Η κυβέρνηση Τραμπ αποφασίζει την καταγγελία της επικυρωμένης από τον ΟΗΕ πολυμερούς συμφωνίας για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, αγνοώντας τις περί του αντιθέτου εκκλήσεις στενών συμμάχων της, όπως η βρετανική κυβέρνηση – και όχι μόνο: στην ανατίναξη της συμφωνίας αντιτίθεται το σύνολο των ισχυρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πράγματι, η προχθεσινή συνάντηση μεταξύ του Ιρανού ΥΠΕΞ Μοχαμάντ Ζαρίφ και των Ευρωπαίων ομολόγων του στις Βρυξέλλες έστειλε σαφές –αλλά προφανώς μάταιο– μήνυμα στην Ουάσιγκτον, ότι «η συμφωνία με το Ιράν λειτουργεί και κάνει τον κόσμο ασφαλέστερο». Είχε προηγηθεί επίσκεψη του Ζαρίφ, και ανάλογες δηλώσεις, στη Μόσχα. Αλλά προφανώς ένας ασφαλέστερος κόσμος, στον οποίο όμως δεν θα λύνουν και δένουν οι ΗΠΑ, δεν αποτελεί ακριβώς προτεραιότητα του Τραμπ…
Ο Τραμπ εντείνει τις προσπάθειες δαιμονοποίησης του Ιράν και ανατροπής του καθεστώτος του, κόντρα στην επιθυμία της Ε.Ε. (και φυσικά των Ρώσων, Κινέζων κ.ά.) για «ειρηνική συνύπαρξη» με την Τεχεράνη
Έτσι, η πρώτη αντίδρασή του στις κριτικές των συμμάχων του, όχι τυχαία, δεν στόχευσε τη Γαλλία ή τη Γερμανία, αλλά τον παραδοσιακά μεγαλύτερο φίλο των ΗΠΑ: τη Βρετανία. Προχθές τα μεσάνυχτα, με ένα από τα «κλασικά» τουίτ του, ο Αμερικανός πρόεδρος δήλωσε ότι δεν σκοπεύει να επισκεφθεί το Λονδίνο για να εγκαινιάσει το νέο κτίριο της εκεί πρεσβείας των ΗΠΑ, όπως αναμενόταν. Η βολή δεν ήταν βέβαια ευθεία (το αιτιολόγησε γράφοντας ότι… δεν του αρέσει το νέο κτίριο), αλλά όλοι έλαβαν το μήνυμα. Έπαιξε βέβαια ρόλο και η βεβαιότητα ότι οι Λονδρέζοι θα υποδέχονταν τον Τραμπ με μαζικές διαδηλώσεις…
Επιχείρηση δαιμονοποίησης
Λίγο νωρίτερα ο Λευκός Οίκος είχε κάνει σαφή την πρόθεσή του να συνεχίσει να διαχωρίζεται από την πολύ προσεκτική στάση των υπόλοιπων δυτικών δυνάμεων έναντι του Ιράν, δηλώνοντας: «Δεν θα παραμείνουμε σιωπηλοί ενώ η ιρανική δικτατορία καταπιέζει τα βασικά δικαιώματα των πολιτών της». Αυτό που λέει ουσιαστικά ο Τραμπ και το τμήμα της άρχουσας τάξης των ΗΠΑ που τον υποστηρίζει είναι ότι θα εντείνει τις προσπάθειες δαιμονοποίησης του Ιράν και τελικά σταυροφορίας για την ανατροπή του εκεί καθεστώτος.
Αυτό πάει κόντρα στην επιθυμία των ισχυρών της Ε.Ε. (και φυσικά των Ρώσων, Κινέζων κ.ά.) για «ειρηνική συνύπαρξη» με την Τεχεράνη. Στη γραμμή αυτή ο Τραμπ συμπίπτει όχι μόνο με το σιωνιστικό λόμπι και τα γεράκια των ΗΠΑ, αλλά και με τμήματα του Δημοκρατικού Κόμματος, που κατά τα άλλα επιδιώκει την εκπαραθύρωσή του ως «πράκτορα των Ρώσων». Έτσι ο ιδιόμορφος εμφύλιος εντός της άρχουσας τάξης των ΗΠΑ, απότοκος της αδυναμίας εξεύρεσης μιας κοινής γραμμής απέναντι στο μέγα πρόβλημα της δύσης της ισχύος των ΗΠΑ, ενέχει πραγματικά αντιφατικές πτυχές.
