Η διαφάνεια του χρόνου
«…Δημιουργία σημαίνει αναστοχασμός όπως τον αντανακλά ο καθρέφτης όλων αυτών που συμβαίνουν γύρω μας. Κυρίως θέλω να μιλήσω για τους ανθρώπους που ζουν στην Κούβα, να εκφράσω τα ανεκπλήρωτα όνειρα τους, τις ήττες τους…»
Λεονάρδο Παδούρα, ΕΦ.ΣΥΝ., 19/6/2018
… Με το μυαλό μου στην Κούβα… Και πολλές αιτίες μελαγχολίας. Ο Λεονάρδο Παδούρα, για μια ακόμη φορά με ταξιδεύει εκεί, στη βόρεια πλευρά της τροπικής ζώνης, εκεί που η Επανάσταση φάνηκε να ανθίζει με μοναδικό τρόπο, εκεί που οι ΗΠΑ γνώρισαν μια από τις πιο ταπεινωτικές τους ήττες. Εκεί, που σιγά-σιγά, ανεπαισθήτως, τα πράγματα άλλαζαν και άλλαζαν μέχρι που η χώρα απέκτησε νέο πρόσωπο, που δεν έχει πια σχέση με το διάσημο πορτρέτο του Τσε Γκεβάρα.
Ο ήρωάς του, ο Μάριο Κόντε, περνά κρίση ηλικίας, λίγο πριν τα εξηκοστά του γενέθλια και με το βάρος της μελαγχολίας τριγυρνά στην Αβάνα των νεόπλουτων, των κομπιναδόρων αλλά και των παραγκουπόλεων. Των εσωτερικών μεταναστών που έρχονται από τα ανατολικά, κυρίως από το Σαντιάγο της Κούβας και τους ονομάζουν «Παλαιστίνιους».
Οι υπόγειες διαδρομές του μυαλού, με έφεραν σε έναν άλλο ήρωα μιας άλλης θαλασσινής πόλης, της Μασσαλίας. Τον Φάμπιο Μοντάλ, πρωταγωνιστή της τριλογίας του Ιζζό. Βρήκα συγγένειες και ομοιότητες που ίσως μόνο εγώ τις βλέπω…
Ακόμη μια φορά, διαπίστωσα τη δύναμη του αστυνομικού μυθιστορήματος που μας χαρίζει μερικά από τα καλύτερα βιβλία των τελευταίων χρόνων, ενώ ταυτόχρονα προχωρά στην πιο οξυδερκή και εις βάθος ανάλυση μιας κοινωνίας σε κρίση.
Η ηττημένη επανάσταση και ο θριαμβεύων καπιταλισμός αφήνουν πίσω τους εκατομμύρια θύματα. Ανθρώπους που προσπαθούν με κάθε τρόπο να επιβιώσουν. Ο Λεονάρδο Παδούρα είναι εκεί, να καταγράψει αυτήν την πραγματικότητα, μέσα από μια μοναδική λογοτεχνική ματιά, συλλαμβάνοντας τις αποχρώσεις.
Στην κεντρική ιστορία παρεμβάλλονται κεφάλαια που μας πηγαίνουν πίσω στον χρόνο, από την εποχή των Σταυροφοριών, μέχρι τον Ισπανικό Εμφύλιο, με συνδετικό κρίκο ένα παράξενο, και κατά πολλούς θαυματουργό, άγαλμα της Παναγίας. Ευκαιρία να μάθει κανείς τα περί της αφροκουβανέζικης σαντερία και να προβληματιστεί για τους τρόπους που λειτουργεί η πίστη και το ιερό.
Όμως, το βασικό κομμάτι παραμένει η Κούβα των διαψεύσεων. Των όσων φεύγουν για Μαϊάμι. Των μετατρέψιμων πέσος. Αλλά και της ανθρωπιάς. Των πραγμάτων που έμειναν από την επανάσταση που προσπάθησε να κρατηθεί μέσα στο στόμα του λύκου. Σε μια χώρα που βίωσε φοβερή κρίση κατά την περίοδο της κατάρρευσης του λεγόμενου και «υπαρκτού» σοσιαλισμού.
