του Στράτου Γεωργούλα*
Προσπαθώ να κατανοήσω στον δημόσιο πολιτικό λόγο, όσους εκφέρουν επιχειρήματα κριτικής (ή μη) στήριξης της συμφωνίας των Πρεσπών και καλύπτονται πίσω από έναν δήθεν «διεθνισμό», «κοσμοπολιτισμό» ή και αντιπαλότητα σε όποιον καταδικάζει αυτή τη συμφωνία ως «εθνικιστή», «εθνικόφρονα» και εν δυνάμει φασίστα.
Μου φαίνεται παράξενο να μην έχουν διαβάσει αυτή τη συμφωνία, να μην γνωρίζουν το ιστορικό και κοινωνικό πλαίσιό της και απλώς να οδηγούνται από ένα ιδεολόγημα ή από ένα απλό συμφέρον (υπαρκτό ή ενδεχόμενο).
Καταθέτω εδώ κάποια αντεπιχειρήματα, όχι τόσο με την ελπίδα να γίνει ένας συμβολικός διάλογος μαζί τους, όσο με την ανάγκη ενός νέου επανακαθορισμού πλαισίων, εννοιολογήσεων, δράσεων, για το μέλλον και την αριστερά.
- Ο ετεροκαθορισμός: «Είμαι υπέρ της συμφωνίας γιατί αυτοί που είναι κατά είναι ακροδεξιοί εθνικιστές». Μα καλά, δεν έχουν διαβάσει ποτέ ελληνική ιστορία για να δουν ότι οι μεταπράτες του Δημόσιου και της πατρίδας ήταν αυτοί που υπερέβαλλαν στη χρησιμοποίηση των «εθνικών συμβόλων», τελικά ως προϊόντα με μόνο ανταλλακτική αξία; Το ίδιο και στο σήμερα. Αρχηγικό στέλεχος πατριωτικής κίνησης, με ταυτόχρονες σχέσεις λειτουργίας σε ΝΔ και Χρυσή Αυγή, από αυτούς που πετάνε πέτρες στους πρόσφυγες και φωνάζουν το «Μακεδονία Ξακουστή», ήταν ο πρώτος που αντέδρασε στο δελτίο τύπου που είχα βγάλει ενάντια στην πώληση του αεροδρομίου της Μυτιλήνης στην Fraport. Δεν φοβούνται οι «ετεροκαθοριζόμενοι», ότι τελικά μαζί με «εθνικόφρονες» πωλούν λιμάνια, αεροδρόμια, δρόμους και δάση της Μακεδονίας στα πολυεθνικά συμφέροντα και σε λίγο καιρό μαζί θα καλωσορίζουν τα πολυεθνικά στρατιωτικά αγήματα του ΝΑΤΟ στην περιοχή τους;
- «Τα έθνη είναι κακά»: Φυσικά δεν υπάρχει πουθενά μια αυτοκρατορία, ναι εκείνο «το στάδιο ανάπτυξης του καπιταλισμού με κυριαρχία των μονοπωλίων και του χρηματιστικού κεφαλαίου όπου αρχίζει το μοίρασμα του κόσμου ανάμεσα στα διεθνή τραστ». Καλά, δεν χρειάζεται να έχουν διαβάσει τον Λένιν (αν και πολλοί τον επικαλούνται), αλλά τουλάχιστον το συγκεκριμένο άρθρο της συμφωνίας και το ερώτημα που θα βάλει ο Ζάεφ στο δημοψήφισμα το γνωρίζουν ή επιθυμούν να το αποκρύπτουν γιατί δεν ταιριάζει με το ιδεολόγημά τους; Τελικά, απλά και πάλι, συμφωνούν με αυτό που αντιπαθούν και αναπαράγουν το κυρίαρχο επιχείρημά του όταν λένε ότι το σημαντικό είναι το όνομα και όχι οι υπόλοιπες σελίδες της συμφωνίας και τα υλικά της αποτελέσματα υπέρ της σύγχρονης ηγεμονικής αυτοκρατορίας.
