Κείμενα-επιμέλεια: Δημήτρης Γκάζης, Νίκος Ταυρής
Οι ψυχές των ανθρώπων ταράσσονται μπροστά στη φρίκη του πολέμου στη Γάζα που φτάνει σε απευθείας μετάδοση στα σπίτια μας. Οι σφαγές γυναικών και παιδιών, το δράμα των εγκλωβισμένων στην ανοιχτή φυλακή της Γάζας, το συνεχές σφυροκόπημα από τη σιωνιστική πολεμική μηχανή, με στόχους ακόμη και νοσοκομεία ή καταφύγια αμάχων. Και πλάι σε όλα αυτά η προπαγάνδα του κατακτητή, πως το θύμα φέρει τη βασική ευθύνη για τα μαρτύρια του, καθώς το Ισραήλ βρίσκεται σε «νόμιμη αυτοάμυνα». Είναι η ένοχη σιωπή των ισχυρών του πλανήτη, με μπροστάρη τις ΗΠΑ που επιτρέπει στο Ισραήλ να δρα κατά αυτό τον τρόπο. Πάνω από τα ερείπια της Γάζας, έχοντας εξαναγκάσει εκατοντάδες χιλιάδες στην προσφυγιά η «Ιερά Συμμαχία» της εποχής μας νομίζει πως θα μπορέσει να ενταφιάσει τον πόθο ενός ολόκληρου λαού για ελευθερία και πατρίδα, που παρά την καταπίεση συνεχίζει γενιά με τη γενιά να ρίχνεται στον αγώνα.
Ξυπνά εικόνες της συλλογικής εθνικής μας μνήμης αυτό το δράμα του λαού της Παλαιστίνης. Τη Σμύρνη και την Κερύνεια, τις σφαγές και τους ξεριζωμούς. Μα κι ακόμη πιο βαθιά στις ιστορικές μας ρίζες, τη σφαγή της Χίου, το Πάσχα του 1822, λίγους μήνες μετά την μεγάλη εθνεγερσία. Σε αντίποινα για την εξέγερση των κατοίκων της Χίου, ο οθωμανικός στόλος μαζί με Τούρκους από τα απέναντι παράλια, κάνει απόβαση λεηλατώντας το νησί, προχωρά σε σφαγές χριστιανών, πυρπολεί κατοικίες και κάνει τους Χιώτες σκλάβους στα σκλαβοπάζαρα σε δύση και ανατολή. Σε απάντηση της σφαγής, λίγους μήνες μετά, ο Κανάρης πυρπολεί τη ναυαρχίδα του τουρκικού στόλου. Η σφαγή και οι αγριότητες των Οθωμανών, αλλά και ο ηρωισμός της πράξης του Κανάρη, διαδόθηκαν σε όλη την Ευρώπη ξεσηκώνοντας κύμα φιλελληνισμού και αλλάζοντας το κλίμα στους λαούς, πιέζοντας και τις ηγεσίες για μεταστροφή της στάσης τους απέναντι στη παρακμάζουσα οθωμανική αυτοκρατορία και τους λαούς αυτής που είχαν ήδη αρχίσει να διεκδικούν την εθνική τους ολοκλήρωση.
Πράγματι η ιστορία της ανθρωπότητας είναι γεμάτη από στιγμές βαρβαρότητας, στιγμές όπου οι ισχυροί με τον τρόμο και τη βία, αποφάσιζαν να καθυποτάξουν κοινωνίες, λαούς και έθνη. Είναι γεμάτη από εκτοπισμούς, εν ψυχρώ μαζικές δολοφονίες, συλλογικές καταδίκες. Είναι όμως γεμάτη και με στιγμές ηρωικές, αντίστασης και ελευθερίας, εκεί που οι πολλοί, αποφασίζουν πως δεν θα τους ορίζει πια ο φόβος και η μοιρολατρία και επιδιώκουν τη δική τους έξοδο, με σφεντόνες ή λιανοντούφεκα, ακόμη και με γυμνά χέρια. Είναι εκείνες οι στιγμές που ο άνθρωπος περιγελά τη δήθεν απαραβίαστη μοίρα του και γράφει ιστορία.
