Κείμενα-επιμέλεια: Κώστας Δημητριάδης
Μέσα στις πολλές θορυβώδεις και ως επί το πλείστον άγονες αντιδράσεις που έχει προκαλέσει πριν ακόμη προβληθεί η ταινία του, ο λόγος του ίδιου του Κώστας. Γαβρά ξεχωρίζει για την ουσιαστικότητά των ζητημάτων που θέτει και οι διαπισττώσεις του αποκτούν ακόμα μεγαλύτερο ενδιαφέρον γιατί ακριβώς προέρχονται από μιά οπτική πολιτικά μετριοπαθή, μιλώντας με συμβατικούς πολιτικούς όρους κεντρώα.
Με αναφορά σε δύο από τις πολλές συνεντεύξεις που έδωσε τις τελευταίες μέρες (Εφ.Συν. 30/9/2019 στη Βένα Γεωργακοπούλου και Καθημερινή 1/10/2019 στη Μαρία Κατσουνάκη) θα θέλαμε να σημειώσουμε μιά θεματολογία που παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον ιδιαίτερα αν κάνει κανείς τη μοιραία σύγκριση με το λόγο που εκπέμπει ο εγχώριος πολιτικός κόσμος για τα ίδια θέματα.
Η σημερινή καταστροφική Ευρώπη και η αναγκαιότητα της αλλαγής της
Ο Κ. Γαβράς θέτει ταυτόχρονα με μεγάλη σαφήνεια δύο καίρια ζητήματα. Τη χρεοκοπία και τον ολέθριο ρόλο της σημερινής Ευρώπης αλλά και την εκτίμησή του για την αναγκαιότητα να συνεχίσει να υπάρχει αλλάζοντας. Ας αφήσουμε τον λόγο στον ίδιο: «Εγώ νομίζω ότι η Ευρώπη είναι απαραίτητη. Οχι, όμως, όπως είναι σήμερα. Σήμερα είναι καταστροφή. Πρέπει να αλλάξει. Η πρόταση του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν είναι καλή».
Οι ευθύνες για την χρεοκοπία και η στάση της Ευρώπης στο ελληνικό πρόβλημα
Κατ’ αρχήν έχει διαίτερη σημασία η επισήμανση του Κ. Γαβρά ότι το σενάριο της ταινίας του βασίζεται στις απομαγνωτοφωνημένες συνομιλίες του Eurogroup. Και νομίζουμε ότι από μόνο του αυτό το στοιχείο αρκεί για να αξιολογηθεί η ταινία αυτή σαν σημαντικό πολιτικό ντοκουμέντο. Η ίδια η σπουδή της ενορχηστρωμένης προσπάθειας υποβάθμισης αυτού ακριβώς του στοιχείου αποκαλύπτει τη σπουδαιότητά του. Εμείς από την πλευρά μας θέλουμε και με αυτή την ευκαιρία να σημειώσουμε την απαίτηση δημοσιοποίησης του συνόλου αυτού του υλικού.
Όμως ο Κ. Γαβράς μιλάει με πολύ περιεκτικό τρόπο και για τις ευθύνες για την χρεοκοπία της χώρας: «Οι ευθύνες δεν είναι στον λαό αλλά στους αρχηγούς του, που άφησαν το χρέος της χώρας να φτάσει εκεί που έφτασε. Ο λαός δεν μπορούσε να πει όχι στα φτηνά δάνεια, για κατανάλωση, για να πάει διακοπές, κ.ο.κ. Ο λαός πιστεύει στους πολιτικούς του, αλλιώς δεν υπάρχει δημοκρατία. Η ευθύνη βρίσκεται και στην Ευρώπη που έβλεπε το χρέος να μεγαλώνει και συνέχιζε χωρίς έλεγχο γιατί τη συνέφερε, έτσι δούλευαν και οι δικές της βιομηχανίες».
Οι απαντήσεις του Κ Γαβρά σχετικά με το δημοψήφισμα του 2015 και όσα ακολούθησαν, βασίζονται σε σταθερές αρχές (που λείπουν τόσο φανερά από τον δημόσιο λόγο σήμερα) και διαθέτουν μια νηφαλιότητα που αναγνωρίζει ότι τελείωσαν οι εύκολες λύσεις και φόρμουλες
Επίσης αξίζει να συγκριθεί όλη η ρητορική περί «Ευρωπαίων εταίρων» του εγχώριου πολιτικού τόξου της υποτέλειας με τον απερίφραστο τόνο με τον οποίο ο Γαβράς καταγγέλλει τη στάση της «Ευρώπης» στο Ελληνικό πρόβλημα.
