Θερμό επεισόδιο σχεδιάζει η Άγκυρα;
Του Νίκου Ταυρή
Συνεχή γυμνάσια με πραγματικά πυρά σε Αιγαίο και Κύπρο, δέσμευση περιοχών εντός του FIR Αθηνών στο Καστελόριζο, δηλώσεις εξόριστων Τούρκων δημοσιογράφων για «ενίσχυση των παράνομων δραστηριοτήτων των μυστικών υπηρεσιών της Τουρκίας στη χώρα», ανεύρεση όπλων σε τζαμί της Θράκης είναι ορισμένα από τα στοιχεία που συνθέτουν τις εξελίξεις στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Ανεξάρτητα από το τρόπο που παρουσιάζονται από τα εγχώρια Μέσα θα ήταν πολιτική αφέλεια να θεωρηθούν απλά υπερβολές.
Πολύ περισσότερο όταν συνδυάζονται με την επίσημη ανακοίνωση για τερματισμό αυτής της φάσης της στρατιωτικής εκστρατείας της Τουρκίας στη Συρία και αντίστοιχη απόσυρση δυνάμεων από την περιοχή και ακόμα για σύννεφα στις συνομιλίες της τουρκικής ηγεσίας με τον Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών Τίλερσον στην Άγκυρα σχετικά με τον ρόλο των Κούρδων στη Βόρεια Συρία αλλά και τον «πάγο» στην απαίτηση για έκδοση του Γκιουλέν.
Η απάντηση του Ερντογάν υπήρξε άμεση. Μετά τη συνεδρίαση του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας της Τουρκίας και αφού «αξιολογήθηκαν πλήρως τα νόμιμα δικαιώματα και συμφέροντα της χώρας μας στο Αιγαίο» ανακοινώθηκε ότι «κατέστη σαφές πως δεν θα επιτραπούν σε καμιά περίπτωση τετελεσμένα γεγονότα».
Το ανακοινωθέν βεβαιώνει ότι οι σχεδιασμοί της Τουρκίας δεν γίνονται για εσωτερική κατανάλωση και άρα έχουν ορίζοντα το επερχόμενο δημοψήφισμα. Ειδικά η προειδοποίηση περί «τετελεσμένων» πιστοποιεί ότι σταδιακά μπαίνουμε σε μια άλλη πιο οξυμένη φάση της τουρκικής επιθετικότητας.
Το σύνολο των εξελίξεων στην ταραγμένη περιοχή της Μ. Ανατολής, η επαναχάραξη των συνόρων και οι γεωπολιτικές αναστατώσεις αντιμετωπίζονται από το τουρκικό κατεστημένο ως μεγάλη ευκαιρία αναβάθμισης. Όλα δείχνουν ότι το σχέδιο Ερντογάν έχει πολλές διαστάσεις και το ενδιαφέρον του παραμένει στραμμένο και προς Δυσμάς, σε ολόκληρο τον άξονα Θράκη – Αιγαίο – Κύπρος. Αργά η γρήγορα αυτές οι επιδιώξεις θα εκδηλωθούν με μεγαλύτερη οξύτητα.
Πολύ περισσότερο όταν οι σχεδιασμοί αυτοί δεν είναι αποκλειστικά του Ερντογάν αλλά εξασφαλίζουν τη συναίνεση – πολλές φορές γίνεται αφορμή για πιέσεις προς την κυβέρνηση Ερντογάν, και των Κεμαλιστών και της ακροδεξιάς των Γκρίζων Λύκων – αποτελούν δηλαδή, διαχρονικά, συνολικό αίτημα και επιδίωξη της Τουρκίας.
Με αυτά τα δεδομένα δεν θα μπορούσε να αποκλεισθεί ένα θερμό επεισόδιο στο Αιγαίο ανά πάσα στιγμή. Θα αποτελούσε ακόμα ψευδαίσθηση ότι αντικειμενικά κάτι τέτοιο θα ήταν περιορισμένο σε χρόνο και ένταση. Μπορεί η τουρκική ρητορική να διατυπώνει παράλογες απαιτήσεις σε περιοχές νότια της Κρήτης μέχρι και στο Ιόνιο, ενίοτε με τη συνδρομή ιδιαίτερων συμφωνιών με την Αλβανία, αλλά το κύριο, στρατηγικής σημασίας, ενδιαφέρον παραμένει ο έλεγχος του Κεντρικού και Βόρειου Αιγαίου που σχετίζεται με τον έλεγχο των στενών των Δαρδανελίων και του Καστελόριζου που καθορίζει τα όρια της τουρκικής ΑΟΖ στην Αν. Μεσόγειο.
Είναι φανερό ότι τέτοιας στρατηγικής σημασίας ζητήματα για τη γειτονική χώρα, μπορεί κατά καιρούς να αξιοποιούν εντάσεις γύρω από μικρότερες βραχονησίδες, αλλά δεν βολεύονται απλά και μόνο με την «ανάκτηση» για παράδειγμα των Ιμίων. Άλλωστε και η παλαιότερη απαίτηση της Τουρκίας προς τις ΗΠΑ να της δοθούν 72 ώρες περιθώριο δράσεων κατά της Ελλάδας, πριν τη μεσολάβηση του ξένου παράγοντα καθόλου δεν επιβεβαιώνει προθέσεις και σχεδιασμούς μικρής εμβέλειας.
Το «ελεύθερο» που έχει δώσει ο πρωθυπουργός σε Κοτζιά και Καμμένο και η λογική της εκμετάλλευσης των αντιθέσεων Τουρκίας – ΗΠΑ – Ε.Ε. δεν εξασφαλίζουν την ηρεμία στο Αιγαίο. Αντίθετα εμπλέκουν την Ελλάδα σε μεγαλύτερες περιπέτειες.
