Πώς οι χώρες της Ε.Ε. μετατρέπονται σε προτεκτοράτα των πιστωτών.
Η γερμανική πρόταση για στέρηση ψήφου της υπό επιτήρηση χώρας έχει προς το παρόν αποσυρθεί, αλλά είναι άγνωστο αν η Γερμανία, που προς το παρόν είναι προσηλωμένη στον στόχο διάσωσης του ευρώ, θα την επαναφέρει. Το καινούργιο στοιχείο στην τελική πρόταση η οποία θα τεθεί στην κρίση της ευρωπαϊκής συνόδου κορυφής είναι οριστική μορφή της ελεγχόμενης χρεοκοπίας για χώρες με εκτός ελέγχου χρέος. Ο γαλλογερμανικός συμβιβασμός που εκφράστηκε στην κατ’ αρχήν συμφωνία της περασμένης Κυριακής προβλέπει ότι ο νέος, μόνιμος Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας από το 2013 θα στηρίζεται και στη συμμετοχή των ιδιωτών πιστωτών σε ενδεχόμενη κρίση ρευστότητας ή απειλής χρεοκοπίας.
Στην πρώτη περίπτωση (κρίση ρευστότητας) η κάθε χώρα θα ενισχύεται με όρο να εφαρμόσει ένα σφιχτό πρόγραμμα προσαρμογής, ενώ οι πιστωτές θα ενθαρρύνονται να διατηρούν την κάλυψή τους με ομόλογα. Στη δεύτερη περίπτωση (κρίση βιωσιμότητας χρέους) τα πράγματα σκουραίνουν. Όλα τα νέα κρατικά ομόλογα που θα εκδοθούν από τον Ιούνιο του 2013 θα περιλαμβάνουν Ρήτρα Συλλογικής Δράσης. Η ρήτρα αυτή θα αποτελεί τη νομική βάση για να ξεκινήσει μια χώρα διαπραγματεύσεις με τους πιστωτές. Ωστόσο, βάσει της ρήτρας, οι πιστωτές θα έχουν το δικαίωμα, με ειδική πλειοψηφία να αποφασίσουν δεσμευτικά τους νέους όρους πληρωμής των ομολόγων. Θα μπορούν δηλαδή να αποφασίσουν αυτοί, κι όχι η χώρα, αν θα κηρυχθεί στάση πληρωμών, αν θα γίνει κούρεμα του χρέους, επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής τους ή μείωση του επιτοκίου τους. Έτσι, θα αφαιρείται από τη χώρα το έσχατο κυριαρχικό όπλο του χρεοστασίου που περνά στα χέρια των πιστωτών. Φυσικά, μαζί με το ταμείο της, τα περιουσιακά της στοιχεία και το δικαίωμα να ασκεί δημοκρατικά την οικονομική της διακυβέρνηση.
Σ’ αυτή την πρόταση επισφραγίζεται η ουσιαστική και τυπική διάσπαση της Ευρωζώνης σε δύο -τουλάχιστον- ταχύτητες. Στις χώρες που θα εξακολουθούν να δανείζονται (έστω και ακριβότερα) από τις αγορές και σ’ αυτές που οδηγούνται σε ουσιαστικό αποκλεισμό απ’ αυτές με τη μετατροπή τους σε προτεκτοράτα της «ειδικής πλειοψηφίας» των πιστωτών.
Το μόνο που λείπει από την εικόνα είναι ποιες χώρες και με ποιους όρους θα γεμίσουν το κενό ανάμεσα στην κορυφή και τον πάτο της Ευρωζώνης.
