Εδώ και μήνες καταγράφεται μια διαρκής και συστηματική κλιμάκωση της τουρκικής επεκτατικής πολιτικής σε βάρος ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων, φθάνοντας μέχρι και στην ανοικτή αμφισβήτηση των συνόρων. Όμως αυτό το θέμα δεν υφίσταται για την ποικίλη αριστερά του τόπου μας.
Στον πυρήνα αυτής της «αβλεψίας» βρίσκεται η μη κατανόηση της βαθιάς σύνδεσης που έχει το εθνικό με το κοινωνικό στοιχείο, ειδικά σε μια χώρα όπως η Ελλάδα. Υποτίθεται ότι το «εθνικό» δεν υπάρχει, έχει εκχωρηθεί στην αστική τάξη (που έχει ιμπεριαλιστικές βλέψεις ή συμμετέχει στην ιμπεριαλιστική λεία μετέχοντας στο ΝΑΤΟ και την Ε.Ε.). Το δε ποιοτικό στοιχείο της εξάρτησης, ή της μετατροπής της χώρας σε μετανεωτερική αποικία, δεν τους ενδιαφέρει. Όλα αυτά μυρίζουν «εθνικισμό», δεν έχουν τον απαιτούμενο βαθμό «ταξικότητας». Τι μένει; Ένας σκέτος αντιδραστικός και άδικος ανταγωνισμός ανάμεσα σε δύο αστικές τάξεις, της Ελλάδας και της Τουρκίας.
Από ένα τέτοιο πλαίσιο ανάλυσης δεν προκύπτει κανένα ιδιαίτερο καθήκον αντιμετώπισης του τουρκικού επεκτατισμού, ή ακόμα υπεράσπισης της εδαφικής ακεραιότητας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας. Ούτε υπάρχει κάποιος στόχος για την ανάκτηση βαθμών κυριαρχίας της χώρας, για την κατάκτηση της εθνικής ανεξαρτησίας, την κατοχύρωση μιας θέσης ουδετερότητας της Ελλάδας και συνάντησής της με δυνάμεις και χώρες που δεν θα την κουρελιάζουν. Κάποτε θάρθει ο «σοσιαλισμός», κάποτε θα ανατραπεί ο καπιταλισμός, και τότε όλα αυτά θα λυθούν. Τώρα προέχει (τάχα) η πάλη ενάντια στην αστική τάξη…
Ποικίλη αριστερά 1: Κεντροαριστερά, δηλαδή ΣΥΡΙΖΑ
Ο Α. Τσίπρας σε πρόσφατη συνέντευξή του στο euroactive, αναφερόμενος στην ελληνοτουρκική ένταση, έκανε λόγο για «ρητορική» αύξηση της έντασης κυρίως από μεριάς της Τουρκίας: «Είναι προφανές ότι οι υψηλοί τόνοι, εάν παραμείνουν στο ρητορικό επίπεδο, ευνοούν τούτη την ώρα τον Ερντογάν, ο οποίος βρίσκεται μπροστά σε μια πρωτοφανή οικονομική κρίση και, άρα, επιθυμεί η ατζέντα της συζήτησης να είναι τα κατορθώματά του στην εξωτερική πολιτική, η πιθανότητα να εισβάλει στη Συρία, το ενδεχόμενο μιας σύγκρουσης στο Αιγαίο για να επιβάλει το καθεστώς της “Γαλάζιας Πατρίδας”. Προφανώς και τον ευνοεί αυτό πολιτικά».
Από την άλλη, πρόσθεσε, «θα έλεγε κανείς ότι και την ελληνική κυβέρνηση θα την ευνοούσε να μην συζητά για την ακρίβεια, αλλά να συζητάμε για την πιθανότητα του τουρκικού κινδύνου». Για να συμπληρώσει: «Ωστόσο, είναι προφανές ότι στην προκειμένη περίπτωση αυτός ο οποίος έχει προκαλέσει την κλιμάκωση της ρητορικής της έντασης είναι ο Ερντογάν».
