Εικόνες από το μέλλον που προετοιμάζεται
Του Σπύρου Παναγιώτου
Από τις στήλες του Δρόμου, εδώ και μήνες, προσπαθούσαμε να αναδείξουμε ότι το προσφυγικό και μεταναστευτικό πρόβλημα, σε συνδυασμό με το Μνημόνιο 3, αποτελούσε βασικό μοχλό επιβολής επώδυνων τετελεσμένων στη χώρα. Οι ανταγωνιστικές γεωστρατηγικές επιδιώξεις μεγάλων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων (ΗΠΑ-Ε.Ε.-Ρωσία) συναντιόνταν με τις ιδιαίτερες επεκτατικές, επιθετικές βλέψεις της Τουρκίας σε Συρία, Αιγαίο και Μ. Ανατολή και χρησιμοποιούσαν τις προσφυγικές ροές στα εκβιαστικά παζάρια επιβολής των ιδιαίτερων επιδιώξεων τους.
Σήμερα ζούμε εικόνες από το κοντινό μέλλον. Οι ροές αυξάνονται, η Συνθήκη Σέγκεν έχει γίνει κουρελόχαρτο στη πράξη, η μια μετά την άλλη οι ευρωπαϊκές χώρες ορθώνουν φραγμούς στα σύνορά τους και δεκάδες χιλιάδες πρόσφυγες πλημμυρίζουν την Ελλάδα, ανατινάζουν τις δομές φιλοξενίας, περιφέρονται στους εθνικούς δρόμους αναζητώντας από μόνοι τους σχέδιο διαφυγής.
Ο πολιτικός κόσμος, χωρίς σχέδιο και πολιτική, «ανακαλύπτει» καθυστερημένα το πρόβλημα, αναζητά τάχα συναίνεση και προγραμματίζει «συμβούλια Κορυφής» την ίδια στιγμή που χρεώνει ο ένας στο άλλο ευθύνες για να συνεχίζεται και το μικροπολιτικό παιχνίδι της διπολικής «αντιπαράθεσης» μπροστά σε κάθε ενδεχόμενο. Το «άρπαγμά τους» δεν μπορεί να συγκαλύψει ότι όλοι μαζί προσκυνούν και επενδύουν σε λύσεις από την Ευρώπη, το ΝΑΤΟ και την Τουρκία, δηλαδή τους βασικούς πρωταγωνιστές δημιουργίας του προβλήματος
Η εικονική αντιπαράθεση και η συναίνεση πιστοποιούν ότι ούτε θέλουν ούτε μπορούν να αντιληφθούν το πρόβλημα στις πραγματικές του διαστάσεις.
Τι δεν καταλαβαίνουν;
Η σημερινή εικόνα μιας διασπασμένης Ευρώπης ανίκανης να αντιμετωπίσει το προσφυγικό πρόβλημα, στο πλαίσιο των διεθνών και ευρωπαϊκών συμβάσεων γοργά μεταλλάσσεται σε μια Ευρώπη κλειστών συνόρων. Οι πρωτοβουλίες της Αυστρίας και των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων που από μόνες τους καθόρισαν πλαφόν και κριτήρια στη κίνηση προσφύγων δεν είναι μεμονωμένο γεγονός. Ούτε οι λεονταρισμοί των χωρών Βίζεγκραντ (Ουγγαρία, Πολωνία, Σλοβακία, Τσεχία) ο δεξιός άξονας αλλοίωσης του ευρωπαϊκού ανθρωπισμού και κεκτημένου. Είναι η Δανία και η Σουηδία που πρώτες έβαλαν φραγμούς στα μεταξύ τους σύνορα. Είναι η Γαλλία που, στο πλαίσιο της αντιτρομοκρατικής εκστρατείας, κάνει πιο αυστηρό έλεγχο στα σύνορά της. Είναι η Γερμανία που έκλεισε τα δικά της σύνορα. Είναι το Βέλγιο που έκλεισε τα σύνορά του με τη Γαλλία, μετά την απόφαση της τελευταίας να κλείσει τη «ζούγκλα» του Καλέ.
