Επιμέλεια: Βάνα Σφακιανάκη
Πολλά δημοσιεύματα τις τελευταίες μέρες επισημαίνουν τον κίνδυνο μπλακ-άουτ κατά τις αργίες του Πάσχα, εξ αιτίας της πολύ μικρής ζήτησης σε ηλεκτρικό ρεύμα! «Με τις μονάδες ΑΠΕ να αυξάνονται συνεχώς, περίοδοι χαμηλών φορτίων σαν αυτή στην οποία βρισκόμαστε (όπως συμβαίνει και το φθινόπωρο), υποχρεώνουν ήδη από τώρα τον Διαχειριστή να λειτουργήσει το σύστημα με πολύ υψηλά ποσοστά «πράσινης» διείσδυσης – πάνω από 50%. Επομένως, ο ΑΔΜΗΕ καλείται να «κρατήσει όρθιο» το σύστημα, με δεδομένα που ανατρέπουν κάθε προηγούμενο κανόνα διαχείρισης και παράλληλα χωρίς τα εργαλεία που πρόκειται να αναπτυχθούν σε μερικά χρόνια (όπως η αποθήκευση), ως απάντηση στο γεγονός ότι οι ανανεώσιμες πηγές θα εξελίσσονται σε κυρίαρχο «καύσιμο» στο μίγμα ηλεκτροπαραγωγής καθʼ όλο το έτος.». «[…] μία από τις λύσεις που έχει στη διάθεσή του ο ΑΔΜΗΕ είναι οι περικοπές ΑΠΕ με τη συνδρομή και του ΔΕΔΔΗΕ, ο οποίος αν χρειαστεί θα επιβάλει περιορισμούς στην παραγωγή «πράσινων» μονάδων στο δίκτυο διανομής. Το δεύτερο αντίδοτο που ίσως χρειαστεί να χρησιμοποιηθεί είναι ο περιορισμός των εισαγωγών ηλεκτρικής ενέργειας, με το «πάγωμα» των αντίστοιχων δικαιωμάτων στις διασυνδέσεις.». «[…] μία επιπλέον επιπλοκή σε αυτή την κατάσταση αποτελεί το γεγονός ότι οι ΑΠΕ που συνδέονται στο δίκτυο διανομής του ΔΕΔΔΗΕ, οι οποίες ανέρχονται ήδη σε 6 Γιαγβάτ, διακινούνται στο δίκτυο και το Σύστημα χωρίς προς το παρόν δυνατότητα εφαρμογής περιορισμών και περικοπών και γενικότερα ελέγχου της παραγωγής.». [1]
«Ανέτοιμοι είμαστε απέναντι στη μεγάλη διείσδυση των ΑΠΕ, με κρίσιμο διακύβευμα την ευστάθεια του Συστήματος ηλεκτρισμού της χώρας. Γιατί λείπουν οι υποδομές, οι κανόνες και τα κατάλληλα εργαλεία που θα επιτρέψουν θεσμικά στον ΑΔΜΗΕ, σε συνεργασία με τον ΔΕΔΔΗΕ, να διαχειριστούν τη «στοχαστικότητα» της όλο και αυξανόμενης πράσινης παραγωγής στο εγχώριο ενεργειακό μείγμα, χωρίς την απειλή να «πέσει» το Σύστημα. Οι ελλείψεις αυτές επιδεινώνονται εξαιτίας της μειωμένης κατανάλωσης ηλεκτρισμού, που παρατηρείται από πέρυσι, ως συνέπεια της ενεργειακής κρίσης αλλά και της επιδίωξης της ίδιας της χώρας, που συμπορεύεται με τους ευρωπαϊκούς στόχους. Έτσι, έχει συμβεί σε αρκετές περιπτώσεις ως τώρα να υπάρχει πλεόνασμα παραγωγής από ΑΠΕ, που μπαίνουν κατά προτεραιότητα στο Σύστημα, και από την άλλη, μειωμένη ζήτηση, με συνέπεια να περιορίζεται ο ηλεκτρικός χώρος για θερμικές μονάδες, ακόμη και για τις πολύτιμες εφεδρείες, που λειτουργούν ως back up. […]Με δεδομένο το γεγονός ότι η ευστάθεια των Συστημάτων Ηλεκτρικής Ενέργειας απαιτεί τη συνεχή διατήρηση του ισοζυγίου παραγωγής και κατανάλωσης, με άλλα λόγια, η παραγωγή πρέπει να είναι ίση κάθε στιγμή με τη ζήτηση, συνυπολογιζόμενου και του διασυνοριακού εμπορίου, εάν η ενέργεια από ΑΠΕ εκλείψει λόγω απότομης μεταβολής του καιρού (εξού και η στοχαστικότητά τους) και δεν υπάρχει ικανός αριθμός μονάδων βάσης (φυσικού αερίου και λιγνιτικές) για εφεδρεία, τότε ο κίνδυνος να διαταραχθεί η ευστάθεια του Συστήματος γίνεται ορατός, με ό,τι συνεπάγεται αυτό.». [2]
Πρόβλημα διαρκείας οι περικοπές ενέργειας
