Η Παρασκευή 11 Ιανουαρίου ήταν μια θλιβερή ημέρα, όχι μόνο για τους χρήστες του Ίντερνετ, αλλά και γενικότερα για όλους όσους εκτιμούν τη δυνατότητα να μαθαίνουν και να πληροφορούνται ελεύθερα, χωρίς τη μεσολάβηση εμπορευματικών σχέσεων.
Ο προγραμματιστής, ακτιβιστής και χάκερ, Aaron Swartz, μόλις 26 ετών, βρέθηκε νεκρός στο διαμέρισμά του. Αυτοκτονία. Ένας θάνατος με πολλές προεκτάσεις και διαστάσεις που για να κατανοηθούν πρέπει να γνωρίσουμε τον αυτόχειρα.
Ο Aaron Swartz ήταν από τις πιο εμβληματικές φιγούρες του ελεύθερου Διαδικτύου. Εκτός από τη συμβολή του στη δημιουργία του αντι-εμπορευματικού τύπου ελεύθερης πατέντας «Creative Commons» και του μπλογκο-εργαλείου για την αυτόματη τροφοδότηση ειδήσεων RSS, ήταν συνιδρυτής της διάσημης ιστοσελίδας Reddit, και κυρίως αγωνίστηκε ενεργά ενάντια στα νομοσχέδια SOPA και PIPA που καταφέρονταν ενάντια στην ελευθερία του Διαδικτύου. Ακόμη, συνέβαλε στη δημιουργία δεκάδων ιστοσελίδων και εργαλείων που προωθούν την ελεύθερη πρόσβαση στη γνώση, όπως η δωρεάν Ανοιχτή Βιβλιοθήκη, με βάση δεδομένων που ξεπερνά το ένα εκατομμύριο βιβλία.
Η πρώτη φορά που «ενόχλησε» τις αμερικανικές Αρχές –αν και δεν διώχθηκε– ήταν το 2008, καθώς «κατέβασε» εκατομμύρια ομοσπονδιακά δικαστικά έγγραφα ώστε να τα διαθέσει ελεύθερα στο κοινό. Δεν έμεινε όμως εκεί. Χρησιμοποιώντας το δίκτυο του πανεπιστημίου ΜΙΤ, «κατέβασε» 4,8 εκατομμύρια επιστημονικά άρθρα από τη διαδικτυακή βάση δεδομένων JSTOR με σκοπό, και πάλι, να τα διαθέσει στο κοινό. Σημειωτέον ότι το JSTOR, αποτελεί βάση δεδομένων επιστημονικών άρθρων και υλικού που παρέχονται από πανεπιστήμια σε τιμές που πρακτικά αποκλείουν το μέσο άνθρωπο από αυτό τον τεράστιο πλούτο ανθρώπινης γνώσης. Έτσι το επιστημονικό έργο, που υποτίθεται ότι αποτελεί κτήμα της κοινωνίας, καθίσταται προσβάσιμο μόνο σε θεσμικά ή φυσικά πρόσωπα με την ανάλογη οικονομική επιφάνεια. Γι’ αυτή του την πράξη ο νεαρός ακτιβιστής βρέθηκε αντιμέτωπος με 13 κακουργηματικές κατηγορίες και με την πιθανότητα να περάσει 35 χρόνια στη φυλακή και να του επιβληθεί πρόστιμο άνω των 4 εκατομμυρίων δολαρίων. Όλα αυτά, παρά το γεγονός ότι οι –κυρίως συμβολικές– πράξεις του Swartz δεν προξένησαν οικονομική ζημιά στο JSTOR.
Ένας θάνατος που εκτός από την ανάδειξη της εκδικητικότητας των Αμερικανικών Αρχών, καθιστά ακόμη πιο φανερή τη βασική αντίφαση της σύγχρονης πανεπιστημιακής έρευνας, η οποία παρότι πραγματοποιείται κυρίως με κρατικούς πόρους, και με σκοπό το κοινό καλό, βρίσκεται πίσω από ένα τείχος που απαγορεύει στην συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού να το προσεγγίσει. Η γνώση γίνεται ολοένα και περισσότερο, εμπόρευμα.
Ως ελάχιστο φόρο τιμής στον Aaron, χιλιάδες πανεπιστημιακοί ανήρτησαν εργασίες τους που βρίσκονταν στο JSTOR, ελεύθερα στο Διαδίκτυο, δρώντας έτσι ενεργητικά εναντίον του νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας.
Ηλ.Στ.
