Τι έδειξε η αντιπαράθεση γύρω από το «Παραιτηθείτε»
Του Γιώργου Παπαϊωάννου
Της τάξης των λίγων χιλιάδων, αλλά και άνευρη, χωρίς παλμό, ήταν τελικά η συγκέντρωση της κίνησης «Παραιτηθείτε» στο Σύνταγμα. Αναντίστοιχη σίγουρα με την αντιπαράθεση των προηγούμενων ημερών, η διαδήλωση της Τετάρτης δεν κατάφερε να συγκινήσει κάποιο σημαντικό τμήμα του κόσμου που βρίσκεται σε αντίθεση με την κυβέρνηση.
Είναι προφανές ότι το Μαξίμου σήκωσε τις προηγούμενες μέρες τους τόνους. Οι δηλώσεις υπουργών και στελεχών της κυβέρνησης, δεν μπορούν παρά να αποδοθούν στην προσπάθεια να μεταφερθεί στο πεδίο της αντιπαράθεσης με τη Νέα Δημοκρατία, η ένταση που προκάλεσαν οι «Παραιτηθείτε». Όσο εκείνοι προσπαθούσαν να πείσουν ότι είναι ανεξάρτητοι και ακομμάτιστοι, τόσο το Μαξίμου χρέωνε την κινητοποίηση στην Ν.Δ., παίζοντας σε ένα ταμπλό αρκετά βολικό για εκείνη.
Ήταν από την αρχή δεδομένο ότι για να έχει επιτυχία η συγκέντρωση του Συντάγματος, θα έπρεπε οπωσδήποτε να εμφανιστεί ως ανεξάρτητη. Όπως γράφαμε δυο βδομάδες πριν στον Δρόμο για αυτήν, «προσπαθεί να παρουσιαστεί με το μανδύα του “ακηδεμόνευτου”, δηλώνοντας ότι δεν εκπροσωπεί “κόμματα και χρώματα” αλλά “μόνο πολίτες”. Όλοι έχουν πάρει φαίνεται μαθήματα τα τελευταία χρόνια και ποντάρουν στην απέχθεια για το πολιτικό σύστημα προσπαθώντας να πιάσουν ό,τι ψάρια μπορούν, έστω και στα θολά νερά».
Ανεβάζοντας τους τόνους η κυβέρνηση, προκάλεσε την αντίδραση του Κ. Μητσοτάκη στη Βουλή, δείχνοντας ότι πρόκειται για συγκέντρωση υποκινούμενη από την αξιωματική αντιπολίτευση. Από τη μεριά της η Ν.Δ., μπαίνοντας σε αντιπαράθεση με τον ΣΥΡΙΖΑ, αναγκάστηκε στο τέλος να στηρίξει ανοιχτά την κίνηση, ενώ και αρκετά επίσημα ΜΜΕ φούλαραν τις τελευταίες μέρες τις μηχανές υπέρ της διαμαρτυρίας. Δοκιμασμένη συνταγή αποτυχίας, αφού έτσι οι «Παραιτηθείτε» στερήθηκαν τον μανδύα που θα μπορούσε να τους φέρει κάποια επιτυχία.
Η προσπάθεια των παραδοσιακών κομμάτων να επενδύσουν σε μαζικό, «κινηματικό» επίπεδο την αντιπαράθεσή τους με την κυβέρνηση, δεν κατάφερε να στεφτεί σε αυτή τη φάση με επιτυχία. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η προσπάθεια δεν θα συνεχιστεί, ίσως με άλλη ευκαιρία ή δοκιμάζοντας άλλους τρόπους και μορφές.
Δύο ακόμα εμπόδια
Δύο ακόμα λόγοι φαίνεται ότι ευθύνονται για την σχετικά περιορισμένη απήχηση του «Παραιτηθείτε» που αρχικά έδειχνε ότι ίσως εκφράσει περισσότερα τμήματα της δυσαρέσκειας προς την κυβερνητική πολιτική.
