Πώς φτάσαμε στην ανατροπή του προέδρου Μόρσι
Του Γιώργου Τσίπρα
Ξεχωρίζοντας από όλες τις άλλες περιπτώσεις της Αραβικής Άνοιξης, η επαναστατική διαδικασία στην Αίγυπτο είναι μέχρι σήμερα η πιο μακρά, πυκνή σε γεγονότα και καμπές, με πολλά μπρος-πισω και ζιγκ-ζαγκ. Με τόσους πολλούς παράγοντες να εναλλάσσουν συνεχώς τις θέσεις τους μέσα σε ένα προτσές με εξαιρετικά έντονη δυναμική, η επανάσταση στην Αίγυπτο στον 21ο αιώνα παίρνει ήδη θέση δίπλα στις επαναστάσεις του μακρινού παρελθόντος. Κοινό στοιχείο σε όλες αυτές τις επαναστάσεις, στοιχείο απαραίτητο της έντονης δυναμικής, ο λαϊκός παράγοντας σε μια διαρκή κατά κύματα εξέγερση. Η δική του κίνηση είναι που κινεί με τέτοια ιλιγγιώδη ταχύτητα τον τροχό της Ιστορίας.
Η έξωση του προέδρου Μόρσι από το Στρατό, μετά το Ταμάροντ και τη μεγάλη λαϊκή κινητοποίηση που κορυφώθηκε στις 30 Ιουνίου (γίνεται λόγος για 15 εκατομμύρια διαδηλωτές), επέτειο της ανόδου του Μόρσι στην εξουσία, είναι μια νέα σημαντική καμπή. Προηγήθηκαν η πρώτη περίοδος της επανάστασης που ξεκίνησε στις 25 Ιανουαρίου 2011, που οριοθετείται από την πτώση Μουμπάρακ, μια σαφή πρώτη νίκη του λαού ακόμη κι αν διόλου δεν έχει ακόμη ξηλωθεί το καθεστώς που είχε χτίσει ο Μουμπάρακ.
Ακολουθεί νέα εξέγερση και επίμονες κινητοποιήσεις το επόμενο φθινόπωρο μέχρι και την επέτειο της επανάστασης το 2012, που απαιτούν να παραδώσει επιτέλους ο Στρατός την εξουσία και να τιμωρηθούν οι υπεύθυνοι. Οι κινητοποιήσεις λήγουν αυτή τη φορά με «ισοπαλία», αφού επικρατεί το χρονοδιάγραμμα και οι ασφαλιστικές δικλίδες που θέτει ο Στρατός του πρώην καθεστώτος. Αυτή τη φορά ο ενεργητικός ρόλος των Αδελφών Μουσουλμάνων στην «κάλυψη» του Στρατού και ανάσχεση του λαϊκού κινήματος είναι καθοριστικός. Βρισκόμαστε ήδη στον αστερισμό του τριγώνου Λαός-Στρατός-Αδελφοί Μουσουλμάνοι.
Μετά από νέες τριβές ανάμεσα στις δυο τελευταίες κορυφές του τριγώνου, η νίκη Μόρσι στις πρώτες προεδρικές εκλογές, η ανάληψη υπερεξουσιών και τελικά το νέο Σύνταγμα που ψηφίζεται κομμένο και ραμμένο στα μέτρα Ισλαμιστών και Στρατού μαζί, σηματοδοτεί μια προσωρινή ήττα των μεγάλων διαδηλώσεων και συγκρούσεων που επίσης ξεσπούν το περσινό φθινόπωρο του 2012. Οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι μοιάζουν για λίγο παντοδύναμοι, με άνετη πλειοψηφία στη Βουλή (από τις εκλογές των αρχών του 2012), με την ανοχή του Στρατού αλλά και τη σχεδόν ανοιχτή πλέον στήριξη των ΗΠΑ. Η πρεσβεία μεσολάβησε ενεργητικά για τη ματαίωση των κινητοποιήσεων ενάντια στον ένα χρόνο προεδρίας Μόρσι.
Ίσως καθοριστικά εξαιτίας του τελευταίου δεδομένου, οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι πιστεύουν μάλλον και οι ίδιοι πλέον πως είναι παντοδύναμοι. Δεν συνεχίζουν μόνο τη νεοφιλελεύθερη πολιτική εσωτερικά, δεν αυθαδιάζουν μόνο απέναντι στο λαό αλαζονικά συγκροτώντας ακόμη και «πολιτοφυλακές» ενάντιά του, δεν αναλαμβάνουν μόνο πρωτοβουλίες στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής που με σημαντικές διαφοροποιήσεις από την εποχή Μουμπάρακ συνεχίζουν με άλλους όρους την πρόσδεση στις επιθυμίες των ΗΠΑ, κάνουν ταυτόχρονα το λάθος να επιδιώκουν την ενίσχυση της θέσης τους απέναντι στο Στρατό. Στην πραγματικότητα, οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι που σε πολλά κοινωνικά πεδία πριν την επανάσταση ήταν με διαφορά η πιο οργανωμένη και πλειοψηφική δύναμη, χάνουν συνεχώς έδαφος.
Η νέα εξέγερση του λαού αποτελεί για το Στρατό μια ευκαιρία να καταφέρει ένα χτύπημα στον Μόρσι και τους Αδελφούς Μουσουλμάνους. Και αποτελεί ένα χτύπημα ακριβώς στους Αδελφούς Μουσουλμάνους και όχι στο λαό. Αντίθετα με πέρσι, δεν είναι τώρα οι δυο άλλες κορυφές του τριγώνου που συνωμοτούν ενάντια στο λαό, αλλά είναι ο Στρατός που χρησιμοποιεί το λαό και την κινητοποίησή του για να καταφέρει ένα πλήγμα στους Αδελφούς Μουσουλμάνους. Παρά τη μορφή του πραξικοπήματος που παίρνει η κίνησή του, μορφή που εγκυμονεί κινδύνους για το μέλλον της δημοκρατίας, είναι μια κίνηση που για το παρόν συμβαδίζει με το λαϊκό αίτημα απομάκρυνσης του Μόρσι από την εξουσία, χωρίς αντισταθμιστικές κινήσεις. Ότι ο Στρατός μέσα από αυτή την κίνηση ενισχύει ήδη και τη δική του θέση στο τρίγωνο (άρα κατά μια έννοια και απέναντι στο λαό) και κυρίως ότι θα προσπαθήσει στο μέλλον να εκμεταλλευτεί αυτή την κίνηση για νέα κέρδη απέναντι στο λαό, είναι κάτι που το γνωρίζει το σύνολο της αιγυπτιακής Αριστεράς που πανηγυρίζει σήμερα.
Πρέπει τέλος να σημειωθεί ότι την αντίθεσή τους ή ανησυχία από την εκπαραθύρωση Μόρσι εξέφρασαν έμμεσα ή άμεσα μια μεγάλη γκάμα αντιδραστικών δυνάμεων στην περιοχή: η Ευρωπαϊκή Ένωση, οι ΗΠΑ, η όλη σουνιτική βεντάλια δυνάμεων που συμπορεύεται με αυτές, Σαουδική Αραβία και Κατάρ (η Συρία αντίθετα πανηγύρισε), η Τουρκία, ακόμη και η αλ Κάιντα.