Πριν από 111 χρόνια, στις 11 Νοεμβρίου του 1912, ο ελληνικός στρατός διώχνει τους Τούρκους από την πόλη της Χίου. Η Χίος απελευθερώνεται από την οθωμανική κατοχή και ενσωματώνεται στην ελεύθερη Ελλάδα. Σχεδόν έναν αιώνα μετά τη σφαγή που ερήμωσε το νησί από το ελληνικό στοιχείο, η θέληση για ελευθερία ήταν εκεί, για να δείχνει ότι κανένας κατακτητής δεν είναι ανίκητος, καμία κατοχή δεν είναι αιώνια.
Χίος: Το «μαύρο Πάσχα» του 1822
Όταν τον 19ο αιώνα η «Ιερά Συμμαχία», των βασιλιάδων της Ευρώπης, καταδίκαζε κάθε πράξη εξέγερσης και επανάστασης των λαών, η κυριαρχία της φάνταζε ακλόνητη. Κι όμως ο πόθος για ελευθερία δεν έσβησε στους λαούς παρά τη βία και την τρομοκρατία. Κι όμως η ιστορία δεν σταμάτησε, γεννώντας νέες μορφές οργάνωσης των κοινωνιών και των εθνών, τέτοιες που να ξεπερνούν την παρακμάζουσα «ελέω θεού» μοναρχία. Πόσες φορές δεν ξεσηκώθηκαν οι υπόδουλοι Ρωμιοί και οι άλλοι χριστιανικοί πληθυσμοί της οθωμανικής αυτοκρατορίας, πόσες φορές δεν πνίγηκε η αντίστασή τους στο αίμα και μέσα από τις στάχτες γεννιόταν και πάλι, ξανά και ξανά, νέοι αγώνες για ελευθερία.
Ήταν Μάρτιος του 1822, όταν οι Χιώτες με επικεφαλής τον Αντώνιο Μπουρνά και την συνδρομή του Λυκούργου Λογοθέτη από την Σάμο, επαναστάτησαν εναντίον των Οθωμανών. Πάνω από 100 χιλιάδες (140 με 150 χιλιάδες σύμφωνα με άλλες πηγές) κατοίκους έφτανε ο πληθυσμός του νησιού, που ευημερούσε από το εμπόριο και την καλλιέργεια μαστίχας, μην μπορώντας να χωρέσει στα ασφυκτικά πλαίσια της παρακμάζουσας Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Τα νέα της εξέγερσης έφτασαν στον Σουλτάνο, ο οποίος διέταξε την καταστροφή της Χίου και την κατάπνιξη της εξέγερσης. Ο τουρκικός στόλος φτάνει στο νησί και 7.000 άνδρες με τη συνδρομή της τουρκικής φρουράς του νησιού, καταστέλλουν σχετικά γρήγορα την εξέγερση (ελλείψει στρατιωτικής βοήθειας από τις άλλες περιοχές με εξαίρεση τα Ψαρρά) και αρχίζουν τις σφαγές, τις λεηλασίες και την πυρπόληση της πόλης.
