Η χαρούμενη κι ανέμελη, για τη μικρή, μεσαία και μεγάλη αστική τάξη, Belle Epoque (η πρώτη παγκοσμιοποίηση) κατέληξε στο σφαγείο των χαρακωμάτων.
Με την Οκτωβριανή Επανάσταση, η διεθνής αστική τάξη αντελήφθη και διαπίστωσε ότι η πιθανότητα της γέννησης εργατικών κρατών ήταν πλέον υπαρκτή.
Συναγερμός!
Και τότε ο Καπιταλισμός γέννησε τον Φασισμό. Και ως εργαλείο και ως το επόμενο στάδιο της ύπαρξής του.
Η ανθρωπότητα και όχι μόνον η Ευρώπη μπήκε στις δύο σκοτεινές δεκαετίες, του Μεσοπολέμου. Του 1920 και του 1930. Στην Ιταλία εμφανίζεται ο Μουσολίνι και στη Γερμανία ο Χίτλερ.
Στη Γερμανία ιδιαιτέρως, λειτούργησαν, για τη γέννηση του Φασισμού, οι επαχθείς οικονομικοί και εδαφικοί όροι ειρήνευσης που επέβαλε σε αυτή τη χώρα η Αντάντ. Δεν ήταν όμως αυτό αρκετό. Καταλυτικό ρόλο έπαιξε το Κραχ του 1929.
Αλλά και πάλι, γιατί επιλέγεται ο Χίτλερ κι όχι άλλες ακροδεξιές οργανώσεις, όπως οι Χαλυβδόκρανοι που ευδοκιμούσαν εκείνη την εποχή; Διότι αυτές οι εθνικιστικές οργανώσεις, καθώς και η θεσμική Δεξιά του Χίντεμπουργκ, ήταν κυρίως προσανατολισμένες στην τύχη της Γερμανίας. Σε αυτό ο Χίτλερ πρόσθεσε και την αντιμετώπιση του Μπολσεβικισμού. Κι αμέσως ο Ναζισμός πήρε το χρίσμα της Γερμανικής αστικής τάξης και απέσπασε το ενδιαφέρον της διεθνούς αστικής τάξης.
Άλλωστε η χρηματοδότηση (και συνεπώς η άνοδος) του Χιτλερισμού δεν ήταν μόνον εγχώρια, αλλά και διεθνής (ΗΠΑ, Σουηδία, Ελβετία κ.ά.).
Ο επανεξοπλισμός της Γερμανίας έγινε κάτω από αυτές τις συντεταγμένες: της αντιμετώπισης του «κομμουνιστικού κινδύνου». Αυτή η προτεραιότητα επέτρεψε στον Χίτλερ την ανακατάληψη εδαφών, το Άνσλους, κι έφθασε έως τη Συμφωνία του Μονάχου. Παραλλήλως σε όλη την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη φασιστικά, εθνικιστικά κινήματα και δικτατορίες ξεφύτρωναν σαν δηλητηριώδη μανιτάρια παίρνοντας την εξουσία (Πολωνία, Αυστρία, Ουγγαρία, Βουλγαρία κ.α.), ενώ στην Ισπανία ξεσπούσε Εμφύλιος πόλεμος.
Ήταν οι δύο πιο σκοτεινές δεκαετίες της νεότερης Ιστορίας.
***
Ο Ναζισμός και ο φασισμός συνετρίβησαν το 1945 ύστερα από τον πιο αιματοβαμμένο πόλεμο όλων των εποχών, ύστερα από τιτάνιες θυσίες, κυρίως της ΕΣΣΔ, και τεράστιες απώλειες πολλών χωρών, όπως η Κίνα.
Νικήθηκαν λοιπόν η Γερμανία, η Ιταλία, η Ιαπωνία κ.ά., νικήθηκε όμως και ο ναζισμός; Ή μήπως μεταμορφώθηκε;
Στη Γερμανία η αποναζιστικοποίηση εξαντλήθηκε στη Δίκη της Νυρεμβέργης. Ενώ η αποναζιστικοποίηση της κοινωνίας σκόνταψε στο γεγονός (που οι Σύμμαχοι πλην ΕΣΣΔ με ενθουσιασμό αποδέχθηκαν) της μαζικής συμμετοχής του Γερμανικού λαού στο ναζιστικό σύστημα. Εξάλλου πολλούς ναζί «απορρόφησαν» οι ΗΠΑ κι άλλους τόσους χρησιμοποίησαν για την επάνδρωση της ΟΔΓ (αμάρτημα που διέπραξε και η ΕΣΣΔ στην Ανατολική Γερμανία), καθώς και για τη στελέχωση νέων μηχανισμών, όπως το ΝΑΤΟ.
Όμως το κυρίως ερώτημα δεν αφορά στην τύχη των ναζιστών, αλλά στην τύχη του ναζισμού και του φασισμού.
