Το βιβλίο του Μίκη Θεοδωράκη με το οποίο – μετά τους «Διαλόγους στο Λυκόφως» – έρχεται να συνδέσει το Τέλος και την Αρχή μιας νέας Ουτοπίας ως επιστέγασμα της ζωής και του έργου του
της Αναστασίας Βούλγαρη
«Μετά τους “Διαλόγους στο Λυκόφως”, τότε που ήλιος γέρνει, ακολουθεί το Λυκαυγές, το φαινόμενο κατά το οποίο η νύχτα γίνεται πιο σκοτεινή, λίγο πριν χαράξει η μέρα. Αυτή τη στιγμή διάλεξα κι εγώ για να κυκλοφορήσω τους “Μονολόγους στο Λυκαυγές”, γιατί αμφιβάλλω αν υπήρξε ποτέ ή αν υπάρξει ποτέ στο μέλλον βαθύτερο σκοτάδι από αυτό που ζούμε σήμερα.
Σε αντίθεση με το βαθύ σκοτάδι που έχει μεταβάλει τον Λαό μας σε τυφλό και μοιραίο, ελπίζω ότι τα τρία Άστρα που προτείνω, δηλαδή το Άστρο του Ανθρώπου, το Άστρο της Κοινωνίας και το Άστρο της Πατρίδας, θα λάμψουν και ίσως καταφέρουν να τυφλώσουν τον τριχωτό Κύκλωπα που άβουλοι Έλληνες του άνοιξαν διάπλατα τις πόρτες της Πατρίδας και τώρα σεργιανάει και καταστρέφει ασύδοτος και ανεμπόδιστος ανθρώπους και Μύθους προαιώνιους».
Μίκης Θεοδωράκης
Τετάρτη, 23.11.2016
Με αυτά τα λόγια ο Μίκης ανοίγει την αυλαία των «Μονολόγων στο Λυκαυγές».
«Το δίδυμο “Λυκόφως-Λυκαυγές” πραγματεύεται την τελική μου προσπάθεια να συνδέσω το Τέλος και την Αρχή μιας νέας Ουτοπίας ως επιστέγασμα της ζωής και του έργου μου», γράφει.
Το βιβλίο προλογίζει ο καθηγητής Γιώργος Κασιμάτης και τον επίλογο έχει γράψει ο ζωγράφος και συγγραφέας Ανδρέας Μαράτος. Οι «Μονόλογοι στο Λυκαυγές» ολοκληρώνονται με τον συγκλονιστικό επίλογο του ίδιου του συγγραφέα.
Το πρώτο μέρος του βιβλίου περιλαμβάνει με τη σειρά που παρατίθενται:
α) Την ομιλία του «Η μόνη λύση» στην Ακαδημία Αθηνών, στις 3 Δεκεμβρίου 2013: Η Ελλάδα Ουδέτερη χώρα και παγκόσμιο κέντρο πολιτισμού και αθλητισμού.
β) Την πρότασή του για το κοινωνικό ζήτημα παγκοσμίως με το «Αντιμανιφέστο»: Θεωρία των ανθρωπομονάδων, ελεύθερος χρόνος και πολιτισμός. Να σημειώσουμε ότι και στα δύο παραπάνω κείμενά του ο Μίκης θέτει ως θεμελιώδες ζήτημα-διακύβευμα για την ανθρωπότητα και στόχο-αγώνα για την Αριστερά σε διεθνές επίπεδο, την κατάκτηση της παγκόσμιας ειρήνης με τη μετατροπή των πολεμικών βιομηχανιών σε «βιομηχανίες ειρήνης».
γ) Τη θεωρία του για τη «Συμπαντική Αρμονία».
δ) Το κείμενο του εκλιπόντος εγκάρδιου φίλου του ζωγράφου, Μάκη Βαρλάμη με τίτλο «Η Συμπαντική Μουσική του Μίκη Θεοδωράκη».
ε) Τέλος, το «Διάβημα στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας», το οποίο παρέδωσε μαζί με τον συνταγματολόγο Γιώργο Κασιμάτη, στις 19 Μαΐου 2011 και αφορά τους παράνομους όρους των Συμβάσεων Δανεισμού, την παραβίαση των θεμελιωδών αρχών του Συνταγματικού, του Ευρωπαϊκού και του Διεθνούς δικαίου και την επιβολή στη χώρα «μιας πρωτοφανούς πολιτικής εξουσίας, η οποία είναι εκτός της συνταγματικής, της ευρωπαϊκής και της διεθνούς νομιμότητας».
Το δεύτερο μέρος του βιβλίου περιλαμβάνει μια σειρά ομιλιών, δηλώσεων, άρθρων και κειμένων (συνολικά 42), από το 1996 έως τον Μάιο του 2016. Στα κείμενα αυτά κυριαρχούν τα θεμελιώδη για τον Θεοδωράκη ζητήματα: η εθνική ανεξαρτησία, η ελληνικότητα, ο πολιτισμός, η παγκόσμια ειρήνη, η κοινωνική δικαιοσύνη και η παλλαϊκή εξουσία.
Εξαιρετικής σημασίας, κατά τη γνώμη μου, είναι οι ομιλίες του Μίκη στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, κατά την τελετή αναγόρευσής του σε επίτιμο διδάκτορα.
