Θριαμβευτής στις προεδρικές εκλογές στην Κροατία αναδείχθηκε με 75% ο νυν πρόεδρος Ζόραν Μιλάνοβιτς, ηγέτης του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος. Σημειωτέον ότι ο πρόεδρος επιβλέπει την εξωτερική πολιτική από κοινού με τον πρωθυπουργό, ενώ είναι και ο επικεφαλής του στρατού. Ο Μιλάνοβιτς έχει αρνηθεί εμφατικά τη συμμετοχή των Κροατών στη σύγκρουση Δύσης-Ρωσίας, και έχει δηλώσει ότι το έδαφος της Κριμαίας ανήκει στη Ρωσία. Έτσι ο φιλοδυτικός αντίπαλός του Ντράγκαν Πρίμορατς, που υποστηρίχθηκε από το κυβερνών κεντροδεξιό κόμμα HDZ, τον κατηγόρησε ότι φίλοι του είναι ο Σερβοβόσνιος ηγέτης Ντόντικ, ο Πούτιν και ο Όρμπαν. Ο Μιλάνοβιτς με τη σειρά του κατηγόρησε τον Πρίμορατς ότι συνδέεται με τον δολοφόνο Νετανιάχου και πως είναι ο… «τελευταίος κομμουνιστής» (διότι επί ενιαίας Γιουγκοσλαβίας ήταν μέλος της «Ένωσης Κομμουνιστών Κροατίας»). Για το μεταναστευτικό, ο Μιλάνοβιτς θύμισε ότι είχε απορρίψει τις πιέσεις της Μέρκελ να κρατήσει 60.000 μετανάστες: «Τους άφησα να περάσουν [στη Γερμανία] χωρίς καν να γρατσουνιστεί ο φράχτης», είπε χαρακτηριστικά. Οι προεδρικές εκλογές πραγματοποιήθηκαν σε φόντο γενικευμένης κυβερνητικής διαφθοράς και οικονομικής αποδιάρθρωσης. Αυτό εξηγεί εν μέρει τη συντριπτική ήττα του Πρίμορατς και του HDZ.
Η οικονομία της Κροατίας βασίζεται στον τριτογενή τομέα (τουρισμός κ.λπ.). Μετά την είσοδο στην ευρωζώνη το 2023, τα φτωχά στρώματα είδαν τα εισοδήματά τους να μειώνονται κι άλλο: πλέον το 20% του πληθυσμού βρίσκεται σε κίνδυνο φτώχειας. Ο προϋπολογισμός του 2024 προέβλεπε αύξηση των δημόσιων επενδύσεων, αλλά αυτό δεν εγκρίθηκε από την… φον ντερ Λάιεν. Από την άλλη, χιλιάδες έργα «πράσινης ανάπτυξης» χρηματοδοτούνται μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Ε.Ε. Έχουν εγκριθεί ευρωπαϊκά κονδύλια ύψους 10 δισ. ευρώ (5,8 επιχορηγήσεις και 4,2 δάνεια) που αφορούν κυρίως ΒΑΠΕ, μεταφορά και διανομή ενέργειας, ανάπτυξη της βιομηχανίας υδρογόνου και επέκταση της χωρητικότητας του τερματικού σταθμού Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου. Ουσιαστικά, οι χρηματοδοτήσεις αμερικανοποιούν τον τομέα της ενέργειας και υποβαθμίζουν περαιτέρω τις όποιες παραγωγικές δυνατότητες της χώρας.
Με τη διαφθορά να χτυπά κόκκινο και τη φτώχεια να επιδεινώνεται, ο «Κροάτης Τραμπ», όπως τον αποκαλούν όσοι δυσφορούν με τις «φιλορωσικές» θέσεις του, σημείωσε τη μεγαλύτερη ως τώρα νίκη του. Η αλήθεια είναι ότι έχει αποτρέψει μια βαθύτερη κροατική εμπλοκή στην αντιπαράθεση Δύσης-Ρωσίας. Είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους επιβράβευσαν τον Μιλάνοβιτς πολλοί συμπατριώτες του – που δεν φημίζονται για τις προοδευτικές απόψεις τους, ούτε όμως θέλουν να αναμιχθούν περισσότερο σε μια διεθνοποιημένη σύρραξη αβέβαιης έκβασης.
Γ.Κ.
