Του Κώστα Ανδριανόπουλου.
Βαδίζουμε προς εκλογές; Οι εκτιμήσεις είναι αβέβαιες, δεδομένου ότι η τελική απόφαση λαμβάνεται μέσα από ειδικότερες σταθμίσεις, οι οποίες δεν δημοσιοποιούνται. Το σίγουρο είναι ότι η επικαιρότητα πήρε εκλογική τροπή. Βοήθησαν γι’ αυτό οι τελευταίοι συγχυτικοί χειρισμοί της κυβέρνησης οι οποίοι με τη σειρά τους προήλθαν από την αποκάλυψη του κακότεχνου σκηνικού που σκόπευε να στήσει γύρω από την εκποίηση της δημόσιας περιουσίας των 50 δισ.
Ανεξάρτητα από αφορμές, επιμέρους περιστατικά κ.λπ. η συγκυρία καθίσταται εκλογική εξαιτίας της δυσχερέστατης θέσης που βρίσκεται το ΠΑΣΟΚ. Η πολιτική «με το Μνημόνιο σώσαμε τη χώρα από τη χρεοκοπία», εξαντλείται. Η χώρα ερημώνεται ενόσω και η χρεοκοπία συντελείται. Η ενασχόληση του Παπανδρέου με την επιμήκυνση του χρέους δεν απέδωσε κάτι ανακουφιστικό που θα έφερνε πολιτικά κέρδη. Τα διαφημιστικά με τον ακατάπαυστο ταξιδευτή πρωθυπουργό ξεθωριάζουν. Οι διεθνείς επιτυχίες, ευρωομόλογα, μέτωπο μεσογειακών χωρών, ανυπακοή στη Μέρκελ κ.λπ. δεν έρχονται. Στο εσωτερικό η συγκρότηση μετώπου των προθύμων στο Μνημόνιο, δεν απέδωσε. Πλάι στα άλλα, οι δημοσκοπήσεις αποτυπώνουν την κατιούσα, ενώ αυξάνεται η πίεση από τις απεργιακές κινητοποιήσεις και τις κάθε είδους αντιστάσεις.
Η προεκλογική περίοδος ανοίγει με το πολιτικό πρόβλημα της χώρας στο επίκεντρο. Το πολιτικό σύστημα, ο τρόπος, η οργάνωση, η θέσμιση της διακυβέρνησης θα αποτελέσουν τον στόχο άμεσης, μαζικής, οξείας, επιτακτικής κριτικής. Οι συστημικοί διαχειριστές γνωρίζουν ότι μέσα από αυτά επίκειται εκτεταμένη συνειδητοποίηση του λαϊκού παράγοντα. Ταχύτατη, δριμεία. Νοοτροπίες, στερεότυπα, γενικολογίες που κρατούν εγκλωβισμένη την απελευθερωτική δυναμική, τη διέξοδο προς τη χειραφέτηση, θα δεχτούν σοβαρό πλήγμα. Τα ερωτήματα για το πώς θα κυβερνηθεί η χώρα θα μετατοπίσουν το πεδίο αντιπαράθεσης. Μέχρι τώρα ο αντιμνημονιακός αγώνας έγινε ως απάντηση-αντίσταση της κοινωνίας που πλήττεται. Αγώνας με όρους οργής, καταγγελίας για τους εξαχρειωμένους πολιτικούς. Αγώνας διαμαρτυρίας, που, όμως, στην περίοδο που ανοίγει, συναντά τις προϋποθέσεις της μετεξέλιξής του σε αγώνα που θα διεξαχθεί με όρους πραγματικότητας και πολιτικής προοπτικής. Ας μην ξεχνάμε ότι παρ’ όλη την αφύπνιση, την αλλαγή στη διαθεσιμότητα, το ριζοσπαστισμό που αυξάνεται εκθετικά, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν πως η συντριπτική πλειοψηφία δεν θέλει εκλογές. Σημαίνει ότι οι προϋποθέσεις για τη διεξαγωγή πολιτικού αγώνα χρειάζονται περαιτέρω ωρίμανση. Οι πολλοί, προς το παρόν, δεν βρίσκουν πολιτική διέξοδο, δεν έχουν πολιτικό προσανατολισμό. Αυτό θα είναι το επίδικο της προεκλογικής περιόδου.