Συγκλονιστικός είναι ο χαιρετισμός με τίτλο «Ελεγείο και θρήνος για τον Βασίλη Ζάννο», ο οποίος εκφωνήθηκε από τον ίδιο τον Μίκη Θεοδωράκη στη συναυλία με το ομώνυμο έργο του, για τα 90 χρόνια του ΚΚΕ, στις 14 Νοεμβρίου 2008.
Εξέχουσας σημασίας είναι οι ομιλίες «Εκ Βαθέων Ι» (2005) και «Οδυσσέας Ελύτης: Ένας Έλληνας επαναστάτης» (2011).
Δεν θα μπορούσα να παραλείψω το κείμενο «Για το πρόβλημα της ελληνικότητας» (2007).
Οι «Μονόλογοι στο Λυκαυγές» ολοκληρώνονται με τις δημόσιες παρεμβάσεις του Μίκη Θεοδωράκη (ομιλίες, άρθρα, δηλώσεις) από την 1η Ιουνίου 2010 μέχρι τον Μάιο του 2016. Σ’ αυτά τα κείμενα δεσπόζει το τρίπτυχο του αγώνα: εθνική ανεξαρτησία, παλλαϊκή εξουσία, πατριωτική αναγέννηση.
Ας μου επιτραπεί να ξεχωρίσω την ομιλία «Η Σπίθα» (1η Δεκεμβρίου 2010, στο Ίδρυμα «Μιχάλης Κακογιάννης») μια και αυτή αποτέλεσε την Ιδρυτική Διακήρυξη της Κίνησης Ανεξάρτητων Πολιτών – «Σπίθα». Της Κίνησης που δημιούργησε το μεγάλο αντιμνημονιακό κίνημα της περιόδου 2010-2012.
Βαρύνουσας σημασίας είναι το άρθρο του «Για μια νέα ΕΛ.ΛΑ.Δ.Α» (Ελληνική Λαϊκή Δημοκρατική Αντίσταση) και η ομιλία του «Ο εθνικός μας πλούτος και η πολιτική του διαχείριση», στις 7 Νοεμβρίου 2012, στο Ίδρυμα «Μιχάλης Κακογιάννης», στο πλαίσιο της εκδήλωσης της «Σπίθας» για τον εθνικό πλούτο.
Τα τρία παραπάνω κείμενα, με προεξάρχουσα την ιδρυτική διακήρυξη της Σπίθας, αποτελούν μία πλήρη και ολοκληρωμένη ανάλυση για τη σημερινή κατάσταση υποδούλωσης της χώρας. Ο Θεοδωράκης αναλύει πώς και γιατί φτάσαμε στην πλήρη κατάλυση της εθνικής ανεξαρτησίας και αποδεικνύει ότι η κρίση είναι πρωτίστως πολιτισμική και πολιτική. Τα τρία κείμενα περιλαμβάνουν τις προτάσεις του συγγραφέα για την έξοδο από την κρίση, αλλά και τη στρατηγική για την οργάνωση ενός παλλαϊκού κινήματος με στόχο την απελευθέρωση, την κατάκτηση της εθνικής ανεξαρτησίας, την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη και την αναγέννηση της Ελλάδας. Ιδιαίτερη θέση κατέχει το ζήτημα του εθνικού πλούτου και του πολιτισμού.
Στους «Μονολόγους στο Λυκαυγές» συμπεριλαμβάνεται το άρθρο «Προς τη διεθνή κοινή γνώμη: Η αλήθεια για την Ελλάδα». Ένα άρθρο ιδιαίτερης ιστορικής σημασίας όχι μόνο επειδή ο Θεοδωράκης αποκαλύπτει, με αδιάσειστα στοιχεία, στη διεθνή κοινή γνώμη τι ακριβώς συμβαίνει στην Ελλάδα των μνημονίων, αλλά και επειδή συντάχθηκε την ημέρα της μεγάλης διαδήλωσης της 12ης Φεβρουαρίου 2012 στο Σύνταγμα, όταν ο Μίκης προσπάθησε με κίνδυνο της ζωής του να ανατρέψει τις ζοφερές πολιτικές εξελίξεις.
Θα πρέπει ακόμη να επισημάνω το κείμενο-έκκληση προς τους Ευρωπαίους «Ευρωπαϊκή Πατριωτική Αντίσταση» (2013), καθώς και τα άρθρα «Ποια είναι η αληθινή πραγματικότητα»(12.6.2015,) «Τυχοδιωκτισμός» (29.6.2015), «Η ανατομία του “ΟΧΙ”, η υποταγή και η αντίσταση» (13.7.2015) και «Ώρα μηδέν» (10.2.2016).
Πιστεύω ότι είναι ιστορική ανάγκη, τόσο για την Ελλάδα όσο και για την Ευρώπη, οι τρεις προτάσεις του Μίκη Θεοδωράκη Ουδετερότητα- η Ελλάδα παγκόσμιο κέντρο πολιτισμού, «Αντιμανιφέστο» και «Συμπαντική αρμονία»– τα τρία Άστρα όπως τις ονομάζει, «δηλαδή το Άστρο του Ανθρώπου, το Άστρο της Κοινωνίας και το Άστρο της Πατρίδας»– να αποτελέσουν αντικείμενα έρευνας, μελέτης και ανάλυσης από τα μέλη της επιστημονικής κοινότητας, τόσο της Ελλάδας όσο και της Ευρώπης.
*Το παρόν άρθρο διαμορφώθηκε ειδικά για τον Δρόμο, ενώ η πρώτη του δημοσίευση έγινε στο anastasiavoulgari.gr