Και ποια γραμμή υποστηρίζει ο Α. Τσίπρας; «Σε όλες αυτές τις κρίσιμες φάσεις υπήρχε ανοιχτό κανάλι επικοινωνίας και αποσοβήθηκαν τα χειρότερα. Αυτό δεν υπάρχει σήμερα εξ όσων γνωρίζω, εξ όσων βλέπω, και αυτό με ανησυχεί». «Ανεξαρτήτως του ότι η Τουρκία είναι αυτή η οποία ανεβάζει την ένταση, θεωρώ ότι είναι αμεριμνησία της ελληνικής κυβέρνησης να μην επιδιώκει ενεργά να κρατάει ανοιχτό τον δίαυλο». «Αυτή η πραγματικότητα έτσι όπως είναι τώρα, το γεγονός ότι δεν υπάρχουν δίαυλοι επικοινωνίας, εγκυμονεί κινδύνους. Διότι εάν γίνει ένα ατύχημα, όχι ένα στοχευμένο ή επιδιωκόμενο επεισόδιο, ένα ατύχημα, η μη ύπαρξη διαύλων επικοινωνίας πάντοτε δυσχεραίνει τα πράγματα, και το ατύχημα μπορεί να εξελιχθεί σε κάποιο επεισόδιο το οποίο να δημιουργήσει μια κλιμάκωση, η οποία σε κάθε περίπτωση θα ήταν κάτι το οποίο δεν θα θέλαμε να συμβεί».
Ο Α. Τσίπρας φαντασιώνεται ένα ρόλο για την Ελλάδα που «θα ήταν ιδιαίτερα δημιουργικός και για το ίδιο το ΝΑΤΟ και την Ε.Ε., έχοντας μια χώρα η οποία μπορεί να συνομιλεί και με άλλες δυνάμεις στην περιοχή». Δεν αμφισβητεί δηλαδή τη ΝΑΤΟϊκή επικυριαρχία. Αν δούμε μάλιστα τις τόσο φιλικές του κυβερνήσεις της Ισπανίας και της Πορτογαλίας –τις οποίες εξυμνεί όπου βρεθεί και σταθεί ο Τσίπρας– είναι κι αυτές πειθήνιοι εταίροι του ΝΑΤΟ (τα ψήφισαν όλα στην πρόσφατη σύνοδο, η δε Ισπανία κατασκευάζει αεροπλανοφόρο για την Τουρκία…).
Η πριμοδότηση της Τουρκίας δεν είναι «ρητορική», όπως και ο επεκτατισμός της γείτονος δεν είναι σκέτη «φλυαρία» για εσωτερική κατανάλωση. Αλλά είπαμε: η γραμμή «ΣΥΡΙΖΑ-Τσίπρα και ενσωματωμένης Πασοκάρας» είναι «Πρέσπες παντού». Δηλαδή «Πρέσπες και στο Αιγαίο» (το… Τουρκο-αιγαίο), Πρέσπες με Τουρκία, άρα δορυφοροποίηση από αυτήν. Με σεβασμό, πάντα, των «δικαιωμάτων» και της «διαφορετικότητας»…
Η γραμμή είναι «Πρέσπες παντού». Δηλαδή «Πρέσπες και στο Αιγαίο» (το… Τουρκο-αιγαίο), Πρέσπες με Τουρκία, άρα δορυφοροποίηση από αυτήν. Με σεβασμό, πάντα, των «δικαιωμάτων» και της «διαφορετικότητας»…
Ποικίλη αριστερά 2: Οι θέσεις του ΚΚΕ
Το ΚΚΕ ως πολιτικός οργανισμός παλαντζάρει ανάμεσα σε δύο θέσεις:
α) Η Ελλάδα ως ιμπεριαλιστική ή ως μικροϊμπεριαλιστική χώρα μετέχει στην ιμπεριαλιστική λεία από την καταλήστευση περιοχών και χωρών (Βαλκάνια, Μέση Ανατολή, Βόρεια Αφρική). Ως εκ τούτου, η αστική τάξη της Ελλάδας βρίσκεται σε έναν ανταγωνισμό με την τουρκική αστική τάξη επειδή οι στρατηγικές τους συγκρούονται
β) Υπάρχει κίνδυνος για την ακεραιότητα της χώρας από τις επεκτατικές βλέψεις της Τουρκίας. Στα πλαίσια αυτά το ΚΚΕ αποκαλύπτει μέσω του Ριζοσπάστη είτε στοιχεία αποστρατιωτικοποίησης των νησιών, είτε κινήσεις των ΝΑΤΟϊκών δυνάμεων που αποδυναμώνουν την Ελλάδα.