Ο πρώτος είναι ότι το πλαίσιο της καμπάνιας δεν μπορούσε να κινητοποιήσει ευρύτερα στρώματα. Ένα ξερό «παραιτηθείτε», μια επανάληψη «πλατειών» από την ανάποδη, αυτή τη φορά σαν φάρσα, δεν αφορούσε στην πραγματικότητα σχεδόν κανέναν και προμήνυε το περιορισμένο της κίνησης. Η «θολούρα» σχετικά με τους στόχους της συγκέντρωσης ήταν χαρακτηριστική: Να φύγει απλά ο Τσίπρας; Να έρθει ο Μητσοτάκης; Να εφαρμοστεί πιστότερα ή λιγότερο σκληρά το μνημόνιο; Να έρθουν οι επενδύσεις, οι ιδιωτικοποιήσεις και η «ανάκαμψη»; Τα ίδια όμως εξαγγέλλει και η κυβέρνηση. Τα ερωτήματα αυτά δεν μπορούσαν εύκολα να απαντηθούν.
Ο δεύτερος λόγος, άμεσα συνδεδεμένος με τον πρώτο, έχει να κάνει με την μπερδεμένη κοινωνική απεύθυνση της καμπάνιας. Για να συγκροτηθεί ένα κίνημα, θα πρέπει να εκφράζει την σύμπτωση συμφερόντων ή στόχων ορισμένων κοινωνικών δυνάμεων. Το αντιμνημονιακό κίνημα των προηγούμενων ετών ήταν ισχυρό γιατί με διάφορους τρόπους εξέφρασε τη «συμμαχία» των χαμηλότερων με μεσαία (έως και «ανώτερα μεσαία») στρώματα. Το «Παραιτηθείτε», άσχετα από το τι δήλωνε, ήθελε μέσα στην απροσδιοριστία του να φέρει κοντά τα ευρύτερα στρώματα που πλήττει σήμερα η κυβέρνηση με ένα τμήμα της ανώτερης τάξης που δεν τα έχει βρει με τον ΣΥΡΙΖΑ. Τέτοια ταύτιση, όμως, δεν μπορεί να προκύψει, με τον ίδιο τρόπο που και σε πολιτικό επίπεδο, η δυσαρέσκεια προς τον Τσίπρα δεν μπορεί να επενδυθεί ολόκληρη σε υποστήριξη του Μητσοτάκη.
Τις δυσκολίες αυτές θα τις αντιμετωπίσουν και στο μέλλον τα αντιπολιτευόμενα κόμματα, ενώ φυσικά και το κυβερνητικό μπλοκ θα αδυνατεί να συσπειρώσει οποιεσδήποτε κοινωνικές δυνάμεις. Αυτά όλα σκιαγραφούν, άλλωστε, την συνεχιζόμενη κρίση του πολιτικού συστήματος, τη δυσκολία του να σταθεροποιηθεί.
Τι φοβούνται στην κυβέρνηση
Ο εχθρός του κυβερνητικού κόμματος δεν είναι άλλος από την ίδια την πραγματικότητα. Δεν υπάρχει σφυγμομέτρηση, πραγματική ή δημοσκοπική, που να μην αποδεικνύει ότι ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ δεν μπορούν να πείσουν την κοινωνία για όσα κάνουν. Το αφήγημα «μας ψηφίσατε τον Σεπτέμβριο, άρα ξέρατε τι θα εφαρμόσουμε» είναι κι αυτό αναξιόπιστο.
Όχι μόνο γιατί τότε ο κόσμος ψήφισε ζαλισμένος ακόμα από το καλοκαιρινό σοκ. Αλλά και γιατί ακόμα και στις πρόσφατες εκλογές, ο ΣΥΡΙΖΑ μιλούσε για επαναδιαπραγματεύσεις, παράλληλα προγράμματα και κοινωνική ευαισθησία, και όχι για ξεπούλημα των πάντων και 99 χρόνια αποικία. Έτσι, η κυβέρνηση εισπράττει σήμερα τεράστια δυσαρέσκεια για τα πεπραγμένα και τα ψέματα του τελευταίου διαστήματος. Και εκείνο που φοβάται περισσότερο από κάθε άλλο είναι οι αυθόρμητες αντιδράσεις που είναι βέβαιο ότι θα αντιμετωπίσει.
