Παγκόσμιο Κοινωνικό Φόρουμ στην Τύνιδα: Χώρος προβληματισμού και αλληλεγγύης

Και πρόταση να διοργανωθεί στην Αθήνα το 2017

Της Τίνας Στρίκου

Όταν ξεκίνησε το Παγκόσμιο Κοινωνικό Φόρουμ στο Πόρτο Αλέγκρε το 2001, βρισκόταν σε απευθείας σύνδεση και ανατροφοδότηση με το κίνημα κατά της παγκοσμιοποίησης. Σήμερα πώς συνδέονται οι αραβικές εξεγέρσεις, με τις λαμπρές και μετέπειτα εξαιρετικά δυσάρεστες εξελίξεις, η νέα κατάσταση στην Ελλάδα και οι επιχειρούμενες μεταβάσεις στη Λατινική Αμερική;

Στο φετινό Παγκόσμιο Κοινωνικό Φόρουμ της Τύνιδας υπήρχε έντονη συζήτηση για τη λυσσαλέα προσπάθεια των ισχυρών της γης να αποτρέψουν όλες τις πιθανές προοδευτικές διεξόδους, που περιλαμβάνουν την κατοχύρωση της εθνικής και λαϊκής κυριαρχίας με την ταυτόχρονη εκπλήρωση των βασικών κοινωνικών αναγκών. Γι’ αυτό εξάλλου φέτος η Ελλάδα συζητιόταν παντού και χρωμάτισε όλες τις εκδηλώσεις αυτής της διεθνούς συνάντησης. Ήταν κοινή η πεποίθηση ότι πρέπει να υποστηριχθεί και να προχωρήσει η προσπάθεια αλλαγής στην Ελλάδα, μεταξύ άλλων και επειδή αποκαλύπτει το ρόλο των τροϊκανών «θεσμών» – από τους οποίους έχει δεινοπαθήσει και η Τυνησία και πολλές ακόμη χώρες.

Το τυνησιακό Λαϊκό Μέτωπο στο Φόρουμ

Στις τελευταίες προεδρικές εκλογές στην Τυνησία ο υποψήφιος του Λαϊκού Μετώπου πήρε, παρά τις αντίξοες και άνισες συνθήκες, ποσοστό 8%, κατοχυρώνοντας έτσι την Αριστερά ως τρίτο πολιτικό πόλο της χώρας. Όντας ένα από τα πιο αισιόδοξα αριστερά εγχειρήματα στον αραβικό κόσμο, το Λαϊκό Μέτωπο είχε έντονη παρουσία και απολάμβανε εξαιρετικού σεβασμού μέσα στο Φόρουμ. Ο επικεφαλής του, ο Χάμα Χαμαμί, συνήθως χαμογελάει – ακόμα και όταν μιλάει για τη νέα τυνησιακή κυβέρνηση συνασπισμού, που περιλαμβάνει τους «κοσμικούς φιλελεύθερους» του κόμματος Νίντα Τούνες και τους «μετριοπαθείς ισλαμιστές» του κόμματος Ενάχντα. Ίσως επειδή ο μεγάλος συνασπισμός μετατρέπει ντε φάκτο το Λαϊκό Μέτωπο σε αξιωματική αντιπολίτευση. Ο Χαμαμί αποκαλεί τη νέα κυβέρνηση «ένα δεξιό συνονθύλευμα, ακραία φιλελεύθερο οικονομικά, κοινωνικά συντηρητικό, που περιλαμβάνει μεγιστάνες της παρανομίας και είναι πλήρως υποταγμένο στις επιταγές της Παγκόσμιας Τράπεζας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης». Γίνεται σκυθρωπός ωστόσο όταν μιλάει για την τρομοκρατία: «Είναι κεντρική δύναμη της αντεπανάστασης σήμερα», τονίζει, «και φυσικά οι τζιχαντιστές υποστηρίζονται από τη Σαουδική Αραβία αλλά και το Ισραήλ. Τελικά όμως καθοριστικό ρόλο παίζει το κοινωνικό πρόβλημα, που διευκολύνει τη στρατολόγηση φτωχών νέων».