Ορισμένες φορές γίνεται προσπάθεια να συγκεραστούν αυτές οι δύο θέσεις, αλλά η ίδια η ύπαρξή τους δεν βοηθά να υπάρχει μια ξεκάθαρη γραμμή. Και τότε επιστρατεύεται η «εύκολη λύση», δηλαδή όλα να φορτώνονται στο ΝΑΤΟ, στην πάλη ενάντια στις βάσεις των ΗΠΑ, χωρίς φυσικά να υπάρχει κάποια ιδιαίτερη αιχμή ή γραμμή στα κρίσιμα και κομβικά. Με άλλα λόγια, έχουμε συνηθίσει το ΚΚΕ να φαίνεται ευχαριστημένο μέσα στην θαλπωρή ενός 5,5% των ψηφοφόρων, χωρίς να μεριμνά ιδιαίτερα για την ανάπτυξη μαζικών κινημάτων ή για την προβολή μιας ενιαίας, συνεκτικής πρότασης για τον ελληνικό λαό σε δύσκολες και επικίνδυνες συνθήκες.
Ας δούμε λίγο τις διατυπώσεις του ΚΚΕ. Πολιτική απόφαση 21ου συνέδριου (Ιούλης 2021)*:
«Η θέση της Ελλάδας στο ενδοϊµπεριαλιστικό παζάρι και τους ανταγωνισµούς στην ευρύτερη περιοχή καθορίζεται από την επιθετική στάση της ελληνικής αστικής τάξης µε περισσότερες απαιτήσεις για αναβάθµιση της συµµετοχής της στη λεία και τη µοιρασιά, που είναι συνέχεια της έντασης της εκµετάλλευσης των εργαζοµένων στο εσωτερικό της χώρας. Η στάση αυτή εκδηλώνεται και µε διαθέσεις υποχώρησης σε κυριαρχικά δικαιώµατα στο πλαίσιο ενός ιµπεριαλιστικού συµβιβασµού, στον οποίο βαραίνουν ισχυρότερες δυνάµεις.
Καταρρίπτονται οι µύθοι, που προβάλλει η αστική ιδεολογία, ότι δήθεν η ελληνική αστική τάξη είναι απλά αµυνόµενη, υπερασπιζόµενη µόνο τα σύνορά της και όχι επιθετική. […]
Επιθετικές βλέψεις έχει και η αστική τάξη της Τουρκίας, το κράτος της οποίας σε σχέση µε την Ελλάδα είναι σε υψηλότερη θέση στο παγκόσµιο ιµπεριαλιστικό σύστηµα – είναι µέλος του G20, διαθέτει στρατό κατοχής σε 3 ξένες χώρες (Κύπρο, Συρία, Ιράκ), έχει επίσης στρατιωτικές πολεµικές βάσεις και δυνάµεις σε άλλα κράτη, όπως Κατάρ, Αλβανία, Σουδάν, Λιβύη, Αζερµπαϊτζάν. Διεκδικεί εδάφη από άλλες χώρες, ανάµεσά τους η Ελλάδα, όπως νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, θαλάσσιες ζώνες, αµφισβητεί εναέριο χώρο, επιχειρεί προκλητικές ενέργειες κατά κυριαρχικών δικαιωµάτων και των συνόρων στην περιοχή, προωθεί τη στρατηγική του “νεοοθωµανισµού”, αξιοποιώντας µειονοτικά και θρησκευτικά ζητήµατα.