Ο Παδούρα δεν κάνει ισοπεδωτική και κατεδαφιστική κριτική. Τόσο ο ίδιος, όσο και ο ήρωάς του, πίστεψαν στον αγώνα. Στρατεύθηκαν. Είδαν τις στρεβλώσεις. Αναγνωρίζουν το δικαίωμα στη φυγή, αλλά δεν το συμμερίζονται.
Και μέσα σε όλα αυτά υπάρχει πάντα και η μαγεία της Αβάνας. Όποιος είχε την τύχη να τη ζήσει, του μένει αξέχαστη. Και ο Παδούρα σε οδηγεί εκεί μέσα από τις σελίδες του βιβλίου του.
Γλυκόπικρο το τέλος, δεν οδηγεί ωστόσο στην παραίτηση. Κάποιες αξίες είναι πιο σημαντικές από την απλή επιβίωση και το κυνήγι του δολαρίου ή της μεγάλης ζωής.
Όπως κι αν έχουν τα πράγματα, βρισκόμαστε μπροστά σε έναν από τους σημαντικότερους μυθιστοριογράφους της εποχής μας. Και παρ’ όλο που το βιβλίο είναι αρκετά ογκώδες, όταν το κλείνεις πια, θα ήθελες να έχει κι άλλο. Παρά το μούδιασμα που μπορεί να σου φέρει αν και συ νιώθεις ότι μεγαλώνεις κι έχεις ήδη ζήσει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής σου και τα όσα ονειρεύτηκες για την κοινωνία μοιάζουν με φως που τρεμοσβήνει.
Αν το δεις πάλι αλλιώς, η σπίθα είναι πάντα εδώ!
Ηλεκτρονικό εισιτήριο
Όταν διαβάζω πως το υπουργείο Πολιτισμού ανακοίνωσε «ότι ολοκληρώθηκε η εγκατάσταση και ξεκίνησε η λειτουργία του νέου συστήματος ηλεκτρονικού εισιτηρίου (e-ticketing) και ελέγχου πρόσβασης επισκεπτών (access control)» με πιάνει μια ανατριχίλα. Διότι βλέπω την απίστευτη καθημερινή ταλαιπωρία όλων μας στο μετρό, με το ηλεκτρονικό εισιτήριο που υποτίθεται θα διευκόλυνε τη ζωή μας.
Προβλέπω νέες ουρές παντού… και ειδικά εκεί που θα εφαρμοστεί στην αρχή: Ακρόπολη και αρχαιολογικοί χώροι του ιστορικού κέντρου της Αθήνας, Κνωσός και Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου, αρχαιολογικός χώρος και μουσείο Αρχαίας Μεσσήνης.
Υποτίθεται ότι το σύστημα έχει δοκιμαστεί πιλοτικά, αλλά εγώ ο κακός προβλέπω χάος.
Αντί να φροντίσουν για καλές συγκοινωνίες και πυκνότερα δρομολόγια, πραγματοποιούν μια επένδυση εκατομμυρίων, αμφίβολης απόδοσης, βασανισμού των επιβατών (ειδικά στα λεωφορεία με τη μεγαλοφυή έμπνευση της μιας εισόδου).
Αντί να προσλάβουν μόνιμο και καταρτισμένο προσωπικό για τη φύλαξη των αρχαιολογικών χώρων, μεριμνούν για ηλεκτρονικό εισιτήριο τη στιγμή που δεν φαίνεται να εξυπηρετεί κάποια ανάγκη.
Όταν, τέλος, διαβάζω ότι «το έργο υλοποιείται με δωρεά από την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος και το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος», τότε τρελαίνομαι απολύτως. Που βρέθηκαν τα χρήματα για τη «δωρεά», ειδικά από την Εθνική Τράπεζα; Κι αυτό το περίφημο Ίδρυμα πώς έχει καταφέρει να ελέγχει τα πάντα στον Πολιτισμό;
Απορίες κακόβουλου ανθρώπου που πιστεύει στο γνωστό «Φοβού τους Δαναούς…»
