Σε σκουπιδότοπο έχει μετατραπεί ο κόλπος της Θεσσαλονίκης. Του Λευτέρη Αρβανίτη.
Τόνοι από σκουπίδια έχουν κάνει την εμφάνισή τους, τους τελευταίους δύο μήνες στο Θερμαϊκό κόλπο, μετατρέποντας το μέτωπο της παραλίας σε μια τεράστια χωματερή. Περισσότεροι από 40 είναι οι φορείς –υπουργεία, δήμοι, νομαρχίες, ΟΛΘ, ΕΥΑΘ– που εμπλέκονται με κάποιον τρόπο στα προγράμματα καθαρισμού του Θερμαϊκού, χωρίς όμως να γίνεται κανενός τύπου συντονισμός της δράσης τους. Ταυτόχρονα η κρατική επιχορήγηση που δίνονταν κάθε χρόνο συνεχώς μειώνεται την ίδια στιγμή που οι ανάγκες που προκύπτουν για τη διαχείριση του κόλπου αυξάνονται γεωμετρικά.
Είναι χαρακτηριστικό ότι η σύμβαση με την εταιρία που διαχειριζόταν τα σκάφη για τον καθαρισμό του κόλπου έληξε στις 21 του περασμένου Μαΐου και παρ’ όλα αυτά, ο παλαιός ανάδοχος πραγματοποιούσε καθαρισμούς μέχρι τις πρώτες μέρες του Ιουλίου. Στο μεταξύ, η διεύθυνση Προστασίας και Ανάπτυξης του Θερμαϊκού Κόλπου της Γενικής Γραμματείας Μακεδονίας-Θράκης προχώρησε σε νέο διαγωνισμό, αλλά μέχρι στιγμής δεν έχει βρεθεί νέος ανάδοχος για να πιάσει δουλειά. Το ποσό που διατίθεται για τον καθαρισμό του Θερμαϊκού δεν ξεπερνά τα 120.000 ευρώ, με αποτέλεσμα να μπορούν να καλυφθούν τα έξοδα μόνο για τη συντήρηση ενός μικρού σκάφους καθαρισμού. Η όποια συμφωνία με μεγάλες και αξιόπιστες εταιρίες που αναλαμβάνουν ανάλογες εργασίες και έχουν να επιδείξουν θετικά αποτελέσματα αυτή την στιγμή φαντάζει απαγορευτική.
Μεγάλος κίνδυνος οι χημικοί ρύποι
Το βασικό πρόβλημα, όπως τονίζουν οι αρμόδιοι φορείς, δεν είναι τα σκουπίδια που επιπλέουν και που ως ένα βαθμό είναι λογικό να υπάρχουν σε έναν κόλπο στον οποίο καταλήγουν τρεις ποταμοί. Ο μεγάλος κίνδυνος είναι οι χημικοί ρύποι.
Σύμφωνα με έρευνα του Τμήματος Βιολογίας του ΑΠΘ, οι εκτάσεις της βαριάς ρύπανσης στην περιοχή του κόλπου έχουν πενταπλασιαστεί από το 1976 έως το 2006, ενώ οι εκτάσεις όπου δεν εμφανίζεται καθόλου ζωή αυξήθηκαν κατά τρεις φορές.
Πιο συγκεκριμένα, το 1976, ως αζωικές περιοχές εμφανίζονταν μόνο η παραλιακή ζώνη του βιομηχανικού Καλοχωρίου και η περιοχή κάτω από τον Λευκό Πύργο όπου απορρίπτονταν τα οικιακά απόβλητα. Το 2006 η «νεκρά θάλασσα» του Καλοχωρίου είχε επεκταθεί νότια και βόρεια σε ακτίνα χιλιομέτρων, ενώ στο Λευκό Πύργο η αζωική περιοχή είχε μεγαλώσει και μετατοπιστεί πέντε χιλιόμετρα προς το κέντρο του κόλπου.
Σε έρευνα του Εργαστηρίου Ελέγχου Ρύπανσης Περιβάλλοντος του ΑΠΘ τονίζεται ότι στα ιζήματα του πυθμένα του Θερμαϊκού παρατηρούνται ιδιαίτερα αυξημένες συγκεντρώσεις βαρέων μετάλλων, όπως μόλυβδος, ψευδάργυρος, χρώμιο και χαλκός, τα οποία ακόμα και σε ελάχιστες ποσότητες χαρακτηρίζονται τοξικά. Οι πηγές των ρύπων, βάσει των στοιχείων της έρευνας, εντοπίστηκαν στη βιομηχανική ζώνη, σε εκροές αστικών αποβλήτων και γεωργικών εκπλυμάτων, σε τοπικούς χείμαρρους αλλά και στις εκβολές του Αξιού,του Λουδία και του Αλιάκμονα όπου απορρίπτουν τα απόβλητά τους βιομηχανίες.
Παράλληλα, οι προσδοκίες για βελτίωση της κατάστασης με τη δημιουργία του βιολογικού καθαρισμού το 2000 έπεσαν στο κενό, καθώς ο βιολογικός καθαρισμός δεν δούλεψε ποτέ, παρά μόνο αποσπασματικά κάποια τμήματά του.
Πλέον, ως μοναδική λύση φαντάζει η δημιουργία ενός ενιαίου φορέα διαχείρισης του κόλπου που θα επιδοτείται με ένα γενναίο ποσό, κάθε χρόνο, για τις εργασίες καθαρισμού και τον έλεγχο των πηγών ρύπανσης.
