Αποκωδικοποιώντας τον υπόγειο πόλεμο που διεξάγεται στη Δύση. Επιμέλεια: Αλίκη Βεγίρη.
Το μακελειό της περασμένης Παρασκευής στο Όσλο, ήταν ένα τυχαίο ως προς το χρόνο και τόπο, γεγονός. Θα μπορούσε να είχε συμβεί οπουδήποτε στη δυτική επικράτεια, όπως άλλωστε έχει ξανασυμβεί και μάλιστα μέσα στην ίδια χρονιά, για παράδειγμα στο Τούσον της Αριζόνα και στο Άμστερνταμ, αλλά και το 1995 στην Οκλαχόμα, με την εκατόμβη των θυμάτων. Δεν είναι τυχαίο όμως, ως προς τη πολιτική ταυτότητα των δραστών.
Μπορεί τα κίνητρα σε κάθε περίπτωση να διέφεραν, το ενοποιητικό όμως στοιχείο της δράσης όλων αυτών είναι η ολοένα και αυξανόμενη διείσδυση που έχει στο δημόσιο διάλογο η εμπρηστική ακρο-δεξιά ρητορική και η ανοχή που επιδεικνύεται προς αυτήν. Αλλά ούτε εδώ σταματούν οι εξηγήσεις. Η ακροδεξιά έχει μεν εγκατασταθεί στα σαλόνια της Ευρώπης και σε πολλά Kοινοβούλια ή κυβερνήσεις αρκετών ευρωπαϊκών χωρών, αλλά η εκκόλαψη, η διάδοση και η αποδοχή των κοσμοθεωρητικών της αντιλήψεων από ολοένα και περισσότερους αποδέκτες, δεν είναι άσχετη με την πολιτισμική μετάλλαξη του δυτικού κόσμου.
Το κείμενο που ακολουθεί είναι απόσπασμα του άρθρου με τίτλο Ο Φονταμενταλισμός Σκοτώνει του Aμερικανού δημοσιογράφου, συγγραφέα και πολεμικού ανταποκριτή Chris Hedges στην ιστοσελίδα Τruthdig με αφορμή το πρόσφατο φονικό στη Νορβηγία.
«…Ο υπόγειος πόλεμος που διεξάγεται στη Δύση δεν είναι ανάμεσα στη θρησκεία και την επιστήμη. Δεν διεξάγεται ανάμεσα σ’ αυτούς που αγκαλιάζουν το λογικό και σ’ αυτούς που πιστεύουν στους βιβλικούς μύθους. Δεν είναι ανάμεσα στο δυτικό πολιτισμό και το Ισλάμ. Οι τηλε-ευαγγελιστές και οι Νέοι Άθεοι, οι τηλεοπτικές αυθεντίες και οι επηρμένοι ειδικοί επί του Mεσανατολικού, όλοι μαζί αποτελούν μέρος της τεράστιας απλοϊκής κουλτούρας της άφρονος διασκέδασης. Ανήκουν όλοι στη show business. Δεν αντέχουν την πολυπλοκότητα. Θρησκεία και επιστήμη, γεγονότα και φαντασίες, αλήθειες και ψέματα, είναι το ελάχιστο που τους ενδιαφέρει. Ο ένας φοράει τη μάσκα της θρησκείας, ο άλλος τη μάσκα της επιστήμης, ο παράλλος τη μάσκα της δημοσιογραφίας και ο διπλανός του τη μάσκα του ειδήμονα για θέματα τρομοκρατίας. Πρόκειται για μια αποστειρωμένη και άχρηστη συζήτηση ανάμεσα σε αλλόκοτα υποσύνολα της αμερικανικής κουλτούρας. Ο κίνδυνος που αντιμετωπίζουμε δεν είναι στις διαφωνίες ανάμεσα στους υποστηρικτές της θρησκείας και της επιστήμης, αλλά στην ευρέως διαδεδομένη πνευματική εξάρτηση από τον ίδιο το φονταμενταλισμό.
