Με καθυστέρηση ξεκίνησαν οι πρώτες συζητήσεις στην Κωνσταντινούπολη για τη σύναψη συμφωνίας εκεχειρίας μεταξύ Ρωσίας-Ουκρανίας, με την Τουρκία ως διαμεσολαβητή. Από όσα δείχνουν οι χθεσινές προκαταρκτικές επαφές Αμερικανών, Τούρκων και Ουκρανών υπουργών (συν Ευρωπαίων σε ρόλο εμπρηστή), δεν αναμένονται θεαματικά αποτελέσματα. Ούτε αποτελεί έκπληξη ότι η συνάντηση στην Κωνσταντινούπολη δείχνει να οδηγείται σε φιάσκο. Δεν είναι η απουσία Πούτιν και Ζελένσκι που προδιέγραψε την τύχη της συνάντησης. Δεν συνηθίζονται συναντήσεις κορυφής χωρίς να έχει υπάρξει προετοιμασία των όρων μιας συμφωνίας, πολύ περισσότερο όταν πρόκειται για τη διευθέτηση ενός πολέμου. Ούτε οι προσβλητικές εκφράσεις, κυρίως από την πλευρά της Ουκρανίας, ήταν αυτό που οδηγεί σε φιάσκο. Όλα αυτά αποτελούσαν απλώς μέρη μιας σκηνοθεσίας που είχε προαποφασιστεί μέρες νωρίτερα.
Το παρασκήνιο της αποτυχίας
Μετά την υπογραφή παράδοσης του ορυκτού πλούτου της Ουκρανίας στις ΗΠΑ, ως αποζημίωση για την συμβολή της Ουάσινγκτον στον πόλεμο, ο Αμερικάνος πρόεδρος Τραμπ είχε προειδοποιήσει για την «αποχώρηση» των ΗΠΑ από τις διαπραγματεύσεις αν δεν υπάρξει σοβαρό προχώρημα με απευθείας συνομιλίες Μόσχας-Κιέβου. Ακολούθησε η επίσκεψη των τεσσάρων προθύμων εμπρηστών του πολέμου της Ευρώπης (Βρετανία, Γαλλία, Γερμανία, Πολωνία) στο Κίεβο. Εκεί συνομολογήθηκε το σχέδιο συνέχισης του πολέμου και επιβολής νέων και πιο ασφυκτικών κυρώσεων σε βάρος της Ρωσίας, ως «αποκλειστικής υπεύθυνης για το αδιέξοδο των συνομιλιών». Διότι οι εμπρηστές θεωρούν ότι είναι ρεαλιστική η επιβολή μιας εκεχειρίας χωρίς προϋποθέσεις και με τους όρους της ηττημένης ουκρανικής πλευράς! Η ομολογημένη φιλοδοξία των Τεσσάρων+Ζελένσκι ήταν να αποδεχθεί και ο Τραμπ την αποτυχία των πρωτοβουλιών του, και να συμμετάσχουν οι ΗΠΑ στις νέες κυρώσεις…
Η απάντηση της Μόσχας ήταν το κάλεσμα προς το Κίεβο για διμερή συνάντηση στην Τουρκία, ως συνέχεια των αποτυχημένων –λόγω Βρετανίας– συνομιλιών του 2022 (λίγους μήνες μετά την έναρξη του πολέμου). Ο Πούτιν είχε διαμηνύσει από την αρχή ότι ο στόχος μιας νέας συνάντησης δεν θα μπορούσε παρά να περιλάμβανε όρους σχετικά με τις «βαθύτερες αιτίες του πολέμου». Επανέλαβε δηλαδή ότι η Ρωσία δεν συναινεί σε μια εκεχειρία χωρίς προϋποθέσεις, που απλά θα έδινε χρόνο στην Ουκρανία να επανεξοπλιστεί. Για τη Ρωσία, προϋπόθεση για «μόνιμη ειρήνη» είναι –μεταξύ άλλων– η μη ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, η μη παρουσία ευρωπαϊκών στρατιωτικών δυνάμεων στην Ουκρανία ως «εγγυητών», το σταμάτημα των δυτικών εξοπλιστικών παροχών προς το Κίεβο, η αναγνώριση των κατακτήσεών της στη διάρκεια του πολέμου και η αναγνώριση της Κριμαίας ως ρωσικού εδάφους.
Σε κανέναν από αυτούς τους όρους δεν συμφωνούσε το Κίεβο, καθ’ υπόδειξη της Ευρώπης. Άρα οι όποιες «διπλωματικές πρωτοβουλίες» σχετίζονταν απλά με μια προσπάθεια μεταβίβασης της ευθύνης του αδιεξόδου στη Ρωσία. Δρόμος που με απόλυτη βεβαιότητα δεν εξασφαλίζει παρά τη συνέχιση του πολέμου.
Η ουτοπία μιας «διαπραγμάτευσης» δι’ αντιπροσώπων
Ο πόλεμος στην Ουκρανία ήταν και παραμένει ένας ιδιότυπος πόλεμος δι’ αντιπροσώπων. Γιατί μπορεί η Ρωσία να ξεκίνησε υπό την πίεση της Δύσης και να συμμετείχε η ίδια στον πόλεμο, απέναντί της είχε όμως το σύνολο της πάλαι ποτέ ενιαίας Δυτικής Συμμαχίας. Οπλικά συστήματα, ειδικευμένο προσωπικό, πληροφορίες και οικονομικά μέσα παρασχέθηκαν αφειδώς στο Κίεβο, με διακηρυγμένο σκοπό τον οικονομικό και στρατιωτικό στραγγαλισμό της Ρωσίας. Στην παρούσα φάση ο πόλεμος συνεχίζεται με πρωτοβουλία Βρετανίας-Γαλλίας-Γερμανίας και στόχο την αποτροπή της προσπάθειας της νέας αμερικανικής διοίκησης να διευθετήσει τις διαφορές της με τη Ρωσία σε βάρος της Ευρώπης. Θύμα και στις δύο περιπτώσεις η ίδια η υπόσταση της Ουκρανίας, και καύσιμη ύλη εκατοντάδες χιλιάδες στρατιώτες και άμαχοι.
Τώρα όμως η επίλυση της κρίσης δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί δι’ αντιπροσώπων. Η Ουκρανία, ως υποχείριο της Δύσης, δεν είναι σε θέση να συνδιαμορφώσει τους όρους της ειρήνης, διότι απλώς ενεργεί για λογαριασμό μιας πολεμοχαρούς ευρωπαϊκής ελίτ που συνδέει την ύπαρξη της με τη συνέχιση του πολέμου και το στρίμωγμα του Τραμπ. Συνθήκη ικανή για τη συνέχιση του πολέμου…
