Με άνοιγμα του λιανεμπορίου και χαλάρωση των περιορισμών μετακίνησης εντός νομού, από τις αρχές της προηγούμενης βδομάδας, συνεχίζεται η διελκυστίνδα μεταξύ οικονομίας και υγείας, που συνηθίζουμε να ονομάζουμε διαχείριση της πανδημίας. Σύμφωνα με την κυβέρνηση η μείωση της πίεσης στις ΜΕΘ σε συνδυασμό με την έναρξη των εμβολιασμών, δίνει τη δυνατότητα για μια σχετική χαλάρωση των μέτρων. Την ίδια στιγμή βέβαια που τα κρούσματα παραμένουν σε υψηλά επίπεδα (500 νέα κρούσματα τη μέρα), κανένα μέτρο χαρτογράφησης και περιορισμού της πανδημίας δεν έχει ληφθεί, κανένα πρωτόκολλο λειτουργίας σε επαγγελματικούς χώρους δεν έχει επιβληθεί, για να διασφαλιστεί ότι ένα τέτοιο άνοιγμα θα γίνει με το μικρότερο δυνατό κόστος στη δημόσια υγεία. Για ακόμη μια φορά ο ενιαίος και οριζόντιος χαρακτήρας των μέτρων, ταυτόχρονα σε επιβαρυμένες και μη περιοχές, δείχνει πως ο κρατικός σχεδιασμός, εξαντλείτε στα λοκντάουν ακορντεόν. Τώρα ανοίγουμε για να κλείσουμε ξανά όταν τα κρούσματα θα απειλούν και πάλι τη σταθερότητα του συστήματος υγείας. Στο ενδιάμεσο τη αισιοδοξία που επικρατεί σήμερα, θα διαδεχθούν ξανά οι κατηγορίες περί ανευθυνότητας της κοινωνίας και ατομικής ευθύνης των πολιτών που δεν μπόρεσαν να διαχειριστούν το άνοιγμα-δώρο της κυβέρνησης. Τον ρυθμό έδωσε ήδη ο κ. Μητσοτάκης με την ομιλία του στη βουλή, με το πρόστιμο των 500 ευρώ, που έγιναν 300, και ίσως να ξαναγίνουν 500 αν οι πολίτες δεν είναι υπάκουοι.
Όλη την προηγούμενη βδομάδα, ένα γαϊτανάκι πιέσεων και δηλώσεων, από επαγγελματικούς φορείς, επιστήμονες, κυβερνητικά στελέχη, διαμόρφωσαν το κλίμα αυτής της, βήμα-βήμα, επανεκκίνησης. Σχολεία και χιονοδρομικά κέντρα, εκκλησίες και εμπορικά, κομμωτήρια και καταστήματα εστίασης, χωρίς κάποια ιεράρχηση βασισμένη σε κάποιο επιδημιολογικό ή κοινωνικό κριτήριο, μπαίνουν σε μια, χωρίς κανένα ορθολογισμό, συζήτηση, που σαν βασικό οδηγό έχει τον στυγνό υπολογισμό πολιτικού κόστους-οφέλους για την κυβέρνηση. Κάπως έτσι φτάνουμε ένα βήμα πριν να επιτραπεί η μετακίνηση από νομό σε νομό για μετάβαση σε χιονοδρομικά κέντρα καθώς και η λειτουργία αντίστοιχων καταλυμάτων, ενώ την ίδια στιγμή είναι αδύνατη η μετακίνηση για λόγους π.χ. παροχής βοήθειας σε κάποιον συγγενή. Αντίστοιχα τα σχολεία της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης συντονίζονται με τα πρακτορεία του ΟΠΑΠ σαν να πρόκειται για ίσης κοινωνικής αξίας μεγέθη, την ίδια στιγμή που τα κομμωτήρια μετατρέπονται σε εθνικό επιδημιολογικό δείκτη, και τα ξεχασμένα πανεπιστήμια συνεχίζουν να παραμένουν κλειστά για σχεδόν ένα χρόνο, χωρίς καν να μπαίνουν στην κουβέντα ανοίγματος αφού πλέον εμπίπτουν στις αρμοδιότητες του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη.
Εμβολιασμός και φόβοι για μεταλλάξεις
Την ίδια στιγμή με αργούς ρυθμούς, συνεχίζεται ο εμβολιασμός του πληθυσμού, ενώ τώρα που σιγά-σιγά καταλαγιάζει η επικοινωνιακή φασαρία της επιχείρησης «Ελευθερία» αρχίζουν να τίθενται και οι πραγματικές διαστάσεις του ζητήματος. Έως και χθες το απόγευμα είχαν πραγματοποιηθεί συνολικά σε όλη την επικράτεια λίγοι πάνω από 93 χιλιάδες εμβολιασμοί, κυρίως υγειονομικών και ηλικιωμένων, αριθμός που αντιστοιχεί περίπου στο 0,8% του πληθυσμού, ενώ αυτές τις μέρες αναμένεται να ανοίξει η πλατφόρμα για ραντεβού εμβολιασμού και για την ηλικιακή ομάδα 80-84 χρονών. Το χαμηλό αυτό ποσοστό οφείλεται στον μικρό αριθμό δόσεων που έχουν λάβει συνολικά οι χώρες της Ευρώπης, με την κυβέρνηση να υπόσχεται επιτάχυνση της διαδικασία όταν στα εμβόλια της Pfizer προστεθούν και αυτά που έχει παραγγείλει η χώρα μας από την Astra Zeneka. Σε κάθε περίπτωση ακόμη και με τις πιο αισιόδοξες προβλέψεις, δεν αναμένεται να έχει καλυφθεί ικανό ποσοστό του πληθυσμού, ούτε μέχρι το επόμενο φθινόπωρο, γεγονός που δεν επιβεβαιώνει τους όποιους πανηγυρισμούς είχαν επικρατήσει τους προηγούμενους μήνες ως επίσημο κυβερνητικό αφήγημα.