Η σφαγή της Χίου δεν ήταν απλά τα αντίποινα των Οθωμανών για την επανάσταση των Ελλήνων του νησιού. Σκοπός του Σουλτάνου δεν ήταν απλά να καταστείλει την επανάσταση, ήταν να συντρίψει σβήσει τον ελληνισμό της Χίου
Η διαταγή του τοποτηρητή της Χίου, Βαχίτ Πασά, σαφής: Να σφαγιασθούν όλοι εκτός των αγοριών από 3-12 ετών και των γυναικών από 3 έως 40, με τα κεφάλια και τα αυτιά των νεκρών να στέλνονται προς τη Μεγάλη Πύλη, προς αναγνώριση του έργου από τον Σουλτάνο. Τους επόμενους μήνες, ολόκληρος σχεδόν ο πληθυσμός του νησιού έπεσε θύμα της εκδικητικής μανίας του κατακτητή. Υπολογίζεται ότι πάνω από 40 χιλιάδες κάτοικοι σφαγιάστηκαν, ενώ σε 50 χιλιάδες ανέρχονται οι αιχμάλωτοι και μερικές χιλιάδες ακόμη όσοι διέφυγαν προς άλλες περιοχές της Ελλάδας. Όσοι από τους αιχμαλώτους δεν ασπάστηκαν τον μωαμεθανισμό, βασανίστηκαν, εκτελέστηκαν ή πουλήθηκαν στα σκλαβοπάζαρα της δύσης και της ανατολής. Έγραφε ο Άγγλος πρόξενος στη Σμύρνη: «Στο δρόμο των Φράγκων οδηγούνται πάνω-κάτω κοπάδια από παιδιά της Χίου για πούλημα».
Η σφαγή της Χίου δεν ήταν απλά τα αντίποινα των Οθωμανών για την επανάσταση των Ελλήνων του νησιού. Σκοπός του Σουλτάνου δεν ήταν απλά να καταστείλει την επανάσταση, ήταν να συντρίψει σβήσει τον ελληνισμό της Χίου. Το αποδεικνύει αυτό η μεθοδικότητα με την οποία σφαγιάστηκαν τα βρέφη και εξισλαμίστηκαν τα παιδιά. Σκοπός της γενοκτονίας αυτής ήταν να σταλεί μήνυμα στους υπόδουλους, πως είναι τέτοια η ισχύς της εξουσίας της Πύλης, που κάθε σκέψη για επανάσταση θα αντιμετωπιζόταν με αίμα και φωτιά. Λίγους μήνες μετά, τη νύχτα της 6ης Ιουνίου του 1822, ο Κανάρης από τα Ψαρά και ο Ανδρέας Πιπίνος από την Ύδρα, σε απάντηση της καταστροφής της Χίου, βρίσκουν ευκαιρία και προσεγγίζουν τον στόλο των Τούρκων, που ήταν αγκυροβολημένος στο λιμάνι της Χίου, γιορτάζοντας το Μπαϊράμι και με τα πυρπολικά τους κατορθώνουν να βάλουν φωτιά στη ναυαρχίδα του τουρκικού στόλου, τινάζοντας τη μπαρουταποθήκη της στον αέρα, σκοτώνοντας 2 χιλιάδες Τούρκους, μεταξύ των οποίων και τον αρχηγό του στόλου, Καρά Αλή.
Η βαρβαρότητα τον Οθωμανών αποτυπώθηκε στον Τύπο της εποχής, περνώντας και έξω από τα σύνορα, ξεσηκώνοντας ένα μεγάλο κύμα συμπαράστασης στον ελληνικό λαό και ενισχύοντας τον φιλελληνισμό, μεταξύ όλων των ελεύθερων ανθρώπων. Αποτυπώθηκε αυτό και στην τέχνη, οι λογοτέχνες και οι ζωγράφοι αποτύπωσαν τη θηριωδία, μην επιτρέποντας να σβηστεί από τη μνήμη. Αντίστοιχα, μακριά έφθασαν και τα νέα της ηρωικής πράξης του Κωνσταντίνου Κανάρη που αναπτέρωσαν το ηθικό των επαναστατημένων Ελλήνων και έδειξαν και σε όλους τους λαούς της Ευρώπης την απόφαση των Ελλήνων για ελευθερία. Τέτοια ήταν η συμβολική δύναμη των δύο αυτών γεγονότων που εκατοντάδες Ευρωπαίοι φιλέλληνες έσπευσαν στην επαναστατημένη Ελλάδα προς ενίσχυση του ένοπλου αγώνα. Η Ιερά Συμμαχία είχε στην πράξη ηττηθεί από την αντίδραση στη βαρβαρότητα του κατακτητή σουλτάνου αλλά και από την ανδρεία των επαναστατημένων Ελλήνων που έδιναν τη ζωή τους για την ιδέα της ελευθερίας.
