Οι αλλεπάλληλες συμφωνίες κατάπαυσης πυρός απέτρεψαν μέχρι στιγμής την ύπαρξη πολεμικών συγκρούσεων μεγάλης κλίμακας. Δεν σταμάτησαν όμως τον πόλεμο στη Συρία, ούτε τις εκατόμβες θυμάτων, την εξαθλίωση των αμάχων και τις τεράστιες προσφυγικές ροές Σύριων πολιτών. Πώς έχει αυτή τη στιγμή η κατάσταση στα συριακά εδάφη:
- Το συριακό καθεστώς υπό τον Άσαντ κυριαρχεί σε εδάφη που αντιστοιχούν σε περίπου 70% της συνολικής έκτασης της χώρας.
- Ένα μεγάλο ποσοστό των βόρειων εδαφών της χώρας, στα σύνορα με την Τουρκία, ελέγχεται από την Τουρκία – η οποία, έχοντας κάνει δύο μεγάλες στρατιωτικές εισβολές, δεν δείχνει καμία πρόθεση υποχώρησης. Αντίθετα, διακηρύσσει επίσημα ότι σκοπεύει να εισβάλλει ξανά, και να διευρύνει τη «ζώνη ασφαλείας» που έχει δημιουργήσει σε βάρος των κουρδικών πληθυσμών που μένουν στην περιοχή και ανατολικά του Ευφράτη. Στην περιοχή που ελέγχει η Τουρκία έχει επιβληθεί ένα καθεστώς ωμής βίας σε βάρος των Κούρδων, με στόχο το ξερίζωμά τους από τις πατρογονικές εστίες τους, την αλλαγή της πληθυσμιακής σύνθεσης της περιοχής, και τελικά την προσάρτησή της από την Τουρκία.
- Στο βόρειο-ανατολικό τμήμα της χώρας και κατά μήκος του ποταμού Ευφράτη δραστηριοποιούνται οι εναπομείναντες Αμερικανοί στρατιώτες, οι οποίοι, με τη βοήθεια δυνάμεων των Κούρδων μαχητών, ελέγχουν την περιοχή. Οι Αμερικανοί ενδιαφέρονται κυρίως για τον έλεγχο των πλούσιων πετρελαιοπηγών της περιοχής, τις οποίες και ληστεύουν συστηματικά – υπό την εκκωφαντική σιωπή της λεγόμενης «διεθνούς κοινότητας» και του ΟΗΕ…
- Υπό τον έλεγχο των τζιχαντιστών και μονάδων του ουσιαστικά διαλυμένου «Ελεύθερου Συριακού Στρατού» παραμένει η επαρχία Ιντλίμπ. Είναι σε όλους γνωστό ότι οι δυνάμεις αυτές συντηρούνται οικονομικά και στρατιωτικά από την Τουρκία, η οποία άλλωστε διατηρεί εκεί πλήρως εξοπλισμένα στρατιωτικά φυλάκια. Παρά τις προσπάθειες του συριακού κυβερνητικού στρατού, με τη συνδρομή Ιρανών πολιτοφυλάκων και κυρίως της ρωσικής αεροπορίας, να ανακαταλάβει την περιοχή και να εξαλείψει τον τελευταίο θύλακα του ISIS, αυτό δεν έχει γίνει μέχρι τώρα δυνατό. Αναμφισβήτητα ο λόγος δεν είναι η περιορισμένη μαχητική ικανότητα του κουρασμένου από τον πολυετή πόλεμο συριακού στρατού. Μοιάζει πιο πιθανό η αδυναμία ανακατάληψης της περιοχής να οφείλεται σε απόφαση της Ρωσίας, που άλλωστε διαθέτει στρατιωτική υπεροπλία, να μην διαρρήξει τις σχέσεις της με την Τουρκία – η οποία θεωρεί ζωτικής σημασίας για τα συμφέροντά της τη διατήρηση των δυνάμεών της στην περιοχή, και αρνείται κάθε ενδεχόμενο αποκατάστασης της ενότητας της Συρίας και κυριαρχίας του Άσαντ.
Η Δαμασκός αντιμετωπίζει το ορατό ενδεχόμενο της μόνιμης παρουσίας των τουρκικών δυνάμεων στα εδάφη της που συνορεύουν με την Τουρκία, και την πιθανότητα απόσχισης εδαφών στην ανατολική Συρία
Διαρκής «παρέμβαση» του Ισραήλ – Σχετική σταθεροποίηση του Άσαντ
Το παζλ των ξένων χωρών που δραστηριοποιούνται στην περιοχή συμπληρώνουν το Ισραήλ και το Ιράν. Η Τεχεράνη έπαιξε σημαντικό ρόλο στο πόλεμο κατά του ISIS και την ενίσχυση του Άσαντ από την αρχή του πολέμου. Το Ισραήλ από την πλευρά του διαβλέπει ως μεγάλο κίνδυνο την οικοδόμηση μιας σιιτικής συμμαχίας μεταξύ του Ιράν, της Συρίας και της λιβανέζικης Χεζμπολά, και παρεμβαίνει επιθετικά για τη διάλυσή της. Από την αρχή του πολέμου αδιαφορούσε επιδεικτικά για τη εξάπλωση του Ισλαμικού Κράτους και στοχοποιούσε αποκλειστικά τις δυνάμεις του Ιρανών «Φρουρών της Επανάστασης». Τη στάση αυτή συνεχίζει και σήμερα, με συστηματικούς και επιλεκτικούς βομβαρδισμούς θέσεων και αποθηκών εφοδιασμού των Ιρανών πολιτοφυλάκων από τα υψίπεδα του Γκολάν μέχρι τα περίχωρα της ρωσικής ναυτικής βάσης στη Λαττάκεια. Άλλωστε επίσημα το εβραϊκό κράτος θεωρεί τα εδάφη της νότιας Συρίας ως «δεύτερο μέτωπο» του πολέμου σε βάρος της σιιτικής οργάνωσης Χεζμπολά.
Υπό αυτές οι συνθήκες ο Άσαντ έχει, προς το παρόν, σταθεροποιηθεί στην εξουσία. Αλλά ούτε τον πόλεμο έχει κερδίσει οριστικά, ούτε τις πληγές της ρημαγμένης χώρας είναι σε θέση να ανατάξει. Αν και αρκετές χώρες της περιοχής αναθερμαίνουν τις διπλωματικές σχέσεις τους με τη Συρία, η κυβέρνηση Άσαντ δεν έχει αναγνωριστεί από όλα τα κράτη του Αραβικού Συνδέσμου. Ταυτόχρονα, η Δαμασκός αντιμετωπίζει το ορατό ενδεχόμενο της μόνιμης παρουσίας των τουρκικών δυνάμεων στα εδάφη της που συνορεύουν με την Τουρκία, και την πιθανότητα απόσχισης εδαφών στην ανατολική Συρία – όπου οι αμερικανικές δυνάμεις σχεδιάζουν να εγκαταστήσουν μια φιλοδυτική διοίκηση, με συνεκτικό στοιχείο τους Κούρδους, ώστε να περιοριστεί η ιρανική επιρροή.
Υπό αυτές τις συνθήκες, είναι απόλυτα κατανοητό το γεγονός ότι οι Σύριοι πολίτες αποτελούν τη μεγάλη πλειοψηφία των 200.000 νέων προσφύγων που το 2021 αναζήτησαν διέξοδο από τα δεινά του πολέμου και της οικονομικής καταστροφής εγκαταλείποντας τα σπίτια τους…
