριβώς τον αριθμό: μέσα σε 49 χρόνια έχουν ανοίξει οι κάλπες 20 φορές για την ανάδειξη της βουλής, αντί των 12-13 που θα ήταν το «κανονικό» (εκλογές ανά 4 χρόνια). Στο διάστημα αυτού του μισού σχεδόν αιώνα μόνο δύο κυβερνήσεις συμπλήρωσαν την προβλεπόμενη τετραετία: η δεύτερη μεταπολιτευτική της Ν.Δ. (Κ. Καραμανλής και Γ. Ράλλης, 1977-81) και η δεύτερη του ΠΑΣΟΚ (Α. Παπανδρέου, 1985-89). Ακολούθησαν 3 εκλογικές αναμετρήσεις μέσα σε λιγότερο από δέκα μήνες, που ανέδειξαν δύο διαδοχικές συγκυβερνήσεις: Τζανετάκη (Ν.Δ. + ενιαίος ΣΥΝ υπό τον Χ. Φλωράκη) και Ζολώτα (Ν.Δ. + ΠΑΣΟΚ + ενιαίος ΣΥΝ).
Η δεύτερη παρατήρηση σχετίζεται με το ποσοστό της συμμετοχής – τουλάχιστον βάσει των επίσημων στοιχείων του Υπουργείου Εσωτερικών. Η διευκρίνιση γίνεται επειδή πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι (παρόλο που η τεχνολογία προοδεύει…) οι εκλογικοί κατάλογοι παραμένουν προφανώς ανενημέρωτοι. Και γι’ αυτό οι αριθμοί πρέπει να προσεγγίζονται με επιφύλαξη, καθώς δίνουν ποσοστά αποχής υψηλότερα των πραγματικών. Παρ’ όλα αυτά, οι αριθμοί συμμετοχής δείχνουν τάσεις, κι αυτές είναι εμφανώς καθοδικές, αντανακλώντας τον εκάστοτε βαθμό «αποεπένδυσης» πλατιών στρωμάτων στο πολιτικό σύστημα. Έτσι, την πρώτη μεταπολιτευτική εικοσαετία βλέπουμε ποσοστά συμμετοχής γύρω στο 80%. Έπειτα, με μικρά σκαμπανεβάσματα, αρχίζει μείωση της συμμετοχής, που στα μέσα της περασμένης δεκαετίας (δηλαδή όταν μπαίνουμε στη μνημονιακή εποχή και κορυφώνεται η κρίση του πολιτικού συστήματος) περιορίζεται σε 62-65%.
Ακολουθεί μια βαθιά βουτιά στις δεύτερες εκλογές του 2015, μετά την «κωλοτούμπα» του δημοψηφίσματος και την υπερψήφιση του 3ου μνημονίου από ΣΥΡΙΖΑ-Ν.Δ.-ΠΑΣΟΚ: η συμμετοχή πέφτει στο 56,2%. Έκτοτε αυξάνεται ελαφρά (2019: 57,8% και τώρα 60,9%), χωρίς όμως να φτάνει παλιότερα ποσοστά. Πέρα λοιπόν από την τεχνητή διόγκωση της αποχής λόγω των ανενημέρωτων εκλογικών καταλόγων, διακρίνεται καθαρά ότι όλο και μεγαλύτερο ποσοστό των εκλογέων συνειδητά δεν πηγαίνει στις κάλπες – για διάφορους λόγους: από εχθρότητα προς το πολιτικό σύστημα έως αδυναμία να βρει κάποιον σχηματισμό στον οποίο να θεωρεί ότι αξίζει να εμπιστευτεί την ψήφο του. Το πόσο είναι νομιμοποιημένη μια οποιαδήποτε κυβέρνηση η οποία εκπροσωπεί μια σαφή μειοψηφία του εκλογικού σώματος, να αποφασίζει αυτά που αποφασίζονται τα τελευταία χρόνια –ανατρέποντας τις ζωές εκατομμυρίων αλλά και τον όποιο εναπομείναντα βαθμό εθνικής κυριαρχίας– μάλλον είναι ένα ζήτημα που όλα τα κοινοβουλευτικά κόμματα (όπως και τα… wannabe κοινοβουλευτικά) προτιμούν να μην θίγουν.
Ε.Φ.