Αυτό το πλαίσιο, σε συνδυασµό µε τους ΝΑΤΟϊκούς σχεδιασµούς, καθορίζει τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, τον ανταγωνισµό µεταξύ των αστικών τάξεων των δύο χωρών στην προσπάθεια της καθεµιάς για γεωστρατηγική αναβάθµιση στην περιοχή.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο προχωράνε παζάρια, διαπραγµατεύσεις µε ορίζοντα τη συνεκµετάλλευση του Αιγαίου, την προώθηση επί της ουσίας διχοτοµικών λύσεων στο Κυπριακό, η απαράδεκτη εργαλειοποίηση του προσφυγικού-µεταναστευτικού προβλήµατος στις συµπληγάδες των ανταγωνισµών.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο εναλλάσσονται οι τάσεις συµβιβασµού (µέσω της υπογραφής συµφωνιών “ιµπεριαλιστικής ειρήνης” και της προσφυγής σε διεθνείς οργανισµούς, όπως το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης) και οι τάσεις όξυνσης, εµπεριέχοντας και τον κίνδυνο θερµών επεισοδίων και πολεµικής αναµέτρησης».
Για να καταλήξει στη θέση:
«Το ΚΚΕ καλεί την εργατική τάξη, τις λαϊκές δυνάµεις, τους νέους και τις νέες, να δυναµώσουν την πάλη τους πολύµορφα, ενάντια στον ιµπεριαλιστικό πόλεµο και τις αιτίες του, να σηµαδέψουν την καρδιά του προβλήµατος, την καπιταλιστική εκµετάλλευση και τους ενδοκαπιταλιστικούς ανταγωνισµούς, να αγωνιστούν για να µη χύσουν ο λαός και τα παιδιά του το αίµα τους για τα συµφέροντα της αστικής τάξης, του ΝΑΤΟ, της Ε.Ε., των ΗΠΑ. Να µη δείξουν καµιά εµπιστοσύνη στις διάφορες αστικές κυβερνήσεις που εναλλάσσονται στην εξουσία, να καταδικάσουν µαζικά την επικίνδυνη πολιτική τους που εµπλέκει τον λαό σε ιµπεριαλιστικούς σχεδιασµούς, επεµβάσεις και πολέµους. Ο ελληνικός λαός δεν έχει να χωρίσει τίποτε µε τον λαό της Τουρκίας ή της Ρωσίας, µε τους άλλους λαούς. Οι λαοί µπορούν να ζήσουν ειρηνικά αν βγάλουν από τη µέση τα συµφέροντα που τους οδηγούν σε ιµπεριαλιστικούς πολέµους ή σε απαράδεκτους συµβιβασµούς σε βάρος των δικαιωµάτων τους, που οδηγούν “από άλλο δρόµο” στο ίδιο οδυνηρό αποτέλεσµα».
Από πουθενά δεν προκύπτουν καθήκοντα πάλης ενάντια στον τουρκικό επεκτατισμό, την ιδιαίτερη σημασία απόκρουσης οποιασδήποτε επιβουλής σε βάρος της εδαφικής ακεραιότητας. Τίποτα για την πολιτική προετοιμασία του λαού για την προάσπιση της εθνικής υπόστασης της χώρας…
[Στο επόμενο σημείωμα θα ασχοληθούμε με τις θέσεις του ΜέΡΑ25 και της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς]
* Τα έντονα γράμματα είναι από την απόφαση.