Η κουλτούρα μας είναι φονταμενταλιστική. Τα ουτοπικά μας οράματα για αναπόφευκτη ανθρώπινη πρόοδο, η μανία με την ατέρμονη κατανάλωση και ο φετιχισμός της δύναμης και της ατέλειωτης μεγέθυνσης, όλα αυτά τροφοδοτούνται από ψευδαισθήσεις, που είναι εξίσου επικίνδυνες όσο και οι φαντασιώσεις για τη Δευτέρα Παρουσία. Οι εν λόγω δοξασίες αποτελούν πρόσφατη έκφραση του έρωτα με την Αποκάλυψη, όπως ενσωματώθηκε στη δυτική κουλτούρα από τους πρώτους χριστιανούς.
Οι δικοί μας κοσμικοί και θρησκευτικοί φονταμενταλιστές προέρχονται από την ίδια στρεβλή λαχτάρα και πίστη στον «περιούσιο λαό». Στη γλώσσα της θρησκείας και του επιστημονικού ορθολογισμού, προασπίζονται το θεϊκό δικαίωμα της κυριαρχίας και της σύγκρουσης των πολιτισμών. Μας διαβεβαιώνουν ότι κατευθυνόμαστε στον ευρύ και ψυχωφελή δρόμο της παγκόσμιας δημοκρατίας και της ελεύθερης αγοράς, μόλις συναινέσουμε στην υποδούλωση και τον εκμηδενισμό όσων μάς αντιτίθενται. Επιμένουν ότι η κλήση αυτή βασίζεται στη λογική, την απόδειξη, την επιστήμη ή τη θεϊκή βούληση. Αλλά τα σενάρια για την παγκόσμια ανθρώπινη εξέλιξη, ανεξάρτητα του ποια γλώσσα χρησιμοποιείται για να τα δικαιολογήσει, είναι πάντοτε μυθικά. Έχουν σχεδιαστεί εξαιτίας της επιθυμίας για νόημα και σκοπό και οι υποστηρικτές τους λογίζονται ως προφήτες. Και τότε γεμίζουν τη Γη με μαζικούς τάφους, βομβαρδισμένες πόλεις, εκτεταμένη δυστυχία και αποικίες γεμάτες τιμωρία και καταναγκασμό.
Μια κουλτούρα, που σε βάρος της συνείδησης, δοξολογεί τη δική της ηθική βεβαιότητα και εμπλέκεται στην άκριτη λατρεία του εαυτού, διαπράττει ηθική και τελικά φυσική αυτοκτονία. Οι δικοί μας φονταμενταλιστές είναι πολύ απασχολημένοι με το να χτίζουν θλιβερά μνημεία λατρείας στον Ιησού, στη λογική, στην επιστήμη, στο δυτικό πολιτισμό και στο νέο ιμπεριαλιστικό κλέος. Κουβαλάνε μια δυαδική εικόνα του κόσμου που μοιράζει την πραγματικότητα ανάμεσα στο μαύρο και το άσπρο, το καλό και το κακό, το σωστό και το λάθος. Στο πλαίσιο μιας φονταμενταλιστικής κουλτούρας, διδασκόμαστε να βλέπουμε τους άλλους ανθρώπους, ειδικά τους μουσουλμάνους, όχι ως σκοπό, αλλά ως μέσο.
Οι φονταμενταλιστές δεν δείχνουν ενδιαφέρον για την ιστορία, την κουλτούρα ή τις κοινωνικές και γλωσσικές διαφορές. Αποτελούν μια ιδιαίτερα αυτάρεσκη και χωρίς καμιά περιέργεια ομάδα. Δεν ψάχνουν να καταλάβουν τα ρήγματα της ανθρώπινης φύσης που ενδημούν. Το μόνο πράγμα που τους ενδιαφέρει είναι η επικείμενη σωτηρία της ανθρωπότητας ή τουλάχιστον αυτού του κομματιού που θεωρούν ότι αξίζει να σωθεί. Και τότε, για να φτάσουν στη σωτηρία, επιβάλλουν τη βία και τη φυσική εξόντωση των άλλων ανθρώπων.