Όσον αφορά τη «σιωπηλή πορεία κατά της τρομοκρατίας», που πραγματοποιήθηκε στην Τύνιδα την επαύριο της ολοκλήρωσης των εργασιών του Παγκόσμιου Κοινωνικού Φόρουμ με τη συμμετοχή Ευρωπαίων ηγετών, ο Χαμαμί επεσήμανε την υπέρμετρη υποκρισία της συμμετοχής τόσο του κυβερνητικού κόμματος Ενάχντα όσο και των Ολάντ και Ρέντσι. Και κατέληξε τονίζοντας ότι «για να αντιμετωπίσουμε τους τζιχαντιστές πρέπει να δημιουργήσουμε και να ενισχύσουμε τις κοινωνικές δημοκρατικές οργανώσεις του λαού».

Βουλευτές από τα κινήματα και υπόλογοι σε αυτά

Έχει περάσει το Παγκόσμιο Κοινωνικό Φόρουμ σε μια νέα φάση; Μπορεί σήμερα να αναδείξει την εναλλακτική ως μια πραγματική προοπτική που συνδέει κόμματα, τα οποία βρίσκονται σε θέσης ευθύνης και εξουσίας, με τα κινήματα; Μπορεί να συζητήσει με ουσιαστικό τρόπο για τη μετάβαση σε νέες μορφές κρατικής εξουσίας και λαϊκής συμμετοχής; Τέτοια ερωτήματα έβαζε στην πράξη η Λατινική Αμερική ήδη από την προηγούμενη δεκαετία και διαπερνούσαν τον προβληματισμό αυτών των διεθνών κινηματικών συναντήσεων. Αυτά απασχόλησαν και τις διαδικασίες της Τύνιδας μέσα και από το Κοινοβουλευτικό Φόρουμ που πραγματοποιήθηκε ταυτόχρονα, με τη συμμετοχή βουλευτών από πολλές χώρες.

Στα πλαίσια αυτού του Κοινοβουλευτικού Φόρουμ η ευρωβουλευτής Gabi Zimmer, επικεφαλής της ευρωομάδας της Αριστεράς GUE/NGL φάνηκε αποφασισμένη να εκμεταλλευθεί την αριθμητική ενδυνάμωση της ευρωομάδας για να πάρει πολιτικές πρωτοβουλίες, όπως η αλληλεγγύη με την Ελλάδα. Από την πλευρά του ο Χάμα Χαμαμί ευχαρίστησε όλους όσοι ήρθαν στην Τύνιδα για να συμμετάσχουν στις εργασίες του Παγκόσμιου Κοινωνικού Φόρουμ παρά την τρομοκρατική επίθεση που προηγήθηκε, επισημαίνοντας ότι «η μη υποταγή στο φόβο είναι πράξη αντίστασης».

Ο Ερίκ Τουσέν, που συμμετέχει και στη νεοσυσταθείσα ελληνική Επιτροπή Λογιστικού Ελέγχου του χρέους, θύμισε τα σχετικά παραδείγματα αντίστασης στην επικυριαρχία του χρέους από την Κούβα, το Εκουαδόρ και την Αφρική ως την ανατολική Ευρώπη και την Ισλανδία, «που δείχνουν ότι αυτός ο αγώνας μπορεί να είναι νικηφόρος». Ο Βασίλης Χατζηλάμπρου, βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, τόνισε ότι το χρέος ως μέσο επικυριαρχίας είναι μια σωστή οπτική γωνία προσέγγισης του θέματος. «Πάρτε την προσπάθεια του ΣΥΡΙΖΑ για παράδειγμα», είπε. «Όσες λύσεις κι αν προταθούν από τη νέα κυβέρνηση στους δανειστές ώστε να πάρουν πίσω μέρος τουλάχιστον των χρημάτων τους, δεν ενδιαφέρονται. Το θέμα τους είναι να συνεχίσει να λειτουργεί ο μηχανισμός του χρέους. Η οικονομική ασφυξία έχει αναδειχτεί σε Νούμερο 1 απειλή και μέσο πίεσης».

