Πολλή συζήτηση έγινε τελευταία για την Κούβα και τη βοήθεια που πρόσφερε σε πολλές χώρες του κόσμου που χτυπήθηκαν από την πανδημία. Παλιοί πολέμιοι που πάθαιναν αλλεργία και μόνο στο άκουσμα του ονόματος του Φιντέλ Κάστρο, όσοι κώφευαν στις συνεχείς εκκλήσεις δεκαετιών για άρση του εμπάργκο, αγάπησαν ξαφνικά το νησί της Καραϊβικής, και ανακάλυψαν πόσο προηγμένη είναι η συγκεκριμένη χώρα στον τομέα της Ιατρικής.
Βεβαίως αρνήθηκαν να προχωρήσουν ένα βήμα παραπέρα. Η Κούβα δεν έχει τόσο αναπτυγμένο σύστημα υγείας και προηγμένη ιατρική έρευνα παρά το γεγονός ότι επικρατεί εκεί το συγκεκριμένο καθεστώς, αλλά ακριβώς γιατί επικρατεί!
Η υποκρισία περισσεύει πάντα όταν μιλά η Δύση για την Κούβα. Μέχρι τώρα η εχθρότητα ήταν απροκάλυπτη και τα πάντα ερμηνεύονταν υπό το πρίσμα του κεφαλαίου. «Δικτατορία» χαρακτήριζαν το καθεστώς και επέμεναν επί χρόνια να λένε πως ο Φιντέλ Κάστρο είχε στα χέρια του αμύθητα πλούτη.
Δεν υποστηρίζω πως είναι η κατάσταση των ονείρων αυτό που επικρατεί στην Κούβα. Έχω πολλές ενστάσεις και συμμερίζομαι απόψεις συγγραφέων και ανθρώπων του πολιτισμού, όπως ο Παδούρα.
Παράξενο όμως. Δικαιούνται οι συγγραφείς να κριτικάρουν αιχμηρότατα το καθεστώς και παρ’ όλα αυτά να κυκλοφορούν ελεύθερα τα βιβλία τους, οι ίδιοι να μην υπόκεινται σε διώξεις και περιορισμούς, ενώ ταξιδεύουν ελεύθερα στο εξωτερικό, απ’ όπου και επιστρέφουν.
Όμως δεν θέλω να μιλήσω για πράγματα που μπορείτε να βρείτε κάνοντας την έρευνά σας και διαβάζοντας. Αυτό που θέλω να μοιραστώ, με αφορμή τα όσα γίνονται τώρα, είναι η δική μου Κούβα!
Η χώρα που έζησα σε ένα μεγάλης διάρκειας ταξίδι και γύρισα απ’ άκρη σ’ άκρη. Όπου έζησα με τους ντόπιους και προσπάθησα να είμαι ταξιδευτής και όχι τουρίστας. Η Κούβα μου δεν έχει σχέση με τις καρτ ποστάλ των διάφορων υποτίθεται γοητευμένων με το νησί που έχουν γνωρίσει τα μεγάλα ξενοδοχεία της Αβάνας, ίσως και το τουριστικό Βαραδέρο και έχουν βγάλει άποψη για το νησί που είναι τόσο όμορφο αλλά …υποφέρει.
Αυτό που συνάντησα εγώ, πηγαίνοντας μάλιστα εκεί σε μια πολύ δύσκολη περίοδο ‒το 1996‒ που η Κούβα αποκλεισμένη έδινε μάχη επιβίωσης. Λιγοστά τα τρόφιμα. Σκληρός ο αποκλεισμός.
Μετά την πτώση του Τείχους έπρεπε να πληρώσει την απείθειά της. Ήταν όπως η Ελλάδα με τα Μνημόνια. Η Ευρώπη ήθελε να τσακίσει τους ανυπότακτους. Οι ΗΠΑ είχαν βρει την ευκαιρία να πάρουν την εκδίκησή τους για την ταπείνωση στον Κόλπο των Χοίρων.