Όλοι οι φονταμενταλιστές λατρεύουν τους ίδιους θεούς, δηλαδή τους ίδιους τους εαυτούς τους. Λατρεύουν τη μελλοντική προσδοκία της δικής τους ενδυνάμωσης, την οποία θεωρούν απαραίτητη για την προώθηση και την προστασία του πολιτισμού ή του χριστιανικού κράτους, το οποίο και θεοποιούν. Οι φονταμενταλιστές εκφράζουν τις ματαιώσεις μιας μυωπικής και ηθικά κολοβής μεσαίας τάξης. Αποτελούν τα μεταλλαγμένα προϊόντα των προαστίων, τα οποία έχουν διαφθαρεί από την καταστροφή της κοινότητας και από τον μακρύ και επιτυχημένο πόλεμο ενάντια στη σύνθετη σκέψη. Η αυτάρεσκη κοσμοθεωρία τους, από την άλλη, φέρνει χαμόγελα αυτοϊκανοποίησης στους μεγαλοεπιχειρηματίες που κερδίζουν σε βάρος μας, από την εξάλειψη της ηθικής και διανοητικής περιέργειας.
Υπάρχουν δεκάδες εκατομμυρίων Αμερικανοί οι οποίοι μέσα στην απόγνωση και την ανασφάλεια λαχταρούν την επιβεβαίωση και τη δύναμη που τους προσφέρει ένας καθαρός πόλεμος ενάντια σε ένα καλά καθορισμένο κακό. Αγκαλιάζουν τον πόλεμο αυτό σαν λύση στην αλλαγή της ζωής τους, την οικονομική αποστέρηση και τον ηθικό και οικονομικό βάλτο της χώρας. Διαμέσου της διαπάλης με σκοτεινές δυνάμεις βλέπουν το δρόμο για να ξεπεράσουν τη δική τους αποξένωση. Εκεί μέσα βρίσκουν επιβεβαίωση, νόημα και οργάνωση.
Πιστεύουν ότι άπαξ και αυτό το κακό εξαλειφθεί, κακό που επεκτείνεται από τους μουσουλμάνους, στους μετανάστες χωρίς χαρτιά, στους δημοκρατικούς, διανοούμενους, ομοφυλόφιλους και φεμινίστριες, θα μπορέσουν να μεταμορφώσουν την Αμερική στη γη της αφθονίας και της αρετής. Όλοι αυτοί που ενστερνίζονται άλλους τρόπους ζωής και πίστης εκλαμβάνονται, όπως συνέβη και με τον Μπρέιβικ, σαν μιάσματα τα οποία πρέπει να εξολοθρευτούν.
Η φονταμενταλιστική ιδεολογία, επειδή είναι αντιφατική και γεμάτη μύθους, είναι απρόσβλητη στη λογική και τις αποδείξεις. Απαλείφει την αμφιβολία, τις λεπτές αποχρώσεις, το διανοητικό και επιστημονικό σφρίγος και την ηθική συνείδηση. Η ζωή ανάγεται σε πορεία πάνω σ’ ένα δυαδικό, ασπρόμαυρο οδικό χάρτη. Φαίνεται να γνωρίζουν, εκ των προτέρων, τι είναι αλήθεια και τι ψέμα. Δεν αναρωτιούνται για τις δικές τους δοξασίες, ούτε διερευνούν τις πεποιθήσεις των άλλων. Ο κόσμος χωρίζεται σε αυτούς που αποδέχονται το δικό τους σύστημα πεποιθήσεων και σε αυτούς που το αρνούνται. Οι φονταμενταλιστές δεν ενδιαφέρονται για την πραγματική συζήτηση, τον αληθινό διάλογο, την οργανωμένη σκέψη. Και αυτό έρχεται κατ’ ευθείαν από τη εποχή μας της διαφήμισης και της δοξολόγησης του εαυτού. Είναι το αποτέλεσμα ενός αβυσσαλέου και αστόχαστου πολιτισμικού ναρκισσισμού.
Η πίστη μας στο αναπόφευκτο της ανθρώπινης προόδου δείχνει την ανικανότητά μας να καταλάβουμε την τραγική φύση της ιστορίας. Η βιομηχανική εποχή μάς έχει δώσει τους άθλους της μηχανικής και της τεχνολογίας, αλλά παράλληλα κατέστρεψε την κοινότητα, έσπειρε την πανούκλα της αστικοποίησης, μάς ξερίζωσε, μάς μετέτρεψε σε γρανάζια και τελικά κατέστησε δυνατό τον ολοκληρωτικό πόλεμο. Και όταν αυτή η πρόοδος βαλτώνει ή αναστρέφεται, όταν τα όνειρα της εξέλιξης και της οικονομικής σταθερότητας σβήνουν, όταν το άτομο βιώνει τη δική του αναπόφευκτη κάθοδο, τότε απελευθερώνονται οι σκοτεινές δυνάμεις της εκδίκησης και της τιμωρίας.