Είναι όλες οι χώρες της Ε.Ε. μαζί που κατάργησαν παλαιότερη δέσμευση για αναλογική υποδοχή 160.000 προσφύγων στην επικράτειά τους.
Η χθεσινή Σύνοδος των υπουργών Εξωτερικών της Ε.Ε. που παρουσιάσθηκε ως θετική από την ελληνική κυβέρνηση, στην ουσία επιβεβαίωσε αυτή τη τάση. Πέρα από την υποκριτική αντίδραση κατά των «μεμονωμένων ενεργειών», στην ουσία οι υπουργοί εσωτερικών διαπίστωσαν όταν αν η Τουρκία δεν τηρήσει τις δεσμεύσεις της τότε «υπάρχει κίνδυνος το σύστημα να καταρρεύσει πλήρως» (Δ. Αβραμόπουλος). Στο ίδιο μήκος και ο Ολλανδός προεδρεύων αναφερόμενος στο «κοινό σχέδιο με τη Τουρκία παραδέχθηκε ότι «δεν μπορεί να εγγυηθεί την εξασφάλιση αποτελεσμάτων». Και τότε τι μένει; Τίποτα περισσότερο από τη δήλωση του Γερμανού υπουργού Εσωτερικών Τόμας Ντε Μέγερ σε εκπομπή της γερμανικής δημόσιας τηλεόρασης ARD: «Όλα τα κράτη συμφώνησαν ότι η προστασία των εξωτερικών συνόρων με την Τουρκία έχουν χρονικά και ουσιαστικά προτεραιότητα (…) Και στις επόμενες δύο εβδομάδες θα αποδειχτεί πόσο αποτελεσματικό είναι αυτό. Αν αυτά τα μέτρα φέρουν αποτέλεσμα, τότε καλώς. Αν δεν φέρουν, θα πρέπει να αποφανθούμε για άλλα μέτρα. Αν χρειαστεί, θα πρέπει τότε η προστασία της Ζώνης Σένγκεν να πραγματοποιηθεί σε κάποια άλλα σύνορα, κατά το δυνατόν από κοινού».
Η επένδυση στην Ευρώπη και η, για άλλη μια φορά, ανακάλυψη στο πρόσωπο της Μέρκελ και της Γερμανίας μιας φιλικής στάσης προς τη χώρα σύντομα θα αποδειχθεί ψευδαίσθηση. Ψευδαίσθηση που επαναλαμβάνεται με εγκληματική αφέλεια.
Το ΝΑΤΟ στο Αιγαίο
«Μας ανησυχεί η παρουσία του ΝΑΤΟ αλλά είναι αναπόφευκτη» ήταν ο χρησμός της Π.Γ. του ΣΥΡΙΖΑ στην τελευταία της συνεδρίαση. Δεν είναι μόνο το «ύφος» της ανακοίνωσης της μεταλλαγμένης Αριστεράς που ενοχλεί. Είναι η πλήρης άγνοια κινδύνου αυτής της διπλωματικής «επιτυχία» της δεύτερης φοράς Αριστεράς στη διακυβέρνηση της χώρας.