Λογάριασαν όμως χωρίς το πνεύμα αντίστασης και αλληλεγγύης. Η μαφία που με τις ευλογίες των ΗΠΑ λυμαινόταν το νησί κι είχε στήσει στην εξουσία τον ανδρείκελό της δεν κατάφερε να κάνει σκλάβους τους ανυπότακτους Κουβανούς.
Και δεν τα κατάφερε ούτε στη δεκαετία του ‘90. Αυτό που κρύβουν πάντα οι επικριτές της Κούβας είναι πως όση πείνα κι αν υπήρξε, πάντα βρίσκονταν τα ‒ελάχιστα έστω‒ για όλους. Όταν ήμουν εκεί κάθε οικογένεια, ανάλογα με τα μέλη της είχε δικαίωμα σε διάφορα δωρεάν προϊόντα με δελτίο.
Η εφιαλτική πείνα της Δύσης και του λεγόμενου Τρίτου Κόσμου δεν υπήρχε στη Κούβα.
Όμως τη μεγάλη εντύπωση μου έκαναν οι άνθρωποι, ειδικά στην επαρχία. Έτοιμοι να μοιραστούν μαζί σου το υστέρημά τους. Και στα σπίτια. Να σε περιποιηθούν. Να σου κάνουν κάποιο δώρο ‒έστω‒ και μικρό. Να ανταποδώσουν.
Και τι δεν είδα: Όπερα με …μια δραχμή (δωρεάν για τους ντόπιους). Αυθεντικό Τάνγκο. Παραλίες ‒που σε αντίθεση με τους μύθους‒ άφηνες όλα σου τα πράγματα άφοβα και κανείς δεν σου τα πείραζε ‒τουλάχιστον‒ στα μη τουριστικά μέρη.
Ευγένεια ‒όχι δουλοπρέπεια‒ παντού. Στην ουρά του λεωφορείου, στο καφέ…
Και μέσα στο σχολείο ‒παρακολούθησα μάθημα‒ παιδιά χαρούμενα και περιποιημένα.
Το πολιτιστικό επίπεδο υψηλότατο. Γνώσεις για την Ελλάδα και την ιστορία της που ούτε οι Έλληνες δεν έχουν. Γλέντια τρελά και αυθόρμητα κυριολεκτικά από το τίποτα.
Επιστρέφοντας μετά από ένα μήνα παραμονής στην Ευρώπη μου φαινόταν πως ζω ακόμη σε άλλον πλανήτη. Έψαχνα μάταια τα αληθινά χαμόγελα, την ευγένεια, τον τρόπο που οι άγνωστοι γίνονταν γνωστοί, πως μιλούσε ο καθένας στους άλλους χωρίς το «κούμπωμα» που έχουμε εδώ.
Πέρα από ιδεολογίες και στερεότυπα, αυτό που μπορούσες να συλλάβεις στον αέρα της Κούβας ήταν μια ομορφιά και μια δύναμη που σε έκανε αισιόδοξο. Να σκέφτεσαι πως «δεν άνθισαν ματαίως τόσα θαύματα».
Βήμα το βήμα, από την Αβάνα ως το Σαντιάγο της Κούβας ένας άλλος κόσμος φαινόταν πράγματι εφικτός. Ήταν σαν φάρμακο μετά τα όσα ζήσαμε με την πτώση του τείχους και τα συνεπακόλουθα.
Αυτό το πνεύμα φαίνεται πως υπάρχει και σήμερα. Και σπρώχνει όλους τους εργάτες της υγείας να σπεύδουν να βοηθήσουν τον κόσμο.
Οι εχθροί της Κούβας προς το παρόν μένουν σιωπηλοί. Φοβάμαι πως δεν θα συγχωρήσουν ποτέ αυτό το μάθημα που τους έδωσαν οι Κουβανοί!
