Η κατάληψη της Δαμασκού από τους ελεγχόμενους από την Τουρκία τζιχαντιστές της οργάνωσης Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ (ΗΤS) και η κατάρρευση του καθεστώτος Άσαντ κάθε άλλο παρά σταθερότητα και ηρεμία έφεραν στη Συρία.
Στις δύο εβδομάδες που μεσολάβησαν από τότε, είχαμε σημαντική προώθηση του στρατού του Ισραήλ στη νότια Συρία και «προληπτική καταστροφή» του συνόλου του συριακού ναυτικού και μεγάλων στρατιωτικών αποθηκών και υποδομών του στρατού και της αεροπορίας. Ο ισραηλινός πρωθυπουργός Νετανιάχου δηλώνει ότι η παρουσία του ισραηλινού στρατού στη Συρία θα είναι μόνιμη ως αναγκαία προϋπόθεση της ασφάλειας της χώρας του! Παράλληλα, προειδοποιεί τη Δύση ότι η ηγεσία των τζιχαντιστών που ελέγχουν σήμερα τη Συρία παραμένει ακραία επικίνδυνη για την ασφάλεια της περιοχής, προϊδεάζοντας έτσι για ακόμα πιο επιθετική συμπεριφορά στο άμεσο μέλλον. Στο μυαλό των ισραηλινών ιθυνόντων παραμένει ως πηγή ανησυχίας η ενίσχυση της Τουρκίας από τις εξελίξεις στη Συρία, και η επιρροή της στο νέο καθεστώς. Ουσιαστικά, οι ισραηλινές προειδοποιήσεις κατά του ΗΤS στοχεύουν την Τουρκία που πλησιάζει το Ισραήλ εδαφικά, και αντιμετωπίζεται ως αναβαθμισμένη απειλή μετά την αποδυνάμωση του Ιράν και την απώλεια του ελέγχου της Συρίας απ’ αυτό.
Από την πλευρά της, η Τουρκία αισθάνεται εξαιρετικά ευνοημένη από τις εξελίξεις στη Συρία. Με ικανοποίηση άκουσε το εγκώμιο του Τραμπ για τις ικανότητες του Ερντογάν, όπως και τις δηλώσεις της προέδρου της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η οποία έσπευσε να αναγνωρίσει στην Άγκυρα τον «πολύ σημαντικό ρόλο για τη σταθερότητα της περιοχής». Ταυτόχρονα, οι δηλώσεις και η παρέλαση Βρετανών, Γάλλων και Γερμανών αξιωματούχων στη Συρία για αναζήτηση σχέσεων με το νέο καθεστώς, όπως και η αμήχανη προσπάθεια αποχαρακτηρισμού των τζιχαντιστών της Χαγιάτ ως «τρομοκρατών», εκλαμβάνονται ως επιβεβαίωση και στήριξη της πολιτικής της Άγκυρας στη Συρία από τους Ευρωπαίους. Αλλά η Άγκυρα δεν επαναπαύεται απλά στις «δάφνες της». Αξιοποιεί την επιρροή της στο νέο καθεστώς της Δαμασκού, και στρέφει τις δυνάμεις του ενάντια στους Κούρδους στη βόρεια Συρία. Έχει ήδη καταφέρει να τους εκδιώξει από τις περιοχές Τελ Ριφάτ και το Μανμπίτζ στον Ευφράτη, και όλα δείχνουν ότι ετοιμάζεται ευρεία στρατιωτική επιχείρηση στο Κομπανί και τη Ράκκα στα βορειανατολικά.
Απροσχημάτιστος κυνισμός
Σε δηλώσεις του, ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Φιντάν υποστήριξε ότι η δημιουργία «αυτόνομης κουρδικής περιοχής» στη Συρία εξαρτάται πλέον από τον… Συριακό λαό. Και συμπλήρωσε: «Αν αντιμετωπίσουν σωστά αυτό το ζήτημα, δεν θα υπάρχει λόγος να παρέμβουμε». Είναι φανερό ότι η Τουρκία θα επιχειρήσει να παρουσιάσει την εκκαθάριση των Κούρδων ως πρωτοβουλία του νέου καθεστώτος της Συρίας, αποφεύγοντας έτσι ευθεία ρήξη με την Ουάσιγκτον. Διατηρεί όμως ακέραιο το δικαίωμα επέμβασης αν το σχέδιο δεν εξελιχθεί όπως αυτή επιθυμεί.
Η πολιτική Ερντογάν αδιαφορεί για τον απροσχημάτιστο κυνισμό των προθέσεών της, και επιχειρεί να εκμεταλλευτεί στο έπακρο τις συνθήκες που διαμορφώνονται στη Μέση Ανατολή. Η Τουρκία αντιλαμβάνεται ότι ο σχεδιασμός ΗΠΑ και Ισραήλ για την επόμενη μέρα προβλέπει ασφυκτική διπλωματική και στρατιωτική πίεση κατά του Ιράν. Πράγματι, η αποδυνάμωση της Τεχεράνης και οι διαφαινόμενες εσωτερικές αντιθέσεις του καθεστώτος συνιστούν ευκαιρία για τους δυτικούς σχεδιασμούς. Συνιστούν την ίδια στιγμή ευκαιρία και για την Άγκυρα να αναλάβει, με ειδικά ανταλλάγματα, ειδικό ρόλο σε αυτήν την υπόθεση. Ευκαιρία όμως που συνεπάγεται σημαντικούς κινδύνους στην ήδη διαταραγμένη ισορροπία των σχέσεών της με τη Ρωσία.
Είναι ακριβώς αυτά τα νέα ρήγματα, στο έδαφος αγεφύρωτων γεωπολιτικών επιδιώξεων, που ανοίγουν νέα μέτωπα στην Μέση Ανατολή, φέρνοντας πιο κοντά την πιθανότητα μια γενικευμένης σύρραξης.