«Δεν είναι μόνο το ερχόμενο Πάσχα η δυσκολία στο Ηλεκτρικό Σύστημα, αλλά αυτή είναι η νέα κατάσταση […]Μια νέα πραγματικότητα η οποία θα κρατήσει αρκετά χρόνια, ώσπου να ωριμάσουν οι τεχνολογίες αποθήκευσης ενέργειας και να διεισδύσουν σε μεγάλο βαθμό στο Σύστημα.[…] Την ώρα που νυχτώνει μετά από μια ηλιόλουστη μέρα για όλη τη χώρα μπορεί ξαφνικά να βγαίνει από το Σύστημα η μισή παραγωγή και παραπάνω, ακριβώς την ώρα μάλιστα που πλησιάζουμε στο μέγιστο της ζήτησης. Επίσης σε μια ηλιόλουστη μέρα με αέρα μπορεί να μην χωράνε ούτε οι εφεδρείες, αν εκείνη τη μέρα η χώρα εισάγει ενέργεια, τα πράγματα στενεύουν ακόμη περισσότερο. Σε αυτές τις περιπτώσεις λοιπόν προτεραιότητα σε σχέση με την αγορά έχει η Ασφάλεια του Συστήματος.». [3]
Στο περιοδικό «Πυλώνες» της ελληνικής επιτροπής CIGRE (Conseil international des grands réseaux électriques – Διεθνές Συμβούλιο Μεγάλων Δικτύων Ηλεκτρικής Ενέργειας), το ζήτημα αυτό αναλύεται πιο διεξοδικά, αλλά και πιο τεχνικά, απασχολώντας σχεδόν το σύνολο του εξαμηνιαίου τεύχους του Μαρτίου 2023. [4] Στην εργασία με τίτλο «Λειτουργώντας με μεγάλη διείσδυση ΑΠΕ» αναφέρεται: «Τονίζεται ότι τέτοιες λειτουργικές καταστάσεις είναι όλο και περισσότερο συχνές στη χώρα μας (αλλά και σε άλλα Ευρωπαϊκά συστήματα) Ιδιαίτερα την τελευταία περίοδο, λόγω της αυξανόμενης διείσδυσης ΑΠΕ αλλά και της μείωσης των φορτίων (εξαιτίας των πολλαπλών κρίσεων). Συνεπώς η συχνότητα εμφάνισης τέτοιων συνθηκών αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι την 28/10/2022 και ώρες 11:00 μέχρι 17:00, η παραγωγή από ΑΠΕ στη χώρα ήταν μεγαλύτερη από τη ζήτηση. Το πρόβλημα αντιμετωπίσθηκε με περικοπή ΑΠΕ Συστήματος». Και καταλήγει λέγοντας «Από τα ανωτέρω φαίνεται ότι η ανάγκη λήψης άμεσων μέτρων είναι επιτακτική. Το επόμενο διάστημα θα χρειαστεί να αυξηθούν οι περικοπές παραγωγής ΑΠΕ ώστε να διασφαλίζεται η ασφάλεια του Συστήματος και η ενεργειακή μετάβαση να συνεχιστεί ομαλά, χωρίς αναταράξεις και αρνητικές επιπτώσεις. Πρέπει επίσης να συνυπολογισθεί ότι οι εξελίξεις που αναμένεται να λύσουν μακροπρόθεσμα το πρόβλημα της εξισορρόπησης του ισοζυγίου παραγωγής-φορτίου (εγκατάσταση μεγάλων στοιχείων συσσώρευσης, ανάπτυξη δικτύων και διασυνδέσεων, ηλεκτροκίνηση, παραγωγή καθαρών καυσίμων κλπ.) απαιτούν σημαντικό χρόνο για να αναπτυχθούν και δεν μπορούν να συνεισφέρουν βραχυ-μεσοπρόθεσμα…».
Πάμε κι όπου βγει!
Πάντως η Ευρωπαϊκή Ένωση δε φαίνεται να αγωνιά ιδιαίτερα για όλον αυτόν τον ορυμαγδό σπατάλης, ακρίβειας και κινδύνου ασφάλειας των Συστημάτων. Συνεχίζει να προωθεί την αθρόα ανάπτυξη των αιολικών και των φωτοβολταϊκών σταθμών, συστήνοντας χαλαρά στα κράτη μέλη σχετικά με την αποθήκευση ενέργειας «να εξακολουθήσουν να στηρίζουν την έρευνα και την καινοτομία στην αποθήκευση ενέργειας, ιδίως τις μακροπρόθεσμες λύσεις αποθήκευσης ενέργειας» και να εξετάσουν «μέσα ελαχιστοποίησης των κινδύνων, όπως προγράμματα επιτάχυνσης της τεχνολογίας και ειδικά καθεστώτα που θα στηρίζουν τις καινοτόμες τεχνολογίες αποθήκευσης ενέργειας μέχρι το στάδιο της εμπορικής τους εκμετάλλευσης.»! [5]
Παραπομπές
1) Κώδωνας κινδύνου από ΑΔΜΗΕ για την ευστάθεια του συστήματος το Πάσχα – Περικοπές σε ΑΠΕ και σε εισαγωγές τα αντίμετρα για αποφυγή μπλακ-άουτ, energypress.gr
2) Ρεύμα: Πονοκέφαλος η ραγδαία αύξηση των ΑΠΕ, κίνδυνοι αστάθειας, euro2day.gr
3) Δεν είναι μόνο το Πάσχα, οι περικοπές είναι η νέα πραγματικότητα, energypress.gr
4) ΠΥΛΩΝΕΣ, Μάρτιος 2023, Αφιέρωμα Πράσινη Ενεργειακή Μετάβαση, cigre.gr
5) ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ της 14ης Μαρτίου 2023 σχετικά με την αποθήκευση ενέργειας, eur-lex.europa.eu