Οι φονταμενταλιστές υπηρετούν ένα κακό που είναι αόρατο. Και όσο πιο πολύ το αγνοούμε τόσο πιο φονικό καθίσταται…».
Μπορεί τα κίνητρα σε κάθε περίπτωση να διέφεραν, το ενοποιητικό όμως στοιχείο της δράσης όλων αυτών είναι η ολοένα και αυξανόμενη διείσδυση που έχει στο δημόσιο διάλογο η εμπρηστική ακρο-δεξιά ρητορική και η ανοχή που επιδεικνύεται προς αυτήν. Αλλά ούτε εδώ σταματούν οι εξηγήσεις. Η ακροδεξιά έχει μεν εγκατασταθεί στα σαλόνια της Ευρώπης και σε πολλά Kοινοβούλια ή κυβερνήσεις αρκετών ευρωπαϊκών χωρών, αλλά η εκκόλαψη, η διάδοση και η αποδοχή των κοσμοθεωρητικών της αντιλήψεων από ολοένα και περισσότερους αποδέκτες, δεν είναι άσχετη με την πολιτισμική μετάλλαξη του δυτικού κόσμου.
Το κείμενο που ακολουθεί είναι απόσπασμα του άρθρου με τίτλο Ο Φονταμενταλισμός Σκοτώνει του Aμερικανού δημοσιογράφου, συγγραφέα και πολεμικού ανταποκριτή Chris Hedges στην ιστοσελίδα Τruthdig με αφορμή το πρόσφατο φονικό στη Νορβηγία.
«…Ο υπόγειος πόλεμος που διεξάγεται στη Δύση δεν είναι ανάμεσα στη θρησκεία και την επιστήμη. Δεν διεξάγεται ανάμεσα σ’ αυτούς που αγκαλιάζουν το λογικό και σ’ αυτούς που πιστεύουν στους βιβλικούς μύθους. Δεν είναι ανάμεσα στο δυτικό πολιτισμό και το Ισλάμ. Οι τηλε-ευαγγελιστές και οι Νέοι Άθεοι, οι τηλεοπτικές αυθεντίες και οι επηρμένοι ειδικοί επί του Mεσανατολικού, όλοι μαζί αποτελούν μέρος της τεράστιας απλοϊκής κουλτούρας της άφρονος διασκέδασης. Ανήκουν όλοι στη show business. Δεν αντέχουν την πολυπλοκότητα. Θρησκεία και επιστήμη, γεγονότα και φαντασίες, αλήθειες και ψέματα, είναι το ελάχιστο που τους ενδιαφέρει. Ο ένας φοράει τη μάσκα της θρησκείας, ο άλλος τη μάσκα της επιστήμης, ο παράλλος τη μάσκα της δημοσιογραφίας και ο διπλανός του τη μάσκα του ειδήμονα για θέματα τρομοκρατίας. Πρόκειται για μια αποστειρωμένη και άχρηστη συζήτηση ανάμεσα σε αλλόκοτα υποσύνολα της αμερικανικής κουλτούρας. Ο κίνδυνος που αντιμετωπίζουμε δεν είναι στις διαφωνίες ανάμεσα στους υποστηρικτές της θρησκείας και της επιστήμης, αλλά στην ευρέως διαδεδομένη πνευματική εξάρτηση από τον ίδιο το φονταμενταλισμό.
Η κουλτούρα μας είναι φονταμενταλιστική. Τα ουτοπικά μας οράματα για αναπόφευκτη ανθρώπινη πρόοδο, η μανία με την ατέρμονη κατανάλωση και ο φετιχισμός της δύναμης και της ατέλειωτης μεγέθυνσης, όλα αυτά τροφοδοτούνται από ψευδαισθήσεις, που είναι εξίσου επικίνδυνες όσο και οι φαντασιώσεις για τη Δευτέρα Παρουσία. Οι εν λόγω δοξασίες αποτελούν πρόσφατη έκφραση του έρωτα με την Αποκάλυψη, όπως ενσωματώθηκε στη δυτική κουλτούρα από τους πρώτους χριστιανούς.