Γάζα: Μια γενοκτονία σε απευθείας μετάδοση
Με τους νεκρούς να ξεπερνούν τους 11 χιλιάδες, μεταξύ των οποίων πάνω από 4.500 παιδιά και 3.000 γυναίκες, το Ισραήλ συνεχίζει τη σφαγή στη Γάζα. Ο πόλεμος εναντίον των «τρομοκρατών της Χαμάς» φαντάζει πλέον απλή πρόφαση. Το ίδιο και η επίκληση στη αποκατάσταση της ασφάλειας του Ισραήλ μετά τις επιθέσεις των δυνάμεων της παλαιστινιακής αντίστασης στις 7 Ιουλίου. Το Ισραήλ σχεδιάζει και εκτελεί ένα πλήρες σχέδιο εθνοκάθαρσης των Παλαιστινίων στη Γάζα, με τις πλάτες των ΗΠΑ και την ένοχη στήριξη των κρατών της Δύσης. Ο ασφυκτικός αποκλεισμός της Γάζας, ο έλεγχος της ροής της ανθρωπιστικής βοήθειας, ο βομβαρδισμών νοσοκομείων και καταφυγίων που μένουν για μέρες χωρίς νερό και ρεύμα, δεν αφήνει καμιά διέξοδο διαφυγής στους κατοίκους του βόρειου μέρους της Γάζας, ενώ ακόμη και όσοι προσπαθούν να διαφύγουν προς το νότιο μέρος, δέχονται επιθέσεις από στρατιώτες του IDF. Ταυτόχρονα αρχίζουν να συζητούν και για την επόμενη μέρα του πολέμου, αναζητώντας «λύσεις», όχι στην προοπτική της ειρήνης και της αποκατάστασης της αδικίας ενάντια στον παλαιστινιακό λαό με τη δικαίωση του αιτήματός του για μια δική του ελεύθερη πατρίδα, αλλά νομιμοποιώντας τα σχέδια εθνοκάθαρσης του Ισραήλ για τη Γάζα και τον εκτοπισμό των Παλαιστινίων της περιοχής προς την έρημο του Σινά στην Αίγυπτο, τη Β. Αφρική ή τη μετεγκατάστασή τους σε ευρωπαϊκές χώρες, εργαλειοποιώντας κάθε έννοια «ανθρωπιστικής βοήθειας» για να πάρουν σάρκα και οστά τα γενοκτόνα σχέδια τους.
Οι στρατηγοί και οι πολιτικοί εκπρόσωποι του Ισραήλ, δείχνουν μια απερίγραπτη αλαζονεία, απειλούν με χρήση πυρηνικών όπλων, εξαγγέλλουν επιθέσεις με χημικά όπλα σε υπόγειες εγκαταστάσεις και καταφύγια, παραδέχονται σε επίσημες ανακοινώσεις εγκλήματα πολέμου. Από κοντά και το λόμπι του πολέμου στις ΗΠΑ και τη Δύση γενικότερα, να στηρίζει και να δικαιολογεί κάθε έγκλημα του Τελ Αβίβ, να καταστέλλει προληπτικά κάθε σκέψη για αλληλεγγύη στον παλαιστινιακό λαό, να απομονώνει ιδεολογικά κάθε σκέψη για καταγγελία των εγκλημάτων των σιωνιστών στο όνομα της «σωστής πλευράς της ιστορίας».