Τα σχολεία της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης συντονίζονται με τα πρακτορεία του ΟΠΑΠ σαν να πρόκειται για ίσης κοινωνικής αξίας μεγέθη, την ίδια στιγμή που τα κομμωτήρια μετατρέπονται σε εθνικό επιδημιολογικό δείκτη και τα ξεχασμένα πανεπιστήμια συνεχίζουν να παραμένουν κλειστά για σχεδόν ένα χρόνο, χωρίς καν να μπαίνουν στην κουβέντα ανοίγματος αφού πλέον εμπίπτουν στις αρμοδιότητες του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη
Αν στα παραπάνω συνυπολογιστούν και διάφορες αμφιβολίες επιστημόνων σχετικά με την αρχική αισιοδοξία για την αποτελεσματικότητα των εμβολίων, όπως το γεγονός πως εμβολιασμένοι μπορούν να νοσήσουν ως ασυπτωματικοί φορείς και να μεταδώσουν το ιό σε μη εμβολιασμένους ή οι άγνωστες μέχρι στιγμής επιδράσεις που μπορεί να έχει ο εμβολιασμός σε ομάδες που δεν είχαν συμπεριληφθεί στα πειράματα, καθώς και οι φόβοι για τις μεταλλάξεις, όπως της Μ. Βρετανίας ή της Νότιας Αφρικής, που έχουν αρχίσει να εμφανίζονται και παρουσιάζουν διαφορετική συμπεριφορά (μεταδοτικότητα, ιικό φορτίο) από τον αρχικό στέλεχος του SARS-COV-2, τότε μάλλον μιλάμε για μια έκτακτη υγειονομική συνθήκη που τείνει να καταστεί μόνιμη, όσο δεν αλλάζει συνολικά η λογική με την οποία την αντιμετωπίζουμε. Ειδικά το ζήτημα των μεταλλάξεων έχει αρχίσει να τρομάζει ειδικούς και κυβερνώντες στην Ε.Ε., που συζητούν το ενδεχόμενο περιορισμού των διακρατικών μετακινήσεων από χώρες οι οποίες εμφανίζουν πολλά κρούσματα από τα νέα αυτά στελέχη του ιού, με σκοπό τον περιορισμό της εξάπλωσή τους.
Αυτό που γι’ ακόμη μια φορά γίνεται φανερό είναι πως η υγεία, η στήριξη της κοινωνίας, ο περιορισμός της πανδημίας και η δημιουργία ενός πλαισίου ασφαλούς επανεκκίνησης τομέων της κοινωνικής δραστηριότητας δεν είναι στα πλάνα της κυβέρνησης Μητσοτάκη. Αντιθέτως το «βλέποντας και κάνοντας», η επικοινωνιακή πολιτική άμβλυνσης του πολιτικού κόστους, η συνέχεια του κυβερνητικού έργου μέσα σε συνθήκες πανδημίας είναι οι καθοδηγητικές αρχές της κυβέρνησης.
Κάπως έτσι αντί να κοιτάξουμε πώς θα βγούμε από την δύσκολη αυτή κατάσταση με τις μικρότερες δυνατές απώλειες, προσαρμοζόμαστε άλλοτε δια της άμεσης επιβολής, άλλοτε σταδιακά δια της συνήθειας στα «νέα» δεδομένα. Η τηλεκπαίδευση ήρθε για να μείνει σύμφωνα με την κ. Κεραμέως, «συμβάλλοντας στο να γίνουν άλματα στην ψηφιοποίηση του σχολείου» κι ας κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για τις επιπτώσεις που έχει για τους μαθητές η ολοένα και παρατεινόμενη απουσία απ’ το σχολικό περιβάλλον. Η απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων, η μεγαλύτερη επισφάλεια και οι πολλαπλές ταχύτητες εργαζομένων που έφερε η τηλε-εργασία και η δυνατότητα μεταβολής των συμβάσεων, σε συνδυασμό με την εργοδοτική αυθαιρεσία, που θα αποτελέσουν σίγουρα τον κανόνα σε μια κατάσταση που όλο και περισσότερο μοιάζει με εργασιακή ζούγκλα.
Ο αυταρχισμός, ο περιορισμός του δημόσιου χώρου, οι όλο και πιο συγκεντρωτικές μέθοδοι στη λήψη αποφάσεων εμπεδώνονται ως η νέα κανονικότητα. Την ίδια στιγμή, η κοινωνία φτάνει στα όρια των αντοχών της, μοιάζει με καζάνι που βράζει, αδυνατεί όμως προς το παρόν να οικοδομήσει αντιστάσεις και εναλλακτικές. Η ενδυνάμωση τέτοιων τάσεων και διεργασιών που μπορούν να αντιστρέψουν τη πορεία που οι κυβερνόντες έχουν προδιαγράψει για εμάς, είναι και η μόνη διέξοδος που μπορεί να φέρει ελπίδα.