- «Με ένα κοσμοπόλιταν ξεχνιέμαι»: Είναι μια λάιτ έκδοση του προηγούμενου για να φανεί ότι ακουμπάμε και τον μεταμοντέρνο σοσιαλφιλελευθερισμό. Ξαναγυρνάμε στους στωικούς φιλόσοφους που το αναπαρήγαν από τους κυνικούς (πολίτης του κόσμου), με τρόπο ευνουχισμένο όμως για να ταιριάζει ως φιλοσοφία στήριξης της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας και για την συμβολική καταδίκη κάθε αντίστασης. Σήμερα αυτός ο κοσμοπολιτισμός είναι μορφή αποικιοκρατίας με συναίνεση. Κάτι το οποίο κατανοείς όταν έχεις βιώσει το προσφυγικό, όπως εμείς στην Λέσβο. Ας γίνω όμως πιο κατανοητός. Σε έναν κοσμοπολίτικο κόσμο, τα κράτη κερδίζουν όταν είναι «ανοικτά» στη συναίνεση, δηλαδή, στην ηγεμονία. Τα «όπλα» που χρησιμοποιούν σε αυτόν τον ανταγωνισμό είναι τα «όπλα» της μη πολιτικής κοινωνίας των πολιτών (ΜΚΟ), ώστε να αυξήσουν τη νομιμοποίηση τους και να «εγγραφούν» στη λίστα «διεθνών επενδυτών». Οι καταστροφές είναι τελικά «ευπρόσδεκτες», γιατί φέρνουν πλούτο (σε λίγους και φτώχεια σε πολλούς, αλλά και πάλι αυτός είναι ο καπιταλισμός). Ο άνθρωπος οφείλει να συναινέσει σε αυτό και γι’ αυτό πρέπει να αισθανθεί μέλος του κινήματος του «παγκόσμιου πολίτη» ή του πολίτη του κόσμου. Ποιος θυμάται το σύνθημα των εκσυγχρονιστών στα τέλη του προηγούμενου αιώνα: «σκέψου παγκόσμια, δράσε τοπικά»;. Ποιες κοινωνικές τάξεις, ποιες κοινωνικές συγκρούσεις, ποια δημοκρατία… Τώρα μόνο «γίνε εσύ καλύτερος και έτσι θα γίνει καλύτερος ο κόσμος». Είναι τελικά χειρότερο από τον Κοέλιο, γιατί η συγκεκριμένη ιδεολογία προϋποθέτει δράση (και κατάπνιξη κάθε αντίδρασης). Από τη στιγμή που αμφισβητείς, σκέπτεσαι έλεγε ο Καρτέσιος. Οι νεοκοσμοπολίτες λένε μην αμφισβητείς, νιώσε απλά άνθρωπος και αγάπα τον συνάνθρωπό σου. Έτσι, ο κόσμος γίνεται μια παγκόσμια δικτύωση, ένα δικτυακό κοινωνικό φόρουμ, όπου αυτός που έχει τη μεγαλύτερη δύναμη, δηλαδή την πρόσβαση σε ΜΚΟ, έχει την πιο γρήγορη «ταχύτητα» να μετακινήσει ιδέες, ανθρώπους, προϊόντα. Και γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο για αυτούς τους «κοσμοπόλιταν» το φετίχ δεν είναι το ευρώ αλλά ο «ανθρωπισμός» τους, ένας κατάλληλα ακίνδυνος ανθρωπισμός, ΜΚΟποιημένος, που κυβερνήσεις, υπερεθνικές, εθνικές και τοπικές, τον κάνουν να παρουσιάζεται ως η μοναδική επιλογή στην καταστροφή που έχει έρθει ή θα έρθει.
Τελικά, η κρυφή μου ελπίδα είναι μέσω της παρουσίασης των παραπάνω επιχειρημάτων να σπάσει ο παραμορφωτικός καθρέπτης των εντός των τειχών «άλλων», κυρίως με υπογράμμιση ότι η θέση τους είναι η αντεστραμμένη εικόνα των αντιπάλων τους, ότι είναι η άλλη όψη του ίδιου νομίσματος. Συνεχίζω να την διατηρώ (την ελπίδα) κι ας ξέρω ότι έτσι όπως δικτυώνονται τα δύο αυτά στοιχεία με το τρίτο, η σύνδεση αυτή συνοδεύεται με υλικά συμφέροντα, εργασία σε εποχή ανεργίας, μισθό σε εποχή φτώχειας, εξουσία σε εποχή ήττας, νόημα σε εποχή κενού.
* Ο Στράτος Γεωργούλας είναι καθηγητής Πανεπιστημίου Αιγαίου, επικεφαλής της δημοτικής παράταξης Λέσβου «ο Άλλος δρόμος»