Παρόλα αυτά, παρά τον έλεγχο των ΜΜΕ και τις ψυχολογικές επιχειρήσεις, υπάρχουν διαρκώς ρωγμές ανθρωπιάς και αλληλεγγύης. Οι κινητοποιήσεις σε μια σειρά χώρες για την καταγγελία της πολεμικής μηχανής του Ισραήλ αυξάνονται και μαζί αυξάνονται αυτοί που απαιτούν την κατάπαυση του πυρός. Από τα ποτάμια ανθρώπων που ξεχύθηκαν στους δρόμους μιας σειράς αραβικών και μουσουλμανικών χωρών, μέχρι τις αντιπολεμικές συγκεντρώσεις σε διάφορες πόλεις της Ευρώπης και των ΗΠΑ, και από τις εκκλήσεις του ΟΗΕ και του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για την ανάγκη ανθρωπιστικής εκεχειρίας μέχρι τις συμβολικές ενέργειες Εβραίων σε όλο τον κόσμο που επιμένουν να φωνάζουν «όχι στο όνομα μας», καταδικάζοντας τα εγκλήματα του καθεστώτος Νετανιάχου. Όλοι αυτοί αντιλαμβάνονται το αδιέξοδο του πολέμου, καταλαβαίνουν ότι δεν μπορεί να υπάρξει ειρήνη και δικαιοσύνη μέσα από τα ερείπια και την προσφυγιά, καταλαβαίνουν ότι ο κίνδυνος μιας γενίκευσης του πολέμου είναι στην ημερήσια διάταξη.
Το Ισραήλ σχεδιάζει και εκτελεί ένα πλήρες σχέδιο εθνοκάθαρσης των Παλαιστινίων στη Γάζα, με τις πλάτες των ΗΠΑ και την ένοχη στήριξη των κρατών της Δύσης
Το ντόμινο μιας περιφερειακής ή και γενικότερης ανάφλεξης προς το παρόν αποτρέπεται, χάρη στην αυτοσυγκράτηση που δείχνουν οι δυνάμεις της αντίστασης στην περιοχή, που σε κάθε περίπτωση συμμετέχουν στην πολεμική σύγκρουση αποσπώντας με τη δράση τους σε άλλα μέτωπα (σύνορα με Λίβανο, Συρία αλλά και στο νότο με την Υεμένη) σημαντικό αριθμό ισραηλινών στρατιωτών από το μέτωπο της Γάζας. Η βαρβαρότητα όμως του σιωνιστικού κράτους του Ισραήλ, η ωμότητα των εγκλημάτων πολέμου που διαπράττουν στρατιώτες και έποικοι στο πεδίο των μαχών αλλά και η ιδεολογική προπαγάνδα με την οποία ντύνει τα εγκλήματα αυτά, καθιστούν διαρκώς επισφαλή την περιφερειακή ασφάλεια και ειρήνη.
Μόνη διέξοδος να δυναμώσει η φωνή των λαών. Να δυναμώσει η απαίτηση οι λαοί να ζούνε ελεύθεροι σε ελεύθερες χώρες και όχι υπόδουλοι παλιών και νέων αφεντάδων. Αυτή η απαίτηση δεν χωράει στον σημερινό συσχετισμό δύναμης, συνθλίβεται, από τη μια, από την υπό δυτική ηγεμονία παγκοσμιοποίηση που βρίσκει ως μόνη διέξοδο στην κρίση της τον πόλεμο και, από την άλλη, από διάφορους επίδοξους χαλίφηδες όπως η Τουρκία του Ερντογάν, που υποκριτικά καταγγέλλει τη γενοκτονία στη Γάζα, την ίδια στιγμή που πρωταγωνιστεί, χέρι-χέρι με το Ισραήλ, στην, αποσιωπημένη από τη διεθνή κοινότητα, εθνοκάθαρση των Αρμενίων του Αρτσάχ. Ένα είναι σίγουρο, η ιστορία δεν έχει τελειώσει. Οι κοινωνίες μέσα από τους αγώνες τους μπορούν να διεκδικήσουν βαθμούς ελευθερίας, χτίζοντας ένα καλύτερο μέλλον.