Για τη διεθνή αστική τάξη τα δύο αυτά ρεύματα μπήκαν σε βραχεία εφεδρεία, χρήσιμη για τη διεκπεραίωση του Ψυχρού Πολέμου – όχι όμως στην πρώτη γραμμή. Όχι, όσον οι μνήμες του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου ήταν ακόμα ζωντανές στους λαούς, κι όχι ώσπου να καταρρεύσει η ΕΣΣΔ.
Από τη δεκαετία του 1990 ο φασισμός επανέρχεται στο προσκήνιο όχι με μαύρα πουκάμισα, αλλά με άσπρα κολάρα. Η πορεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσον περνούσε ο καιρός θύμιζε και θυμίζει την Ευρώπη έτσι όπως την οραματίσθηκε ο Χίτλερ. Μια Ευρώπη ταξικών δούλων και υπεράνθρωπων αφεντικών.
Εκτός όμως από τον φασισμό των λευκών κολάρων επανεμφανίστηκε και ο φασισμός των πεζοδρομίων.
Αυτόν τον φασισμό η αστική τάξη τον χρησιμοποίησε και τον χρησιμοποιεί ως φόβητρο, ώστε να συνεχίζουν να κυβερνούν οι ακροκεντρώοι (ως άλλοι φασίστες βεβαίως) και έως του σημείου που επιτρέπει (με μεγάλη χαρά) την άνοδο αυτών των κομμάτων στην εξουσία (Λεπέν, Μελόνι, Όρμπαν, AfD και πολλοί άλλοι).
Με έναν λόγο, από τη (χρήσιμη) δαιμονοποίηση του φασισμού έως την (ακόμα πιο χρήσιμη) νομιμοποίησή του, ένα τσιγάρο δρόμος.
***
Σήμερα, οι ομοιότητες στη διακυβέρνηση του Νεοφιλελευθερισμού με εκείνες του φασισμού είναι ανατριχιαστικές. Αυταρχισμός και παρακρατικές μέθοδοι. Επιστροφή των κοινωνικών σχέσεων σε ένα φεουδαρχικού τύπου επίπεδο με αυστηρή ιεραρχία που επιβάλλουν οι Εταιρείες στους πολίτες (υπηκόους) αδιαμεσολάβητα (Τραμπ). Πολιτικό προσωπικό επιπέδου Ούρσουλας, Μακρόν και Λαγκάρντ. Επικράτηση των φασιστικών ιδεών (του μεταμοντερνισμού, της εθνικής αποδόμησης ή της αλήθειας του καθενός), ακόμα και με την υιοθέτηση αυτών των ιδεών από μια ελαφρόμυαλη, ανιστόρητη και ιδιοτελή Αριστερά (που όχι μόνον έχασε έτσι τον εαυτό της, αλλά προσέτι με όλα αυτά εκχώρησε την επιρροή της στην Άκρα Δεξιά).
Παντού, στα εκπαιδευτικά συστήματα, στα ασφαλιστικά, στην περίθαλψη, η «Σιδερένια Φτέρνα» του Νεοφιλελευθερισμού αφήνει το φασιστικό της αποτύπωμα. Η καλλιέργεια του ατομικισμού και της ιδιώτευσης, η κατίσχυση ενός Τεχνολογικού Ιερατείου, οι διαρκείς πόλεμοι και η διαρκής καταλήστευση των μαζών, είναι σήμερα το «τρελό» όνειρο του φασισμού που πραγματοποιείται μέσα από δημοκρατικές τελετουργίες κενές περιεχομένου.
***
Στην Ελλάδα μετά τον Εμφύλιο Πόλεμο ο Δωσιλογισμός στελέχωσε το κράτος. Ο παλαιοκομματισμός επανεμφανίσθηκε. Οι Πολεμικές Αποζημιώσεις ουδέποτε κατεβλήθησαν. Αντιθέτως επεβλήθησαν Μνημόνια και η χώρα έγινε αυτό που ήθελαν πάντα οι Γερμανοί: ένα γκαρσόνι.
Για την Ελλάδα όχι μόνον η αναβίωση του φασισμού, αλλά και η επιβίωσή του μέσα από τις αστικές δημοκρατίες-τυραννίδες έχει κι έναν εκδικητικό χαρακτήρα (ένεκεν της αντίστασής της επί Κατοχής). Αυτό συνδυάζεται με τις καλές σχέσεις που είχε πάντα η Τουρκία με όλες τις εκδοχές της Γερμανίας (αυτοκρατορική, φασιστική, μεταφασιστική).
Σήμερα ζούμε τη διόρθωση των λαθών που έκαναν οι Κεντρικές Δυνάμεις κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και την αναθεώρηση των αποτελεσμάτων του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
Ζούμε στη «σωστή πλευρά της Ιστορίας»…
ΣΤΑΘΗΣ Σ.
30●IV●2025