Το ΠΑΣΟΚ ακόμη κι αν εξασφαλίσει μετά από εκλογές τους 151 βουλευτές, δεν θα μπορέσει να κυβερνήσει. Πολύ γρήγορα θα περιέλθει στην κατάσταση που είναι σήμερα. Ακόμη κι αν διευρυνθεί αμφίπλευρα, με «πρόθυμους», οριακή θα είναι η ενίσχυσή του (αντίθετα, μάλιστα, μπορεί αυτό να πολώσει τη ζωή της χώρας σε μνημονιακούς-αντιμνημονιακούς, με δυσμενείς συνέπειες για το ίδιο). Το ΠΑΣΟΚ με τη φιλελεύθερη θεωρητική θεμελίωση, τους κληροδοτημένους από το παρελθόν του σοσιαλ-ιδεολογικούς φενακισμούς του, την αντιδεξιά πολιτική στρατηγική, κλυδωνίζεται. Είναι υποχρεωμένο σε φυγή προς τα μπρος με μεγάλης έκτασης ανασκευή στη φυσιογνωμία, την υπόσταση, τη στρατηγική του. Ο κεντροαριστερός άξονας με όλα τα ιδεολογικά, πολιτικά του υποστυλώματα (κυρίως με την αντιδεξιά ρητορεία) δεν συναντά μόνο εκλογικές δυσκολίες. Δείχνει πως αμφισβητείται σαν πολύχρονη ηγεμονία. Το ΠΑΣΟΚ εξετάζει λύσεις μέσα από μεθόδευση απαράδεκτων εθνικών εξελίξεων στο Αιγαίο, την αλλαγή υποδείγματος μέσα από τη στρατηγική προσέγγιση της κεντροδεξιάς, την επανακυριαρχία του μέσα από παρένθετες κυβερνήσεις τεχνοκρατών, ή εθνικής ενότητας κ.λπ.
Η περίοδος που ανοίγει είναι περίπλοκη. Οι εκλογές μπορεί να είναι αυτοτελώς κρίσιμες, μπορεί να είναι και το προοίμιο για επόμενες ακόμη κρισιμότερες. Έτσι κι αλλιώς, οι εκλογικές εικοτολογίες δεν έχουν τέλος.
Το σημαντικό είναι ότι το πολιτικό σύστημα αποσταθεροποιείται και η αποκατάσταση της ισορροπίας δεν μπορεί να γίνει εκλογικά, ούτε πάνω στις μονοδρομήσεις που επιδιώκει η συστημική πολιτική. Η ριζοσπαστική πολιτική δράση, η στοχοποίηση του πολιτικού συστήματος, η απαίτηση για μία νέα μεταπολίτευση μοιάζει να είναι επί θύραις. Ακόμη κι αν δεν γίνεται συστηματικά με αυτοσυνέπεια, με οργανωμένο τρόπο, με πολιτικές οργανώσεις που πρωτοπορούν, η δράση αυτή θα ανοίξει δρόμους απελευθερωτικούς, θα ευνοήσει τη συλλογική χειραφέτηση.