Η παρουσία του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο δεν έχει τίποτα να προσφέρει στον έλεγχο των προσφυγικών ροών. Το μαρτυρά ο ήδη ασθμαίνων επιχειρησιακός σχεδιασμός σε επίπεδο πρέσβεων. Το μαρτυρά η σε βάθος μήνα έγκριση του σε επίπεδο κυβερνήσεων και η βεβαιότητα για ασάφειες που ήδη υπάρχουν αλλά και για νέα εμπόδια που θα εγείρει η Άγκυρα. Ήδη, σύμφωνα με τις μέχρι τώρα αποφάσεις, ο ρόλος των ΝΑΤΟϊκών δυνάμεων θα είναι να «διαβιβάζουν πληροφορίες στα λιμενικά σώματα και σε άλλες εθνικές αρχές της Ελλάδας και της Τουρκίας». Σύμφωνα με την δήλωσή του ο γ.γ. του NATO «το καθήκον του NATO δεν είναι να αναγκάζει πλεούμενα να γυρίζουν πίσω. Θα διαβιβάζουμε πληροφορίες κρίσιμης σημασίας, ώστε να διευκολύνουμε τις ακτοφυλακές της Ελλάδας και της Τουρκίας, όπως και τη Frontex, να εκτελούν την αποστολή τους πιο αποτελεσματικά». Ξεχνιέται ότι η Τουρκία αρνείται πεισματικά να δεχθεί επαναπροωθήσεις προσφύγων ούτε το σχέδιο του ΝΑΤΟ διευκρινίζει πώς θα γίνονται.
Εκείνο που ενδιαφέρει την Άγκυρα είναι η επιβολή τετελεσμένων στο Αιγαίο, μέσω της ενσωμάτωσης των επιδιώξεών της στον επιχειρησιακό σχεδιασμό του ΝΑΤΟ. Και αυτό το έχει ήδη πετύχει σε αρκετό βαθμό.
Ταυτόχρονα εξυπηρετείται, χωρίς καμιά αντίδραση, η παρουσία ισχυρών ΝΑΤΟϊκών δυνάμεων δίπλα στο μέτωπο της Συρίας, σε ρόλο παρακολούθησης και ελέγχου των ρωσικών δυνάμεων. Για να μην υπάρχει αμφιβολία το δήλωσε ό ίδιος ο γ.γ. του ΝΑΤΟ, Γ. Στόλτεμπεργκ, ξεκαθαρίζοντας «ότι το ΝΑΤΟ θα εντείνει την επιτήρηση των συνόρων της Συρίας με την Τουρκία, σε μια προσπάθεια να μπορέσει η Άγκυρα να ελέγξει καλύτερα τις προσφυγικές ροές». Το σχέδιο της Τουρκίας για ζώνη ελέγχου στα σύνορά της με τη Συρία και αποτροπή δημιουργίας κουρδικού κράτους βρίσκει πλέον στήριξη όχι μόνο στις σχετικές δηλώσεις της Μέρκελ αλλά και στο ΝΑΤΟϊκό σχεδιασμό ελέγχου των προσφυγικών ροών με τις ευλογίες της ελληνικής κυβέρνησης.
Οι καταιγιστικές εξελίξεις που διαμορφώνονται πολύπλευρα στο μεταναστευτικό πρόβλημα καταδεικνύουν με το πιο φανερό τρόπο ότι δεν μπορεί να αντιμετωπισθεί μερικά σαν πρόβλημα ευρωπαϊκό. Όσο και αν αυτή η διάσταση της αλληλεγγύης και του ανθρωπισμού είναι υπαρκτή, οφείλει να συνδυασθεί με την επίγνωση πολύ πιο επώδυνων επιδιώξεων. Η μετατροπή της χώρας μας σε χώρο υποδοχής και εγκλωβισμού μετακινούμενων πληθυσμών, η αμφισβήτηση των συνόρων και της εθνικής της κυριαρχίας έρχεται να συνδυαστεί και να συμπληρώσει την οικονομική και κοινωνική διάλυση της από τα μνημόνια και το προγράμματα δημοσιονομικής προσαρμογής. Είναι συνταγή πλήρους διάλυσης της υπόστασης της χώρας και του δικαιώματός της να υπάρχει.
Μόνο μέσα από αυτή τη διάσταση, από την ανάγκη υπέρβασης της μοίρας νεοαποικίας μπορεί να αναζητηθεί λύση.
Φωτογραφία : Ειδομένη 27/2/2016 Μ.Λώλος