Στο Κοινοβουλευτικό Φόρουμ συμμετείχε και η Ελβετίδα βουλευτής Susanne Leutennegger Oberholzer, που έχει αφοσιωθεί στην αποκάλυψη του ρόλου των ελβετικών τραπεζών ως καταφύγιου του παράνομου και αφορολόγητου χρήματος. Ρόλος αρκετά γνωστός πλέον στη χώρα μας αλλά και στην Τυνησία, αφού ανάμεσα σε πολλούς άλλους και ο πρώην δικτάτορας της Τυνησίας Μπεν Άλι είχε εμπιστευθεί στις ελβετικές τράπεζες αυτά που έκλεβε επί δεκαετίες από τον τυνησιακό λαό. Η Oberholzer είπε ότι είναι αναγκαίο για την Ελλάδα «να σπάσει αυτή τη νόμιμη φοροαποφυγή μεγάλης κλίμακας». Επιπλέον, με τη στάση της ανέδειξε ότι υπάρχουν Ελβετοί πολίτες που οραματίζονται ένα διαφορετικό ρόλο για τη χώρα τους από το να είναι αποθετήριο ξεπλυμένων κερδών.

Άλλα στιγμιότυπα από το Φόρουμ

Η Marie Eleen Saduda, βουλευτής από την Αργεντινή, μετέφερε τους προβληματισμούς των λατινοαμερικάνικων κινημάτων, παραδεχόμενη ότι «μετά από τόσους αγώνες δεν έχουμε καταφέρει να ξεφύγουμε από την πρωταρχικότητα του εξορυκτικού τομέα». Το σκληρό αυτό συμπέρασμα μοιράζονταν και συμμετέχοντες από τη Βολιβία, αν και οι δύο χώρες βρίσκονται σε αρκετά διαφορετική πολιτική κατάσταση.

Εκτός από τη νέου τύπου αποικιοκρατία, η παλιά είναι ακόμη παρούσα σε πολλές χώρες, και οι βαθιές πληγές που έχει προξενήσει είναι βραχνάς για τις σημερινές γενιές. Έτσι στο Φόρουμ παρουσιάστηκαν μια σειρά νέες πρωτοβουλίες, ιδίως από την Αλγερία και το Μαρόκο, με στόχο τη διεκδίκηση αποζημίωσης από τη Γαλλία για τα δεινά της αποικιοκρατίας και την αποστράγγιση των φυσικών πηγών αυτών των χωρών.

Συγκλονιστική ήταν και η μαρτυρία εκπροσώπων των κινημάτων από το Τσαντ, μια από τις αφρικανικές χώρες που έχουν πληγεί από τον ιό Έμπολα. Στις παρεμβάσεις τους εξηγούσαν πώς οι ραδιοφωνικοί σταθμοί των κοινωνικών οργανώσεων (που υποκαθιστούν το ανύπαρκτο ουσιαστικά κράτος) δίνουν στον πληθυσμό πληροφορίες σχετικά με τον ιό Έμπολα, σώζοντας ζωές. Δεν κουράζονταν να τονίζουν ότι η διάλυση των όποιων κοινωνικών υπηρεσιών στα πλαίσια των «διαρθρωτικών αλλαγών» που επιβάλλονται από το ΔΝΤ και τους λοιπούς «εταίρους» του Τσαντ είναι ο Νούμερο 1 υπεύθυνος για την εξάπλωση της ασθένειας.

Μετά από αυτές τις παρεμβάσεις το Κοινοβουλευτικό Φόρουμ υιοθέτησε στο ψήφισμά του θέση για τη διαγραφή του χρέους των χωρών που μαστίζονται από τον Έμπολα. Επίσης, στην τελική του διακήρυξη, το Κοινοβουλευτικό Φόρουμ υποστηρίζει την Επιτροπή Ελέγχου του χρέους που συστήθηκε από την Ελληνική Βουλή.

Σου άρεσε αυτό το άρθρο; Ενίσχυσε οικονομικά την προσπάθειά μας!