Η προεκλογική περίοδος ανοίγει με το πολιτικό πρόβλημα της χώρας στο επίκεντρο. Το πολιτικό σύστημα, ο τρόπος, η οργάνωση, η θέσμιση της διακυβέρνησης θα αποτελέσουν τον στόχο άμεσης, μαζικής, οξείας, επιτακτικής κριτικής. Οι συστημικοί διαχειριστές γνωρίζουν ότι μέσα από αυτά επίκειται εκτεταμένη συνειδητοποίηση του λαϊκού παράγοντα. Ταχύτατη, δριμεία. Νοοτροπίες, στερεότυπα, γενικολογίες που κρατούν εγκλωβισμένη την απελευθερωτική δυναμική, τη διέξοδο προς τη χειραφέτηση, θα δεχτούν σοβαρό πλήγμα. Τα ερωτήματα για το πώς θα κυβερνηθεί η χώρα θα μετατοπίσουν το πεδίο αντιπαράθεσης. Μέχρι τώρα ο αντιμνημονιακός αγώνας έγινε ως απάντηση-αντίσταση της κοινωνίας που πλήττεται. Αγώνας με όρους οργής, καταγγελίας για τους εξαχρειωμένους πολιτικούς. Αγώνας διαμαρτυρίας, που, όμως, στην περίοδο που ανοίγει, συναντά τις προϋποθέσεις της μετεξέλιξής του σε αγώνα που θα διεξαχθεί με όρους πραγματικότητας και πολιτικής προοπτικής. Ας μην ξεχνάμε ότι παρ’ όλη την αφύπνιση, την αλλαγή στη διαθεσιμότητα, το ριζοσπαστισμό που αυξάνεται εκθετικά, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν πως η συντριπτική πλειοψηφία δεν θέλει εκλογές. Σημαίνει ότι οι προϋποθέσεις για τη διεξαγωγή πολιτικού αγώνα χρειάζονται περαιτέρω ωρίμανση. Οι πολλοί, προς το παρόν, δεν βρίσκουν πολιτική διέξοδο, δεν έχουν πολιτικό προσανατολισμό. Αυτό θα είναι το επίδικο της προεκλογικής περιόδου.
Το ΠΑΣΟΚ ακόμη κι αν εξασφαλίσει μετά από εκλογές τους 151 βουλευτές, δεν θα μπορέσει να κυβερνήσει. Πολύ γρήγορα θα περιέλθει στην κατάσταση που είναι σήμερα. Ακόμη κι αν διευρυνθεί αμφίπλευρα, με «πρόθυμους», οριακή θα είναι η ενίσχυσή του (αντίθετα, μάλιστα, μπορεί αυτό να πολώσει τη ζωή της χώρας σε μνημονιακούς-αντιμνημονιακούς, με δυσμενείς συνέπειες για το ίδιο). Το ΠΑΣΟΚ με τη φιλελεύθερη θεωρητική θεμελίωση, τους κληροδοτημένους από το παρελθόν του σοσιαλ-ιδεολογικούς φενακισμούς του, την αντιδεξιά πολιτική στρατηγική, κλυδωνίζεται. Είναι υποχρεωμένο σε φυγή προς τα μπρος με μεγάλης έκτασης ανασκευή στη φυσιογνωμία, την υπόσταση, τη στρατηγική του. Ο κεντροαριστερός άξονας με όλα τα ιδεολογικά, πολιτικά του υποστυλώματα (κυρίως με την αντιδεξιά ρητορεία) δεν συναντά μόνο εκλογικές δυσκολίες. Δείχνει πως αμφισβητείται σαν πολύχρονη ηγεμονία. Το ΠΑΣΟΚ εξετάζει λύσεις μέσα από μεθόδευση απαράδεκτων εθνικών εξελίξεων στο Αιγαίο, την αλλαγή υποδείγματος μέσα από τη στρατηγική προσέγγιση της κεντροδεξιάς, την επανακυριαρχία του μέσα από παρένθετες κυβερνήσεις τεχνοκρατών, ή εθνικής ενότητας κ.λπ.
Η περίοδος που ανοίγει είναι περίπλοκη. Οι εκλογές μπορεί να είναι αυτοτελώς κρίσιμες, μπορεί να είναι και το προοίμιο για επόμενες ακόμη κρισιμότερες. Έτσι κι αλλιώς, οι εκλογικές εικοτολογίες δεν έχουν τέλος.
Το σημαντικό είναι ότι το πολιτικό σύστημα αποσταθεροποιείται και η αποκατάσταση της ισορροπίας δεν μπορεί να γίνει εκλογικά, ούτε πάνω στις μονοδρομήσεις που επιδιώκει η συστημική πολιτική. Η ριζοσπαστική πολιτική δράση, η στοχοποίηση του πολιτικού συστήματος, η απαίτηση για μία νέα μεταπολίτευση μοιάζει να είναι επί θύραις. Ακόμη κι αν δεν γίνεται συστηματικά με αυτοσυνέπεια, με οργανωμένο τρόπο, με πολιτικές οργανώσεις που πρωτοπορούν, η δράση αυτή θα ανοίξει δρόμους απελευθερωτικούς, θα ευνοήσει τη συλλογική χειραφέτηση.
Σχόλια