Οι δικοί μας κοσμικοί και θρησκευτικοί φονταμενταλιστές προέρχονται από την ίδια στρεβλή λαχτάρα και πίστη στον «περιούσιο λαό». Στη γλώσσα της θρησκείας και του επιστημονικού ορθολογισμού, προασπίζονται το θεϊκό δικαίωμα της κυριαρχίας και της σύγκρουσης των πολιτισμών. Μας διαβεβαιώνουν ότι κατευθυνόμαστε στον ευρύ και ψυχωφελή δρόμο της παγκόσμιας δημοκρατίας και της ελεύθερης αγοράς, μόλις συναινέσουμε στην υποδούλωση και τον εκμηδενισμό όσων μάς αντιτίθενται. Επιμένουν ότι η κλήση αυτή βασίζεται στη λογική, την απόδειξη, την επιστήμη ή τη θεϊκή βούληση. Αλλά τα σενάρια για την παγκόσμια ανθρώπινη εξέλιξη, ανεξάρτητα του ποια γλώσσα χρησιμοποιείται για να τα δικαιολογήσει, είναι πάντοτε μυθικά. Έχουν σχεδιαστεί εξαιτίας της επιθυμίας για νόημα και σκοπό και οι υποστηρικτές τους λογίζονται ως προφήτες. Και τότε γεμίζουν τη Γη με μαζικούς τάφους, βομβαρδισμένες πόλεις, εκτεταμένη δυστυχία και αποικίες γεμάτες τιμωρία και καταναγκασμό.
Μια κουλτούρα, που σε βάρος της συνείδησης, δοξολογεί τη δική της ηθική βεβαιότητα και εμπλέκεται στην άκριτη λατρεία του εαυτού, διαπράττει ηθική και τελικά φυσική αυτοκτονία. Οι δικοί μας φονταμενταλιστές είναι πολύ απασχολημένοι με το να χτίζουν θλιβερά μνημεία λατρείας στον Ιησού, στη λογική, στην επιστήμη, στο δυτικό πολιτισμό και στο νέο ιμπεριαλιστικό κλέος. Κουβαλάνε μια δυαδική εικόνα του κόσμου που μοιράζει την πραγματικότητα ανάμεσα στο μαύρο και το άσπρο, το καλό και το κακό, το σωστό και το λάθος. Στο πλαίσιο μιας φονταμενταλιστικής κουλτούρας, διδασκόμαστε να βλέπουμε τους άλλους ανθρώπους, ειδικά τους μουσουλμάνους, όχι ως σκοπό, αλλά ως μέσο.
Οι φονταμενταλιστές δεν δείχνουν ενδιαφέρον για την ιστορία, την κουλτούρα ή τις κοινωνικές και γλωσσικές διαφορές. Αποτελούν μια ιδιαίτερα αυτάρεσκη και χωρίς καμιά περιέργεια ομάδα. Δεν ψάχνουν να καταλάβουν τα ρήγματα της ανθρώπινης φύσης που ενδημούν. Το μόνο πράγμα που τους ενδιαφέρει είναι η επικείμενη σωτηρία της ανθρωπότητας ή τουλάχιστον αυτού του κομματιού που θεωρούν ότι αξίζει να σωθεί. Και τότε, για να φτάσουν στη σωτηρία, επιβάλλουν τη βία και τη φυσική εξόντωση των άλλων ανθρώπων.
Όλοι οι φονταμενταλιστές λατρεύουν τους ίδιους θεούς, δηλαδή τους ίδιους τους εαυτούς τους. Λατρεύουν τη μελλοντική προσδοκία της δικής τους ενδυνάμωσης, την οποία θεωρούν απαραίτητη για την προώθηση και την προστασία του πολιτισμού ή του χριστιανικού κράτους, το οποίο και θεοποιούν. Οι φονταμενταλιστές εκφράζουν τις ματαιώσεις μιας μυωπικής και ηθικά κολοβής μεσαίας τάξης. Αποτελούν τα μεταλλαγμένα προϊόντα των προαστίων, τα οποία έχουν διαφθαρεί από την καταστροφή της κοινότητας και από τον μακρύ και επιτυχημένο πόλεμο ενάντια στη σύνθετη σκέψη. Η αυτάρεσκη κοσμοθεωρία τους, από την άλλη, φέρνει χαμόγελα αυτοϊκανοποίησης στους μεγαλοεπιχειρηματίες που κερδίζουν σε βάρος μας, από την εξάλειψη της ηθικής και διανοητικής περιέργειας.