Ειδικά όταν προκαλείται από την ερώτηση «αναρωτιέμαι πού πήγε ο Γαβράς που ακόμα και στους “κακούς”, όπως τον πράκτορα των ΗΠΑ που απάγουν οι Τουπαμάρος στην “Κατάσταση πολιορκίας”, κατάφερνε και έβαζε ανθρώπινες πινελιές» η λιτή απάντησή του αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα: «To επέτρεπε η ταινία. Εδώ, όμως οι «κακοί» δεν αφήνουν περιθώρια για αποχρώσεις. Γιατί ό,τι κάνουν εναντίον της Ελλάδας το κάνουν από καθαρή ιδεολογία, αρχίζοντας από τον Γερμανό υπουργό Οικονομικών»
Το δημοψήφισμα του 2015 και η ηθική στάση στην πολιτική
Αλλά και οι απαντήσεις του σχετικά με το δημοψήφισμα του 2015 και όσα ακολούθησαν, βασίζονται σε σταθερές αρχές (που λείπουν τόσο φανερά από τον δημόσιο λόγο σήμερα) και διαθέτουν μια νηφαλιότητα που αναγνωρίζει ότι τελείωσαν οι εύκολες λύσεις και φόρμουλες. Ο λόγος στον ίδιο: –«Τι, κατά τη γνώμη σας, έπρεπε να κάνει ο Τσίπρας;» –«Δεν έχω λύση. Μόνο μια προσωπική επιθυμία μου θα σας πω. Να πήγαινε αυτό το 70% της Βουλής, όλο μαζί, ενωμένο, στην Ευρώπη για να ζητήσει αλλαγή της πολιτικής της για μια καλυτέρευση της ζωής του ελληνικού λαού. Οταν το 61 % έχει ψηφίσει «Όχι», δεν μπορείς ως πρωθυπουργός να ψηφίσεις στη Βουλή κάτι αντίθετο, να του γυρίσεις την πλάτη». Και παρακάτω θέτοντας ένα ευρύτερο θέμα πολιτικής ηθικής: «Στο θέμα αυτό με τη στροφή του Τσίπρα υπάρχουν δύο πλευρές: η ηθική και ο νόμος. Έκανε κάτι που ο νόμος τού επέτρεπε. Ηθικά, όμως, έκανε κάτι αντίθετο απ’ αυτό που είχε υποσχεθεί στον λαό. Όποιος δεν μπορεί να κάνει αυτό για το οποίο εκλέχτηκε, φεύγει».
Τέλος θα ήταν παράλειψη αν δεν αναφερόμασταν σε άλλα δύο ζητήματα που βγάινουν μέσα από τον λόγο του Γαβρά. Απέναντι στο άφθονο μελάνι που χύθηκε για να «αναλυθεί» το πρόσφατο εκλογικό αποτέλεσμα –συσκοτίζοντας παράλληλα τις αιτίες– αξίζει μνεία η λιτή του φράση «Πάει να πει ότι τους δίνει ελπίδα [η ΝΔ], αφού η ελπίδα χάθηκε από αλλού».
Αλλά και σε μιά εποχή που το ευρύ τόξο της συστημικής σκέψης εγκαλεί με επιθετικότητα τον λαό ότι επιλέγει λάθος και λέει όλο και πιο ανοιχτά ότι ο λαός δεν πρέπει να έχει λόγο, η φράση του Κ. Γαβρά: «Γι’ αυτό λέω ότι ο λαός έχει τελικά κάποια σοφία. Εστω της στιγμής. Μπορεί να βγει σε καλό, μπορεί σε κακό. Οταν οι πολιτικοί δίνουν υποσχέσεις και ο λαός τούς ψηφίζει έχουν ευθύνη, αλλά το ίδιο υπεύθυνος είναι και ο λαός», θέτει έστω υπαινικτικά το ουσιώδες θέμα του δημοκρατισμού σε αντίστιξη με το πνεύμα που κυριαρχεί αυτή τη στιγμή στην πολιτική σκηνή.
