Οι κάτοικοί του κρατούν ζωντανή τη μνήμη του αγώνα για ελευθερία και ανεξαρτησία
Του Ζήση Ζάννα*
Είχα τη χαρά να επισκεφθώ και να γιορτάσω το Πάσχα με τους Έλληνες ομογενείς της Ουγγαρίας στο χωριό Μπελογιάννης. Ένα μικρό χωριό, με περίπου 1.200 κατοίκους (900 Ούγγρους και 300 Έλληνες), 60 χιλιόμετρα από τη Βουδαπέστη, χτισμένο το 1950 από Έλληνες πολιτικούς πρόσφυγες του εμφυλίου και με τη στήριξη της σοσιαλιστικής Ουγγαρίας.
Πλατεία Λένιν, οδός Σαράφη, το μνημείο στον κομμουνιστή πατριώτη Μπελογιάννη, το δίγλωσσο σχολείο, η Βιβλιοθήκη του χωριού με το φωτογραφικό αρχείο της ιστορίας του χωριού είναι σημεία που σε αιχμαλωτίζουν σε διάφορες ιστορικές στιγμές όπου αναπόδραστα συνδέει κάποιος τις πολιτικές συνθήκες στην Ελλάδα, ανά τις περιόδους, με τη ζωή των Ελλήνων του χωριού Μπελογιάννης. Ακόμα και το ταβερνάκι στο κέντρο του χωριού με τα κάδρα των μεγάλων επαναστατικών μορφών του 20ού αιώνα δεν αφήνει τον επισκέπτη αδιάφορο, πόσο δε μάλλον το νεκροταφείο του χωριού όπου με συγκίνηση ο επισκέπτης βλέπει χαραγμένα στις επιτύμβιες στήλες τα ονοματεπώνυμα των πρώτων κατοίκων του χωριού, μαχητών του δημοκρατικού στρατού και των οικογενειών τους.
Με τα χρόνια ο ελληνικός πληθυσμός του χωριού μειώθηκε δραστικά. Κατά καιρούς πολλοί επέλεξαν την επιστροφή στην Ελλάδα με πιο μαζικές τις μετακινήσεις μετά την πτώση της χούντας των συνταγματαρχών και μετά το ’91 με την κατάρρευση του σοσιαλισμού. Την ίδια στιγμή όλο και περισσότεροι Ούγγροι επέλεγαν να ζήσουν στο χωριό λόγω και των άρτιων υποδομών του (σχολείο, ρεύμα, ύδρευση κ.λπ.) και λόγω της αγάπης που έτρεφαν προς τους Έλληνες.
Σήμερα, παρά την αντιστροφή της αναλογίας Ούγγρων-Ελλήνων (3 προς 1) ο δήμαρχος του χωριού Μπελογιάννης εξακολουθεί να είναι Έλληνας, πράγμα που αποδεικνύει την άριστη συμβίωση αλλά και την ενσωμάτωση των Ελλήνων στην ουγγρική κοινωνία και που οφείλεται επιπλέον στη μειονοτική πολιτική που ασκεί το ουγγρικό κράτος (ελληνική αυτοδιοίκηση κ.λπ.). Παρ’ όλα αυτά, τα τελευταία χρόνια της απο-κομμουνιστικοποίησης της Ουγγαρίας, οι Έλληνες και οι Ούγγροι του χωριού δώσανε μεγάλους αγώνες με επιτυχία, προς το παρόν, για να παραμείνουν ακέραια τα μνημεία του χωριού αλλά και το ίδιο το όνομά του.
Η υποδοχή και η φιλοξενία που έτυχα ήταν αντίστοιχη των ακουσμάτων που είχα. Άνθρωποι ζεστοί, πρόθυμοι να προσφέρουν τα πάντα για να νιώσει ο επισκέπτης οικεία. Η περιήγηση στο χωριό και η γνωριμία με τους κατοίκους δεν μπορεί παρά να δημιουργήσει έντονα αισθήματα όχι μόνο στους μυημένους του χωριού Μπελογιάννης αλλά και σε όσους έχουν τη δυνατότητα να φανταστούν τις συνθήκες όπου οι πρόσφυγες κατατρεγμένοι, μετά από κακουχίες και χιλιάδες χιλιόμετρα, δημιούργησαν στο κέντρο της Ουγγαρίας ένα ζωντανό ελληνικό χωριό, διατηρώντας τις παραδόσεις και τον πολιτισμό αλλά και την ενεργή πολιτική συμμετοχή στην Ουγγαρία και όχι μόνο. Είναι αυτή η αντίφαση που σου κεντρίζει το ενδιαφέρον, ένα χωριό στοχοποιημένο από το μετεμφυλιακό κράτος, στη μαύρη λίστα του επίσημου ελληνικού κράτους, το οποίο κράτησε ζωντανή την Ελλάδα που αγωνίζεται για δημοκρατία, για ειρήνη, για πρόοδο και σήμερα αποτελεί προορισμό για τους πολιτικούς εκπροσώπους όλων σχεδόν των πολιτικών αποχρώσεων.
Εξήντα τρία χρόνια μετά την εκτέλεση του Μπελογιάννη, 56 εναπομείναντες Έλληνες, από τους πρώτους κατοίκους του χωριού, διηγούνται την ιστορία τους. Γνώρισα κάποιους από αυτούς και το θεωρώ μεγάλη μου τιμή, όπως και τους νεότερους, τους απογόνους, όπου δεν παύουν ούτε στιγμή να αγωνίζονται για την ιστορική μνήμη και το χωριό τους αλλά και να παρακολουθούν με ενδιαφέρον τις εξελίξεις πίσω στην Ελλάδα και να ελπίζουν τώρα με τη νέα κυβέρνηση για την ιστορική δικαίωση.
Θα κλείσω με τα λόγια του ίδιου του Νίκου Μπελογιάννη:
«Αγαπάμε τη Ελλάδα και το λαό της περισσότερο από τους κατήγορούς μας. Το δείξαμε όταν κινδύνευε η ελευθερία, η ανεξαρτησία και η ακεραιότητά της και ακριβώς αγωνιζόμαστε για να ξημερώσουν στη χώρα μας καλύτερες μέρες χωρίς πείνα και πόλεμο. Για το σκοπό αυτό αγωνιζόμαστε και όταν χρειαστεί θυσιάζουμε και τη ζωή μας. Πιστεύω ότι δικάζοντάς μας σήμερα, δικάζετε τον αγώνα για την ειρήνη, δικάζετε την Ελλάδα».
* Ο Ζήσης Ζάννας είναι Βουλευτής Πιερίας του ΣΥΡΙΖΑ