Υπάρχουν δεκάδες εκατομμυρίων Αμερικανοί οι οποίοι μέσα στην απόγνωση και την ανασφάλεια λαχταρούν την επιβεβαίωση και τη δύναμη που τους προσφέρει ένας καθαρός πόλεμος ενάντια σε ένα καλά καθορισμένο κακό. Αγκαλιάζουν τον πόλεμο αυτό σαν λύση στην αλλαγή της ζωής τους, την οικονομική αποστέρηση και τον ηθικό και οικονομικό βάλτο της χώρας. Διαμέσου της διαπάλης με σκοτεινές δυνάμεις βλέπουν το δρόμο για να ξεπεράσουν τη δική τους αποξένωση. Εκεί μέσα βρίσκουν επιβεβαίωση, νόημα και οργάνωση.
Πιστεύουν ότι άπαξ και αυτό το κακό εξαλειφθεί, κακό που επεκτείνεται από τους μουσουλμάνους, στους μετανάστες χωρίς χαρτιά, στους δημοκρατικούς, διανοούμενους, ομοφυλόφιλους και φεμινίστριες, θα μπορέσουν να μεταμορφώσουν την Αμερική στη γη της αφθονίας και της αρετής. Όλοι αυτοί που ενστερνίζονται άλλους τρόπους ζωής και πίστης εκλαμβάνονται, όπως συνέβη και με τον Μπρέιβικ, σαν μιάσματα τα οποία πρέπει να εξολοθρευτούν.
Η φονταμενταλιστική ιδεολογία, επειδή είναι αντιφατική και γεμάτη μύθους, είναι απρόσβλητη στη λογική και τις αποδείξεις. Απαλείφει την αμφιβολία, τις λεπτές αποχρώσεις, το διανοητικό και επιστημονικό σφρίγος και την ηθική συνείδηση. Η ζωή ανάγεται σε πορεία πάνω σ’ ένα δυαδικό, ασπρόμαυρο οδικό χάρτη. Φαίνεται να γνωρίζουν, εκ των προτέρων, τι είναι αλήθεια και τι ψέμα. Δεν αναρωτιούνται για τις δικές τους δοξασίες, ούτε διερευνούν τις πεποιθήσεις των άλλων. Ο κόσμος χωρίζεται σε αυτούς που αποδέχονται το δικό τους σύστημα πεποιθήσεων και σε αυτούς που το αρνούνται. Οι φονταμενταλιστές δεν ενδιαφέρονται για την πραγματική συζήτηση, τον αληθινό διάλογο, την οργανωμένη σκέψη. Και αυτό έρχεται κατ’ ευθείαν από τη εποχή μας της διαφήμισης και της δοξολόγησης του εαυτού. Είναι το αποτέλεσμα ενός αβυσσαλέου και αστόχαστου πολιτισμικού ναρκισσισμού.
Η πίστη μας στο αναπόφευκτο της ανθρώπινης προόδου δείχνει την ανικανότητά μας να καταλάβουμε την τραγική φύση της ιστορίας. Η βιομηχανική εποχή μάς έχει δώσει τους άθλους της μηχανικής και της τεχνολογίας, αλλά παράλληλα κατέστρεψε την κοινότητα, έσπειρε την πανούκλα της αστικοποίησης, μάς ξερίζωσε, μάς μετέτρεψε σε γρανάζια και τελικά κατέστησε δυνατό τον ολοκληρωτικό πόλεμο. Και όταν αυτή η πρόοδος βαλτώνει ή αναστρέφεται, όταν τα όνειρα της εξέλιξης και της οικονομικής σταθερότητας σβήνουν, όταν το άτομο βιώνει τη δική του αναπόφευκτη κάθοδο, τότε απελευθερώνονται οι σκοτεινές δυνάμεις της εκδίκησης και της τιμωρίας.
Οι φονταμενταλιστές υπηρετούν ένα κακό που είναι αόρατο. Και όσο πιο πολύ το αγνοούμε τόσο πιο φονικό καθίσταται…».
Σχόλια