Η σύλληψη του Αχμαντινετζάντ
Στο μεταξύ στο εσωτερικό του Ιράν εξακολουθούν να λαμβάνουν χώρα εντυπωσιακές εξελίξεις. Αυτή καθαυτή η κοινωνική αναταραχή έχει κοπάσει, καθώς το συντηρητικό μπλοκ (που αρχικά φάνηκε να «υιοθετεί» τις πρώτες διαμαρτυρίες για να ασκήσει πίεση στον θεωρούμενο μετριοπαθή πρόεδρο Ρουχανί) έριξε το βάρος του εναντίον των ανεξέλεγκτων διαδηλωτών. Όμως γεγονότα όπως η σύλληψη του συντηρητικού πρώην προέδρου Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ δείχνουν την αναστάτωση που έχει προκληθεί στους κόλπους του καθεστώτος και τις προσπάθειες βασικών πτερύγων του να θέσουν υπό έλεγχο την κατάσταση.
Η σύλληψη του Αχμαντινετζάντ (που κατηγορείται για υποκίνηση σε βία μετά τις δηλώσεις του ότι «ορισμένοι ηγέτες έχουν χάσει κάθε επαφή με τα βάσανα του λαού και την κοινωνική πραγματικότητα») πιθανά πραγματοποιήθηκε με την ουσιαστική συναίνεση των συντηρητικών. Ήδη τον περασμένο Δεκέμβριο ο αγιατολάχ Χαμενεΐ επιτέθηκε σφοδρά στον πρώην πρόεδρο, ο οποίος είχε οξύνει την κριτική του στο «κατεστημένο» από τότε που οι Φρουροί της Επανάστασης έβαλαν βέτο στην υποψηφιότητά του για το προεδρικό αξίωμα.
Σε κάθε περίπτωση, οι έστω και καθυστερημένες καταγγελίες του ιερατείου και των Φρουρών της Επανάστασης ότι την αναταραχή υποδαύλισαν οι ΗΠΑ, δείχνουν ότι τα δύο μεγάλα πολιτικά μπλοκ του Ιράν (συντηρητικοί και μεταρρυθμιστές) έρχονται πιο κοντά αφότου οι διαδηλώσεις «ξέφυγαν» από τα οικονομικά αιτήματα. Από την άλλη, η τολμηρή κίνηση της σύλληψης του πρώην προέδρου αποκαλύπτει την πρόθεση της Τεχεράνης να τιμωρήσει παραδειγματικά όσους επιχείρησαν να υπονομεύσουν την πολιτική της για μεταρρυθμίσεις και τερματισμό της πολεμικής αντιπαράθεσης με τη Δύση.
Επιθετικότητα και ομοιομορφία
Είναι ασαφές πόσο θα επιτραπεί στο Ιράν να συνεχίσει αυτήν την πολιτική, τη στιγμή που εντείνεται η επιθετικότητα των ΗΠΑ εναντίον του, και ταυτόχρονα συνεχίζεται η πολύμορφη προσπάθεια του παγκοσμιοποιητικού στρατοπέδου να επιβάλει τη ρατσιστική ομοιομορφία του σε όλη την υφήλιο – ισοπεδώνοντας διαφορετικά κοινωνικά και πολιτισμικά μοντέλα χωρών που θεωρεί ασύμβατες με τα δικά του πρότυπα. Διότι βγάζει μάτι η διαρκής κατασυκοφάντηση των «ασύμβατων», που εσκεμμένα παραγνωρίζει την πολυμορφία και τις δημιουργικές αντιφάσεις διαφορετικών μοντέλων, και μάλιστα σε μεγάλες χώρες, με βαθιές ιστορικές ρίζες, πολύπλοκη κοινωνική συγκρότηση, ιδιαίτερη ταυτότητα και (το «χειρότερο» όλων) σημαντική περιφερειακή επιρροή.
Η ιρανική κοινωνία έχει τα προβλήματά της, και σε αυτήν εναπόκειται να τα λύσει όπως νομίζει και μπορεί. Οι διεθνείς ληστές και ισοπεδωτές χωρών και πολιτισμών ας ασχοληθούν με τα δικά τους, που είναι και μεγαλύτερα.
