Συζητώντας με την Berenice Celeita, ακτιβίστρια από την Κολομβία
Του Γιώργου Αρχοντόπουλου *
Με την Berenice Celeita, ακτιβίστρια από την Κολομβία, βρεθήκαμε στο Βανκούβερ, για να μεταφέρουμε τις εμπειρίες μας από τα κινήματά μας. Κανονίσαμε για μια σύντομη συζήτηση η οποία τελικά εξελίχθηκε σε μια κουβέντα σχεδόν τριών ωρών. Ανακατεμένη από τα φοιτητικά της χρόνια στα κινήματα για τα δικαιώματα των ιθαγενών, ενάντια στις εκτοπίσεις από τη γη τους, σε σωματεία, σε κινήματα αγροτών στη νοτιοδυτική Κολομβία. Ο χρυσός, το πετρέλαιο, τα νερά και η ενέργεια των υδροηλεκτρικών αποτελούν μάλλον κατάρα παρά ευλογία γι’ αυτόν τον τόπο… Σήμερα η Berenice είναι στέλεχος του Κογκρέσου των Λαών.
Δεκαετίες καταστολής και αντίστασης
Στην Κολομβία οι πολυεθνικές με τις παραστρατιωτικές τους ομάδες, υπό την πλήρη διαπλοκή πολιτικών που νομοθετούν γι’ αυτές, και ένα συνένοχο σύστημα «δικαιοσύνης», αποτελούν τη σκληρή πραγματικότητα ενός λαού που δεν έχει σταματήσει να αντιστέκεται επί δεκαετίες. Ενός λαού που μετρά πάνω από 350.000 νεκρούς από το 1948 μέχρι σήμερα, οι 5.000 εκ των οποίων συνδικαλιστές. Η Berenice μου υπενθυμίζει την περίπτωση της United Fruits Company (ναι, η γνωστή, με τις μπανάνες), που το 1928 υποκίνησε τις δολοφονίες 3.000 εργατών της επειδή προσπαθούσαν να οργανωθούν συνδικαλιστικά. Μου υπενθυμίζει ακόμη την ευθύνη της Coca-Cola για τις δολοφονίες έξι συνδικαλιστών της στην Κολομβία τη δεκαετία του ’90. Αναφέρει τους νόμους που φτιάχνονται για να εκτοπίζονται οι αγρότες από τις εστίες τους για χάρη των πολυεθνικών. Προσπαθώ να την προκαλέσω και τη ρωτώ: γιατί αντιστέκονται ακόμη, αφού όλο το σύστημα δουλεύει εναντίον τους; «Είναι στην κουλτούρα μας να αντιστεκόμαστε», μου απαντά.
Η ζωή των ακτιβιστών και των οικογενειών τους απειλείται
Η κουβέντα γυρνάει στην ίδια: είναι η δεύτερη Κολομβιανή που γνωρίζω. Όπως και η πρώτη, έχει πάρει και αυτή μέτρα ασφαλείας για τη ζωή της. Μου μιλά για τη δολοφονία του μέντορα και καθηγητή της, του Eduardo Umana Mendoza το 1998. Και στη συνέχεια για την Επιχείρηση Dragon, που στόχευε στη δολοφονία ενός προέδρου σωματείου που δρούσε ενάντια στις ιδιωτικοποιήσεις νερού, ενέργειας και επικοινωνιών, του πρώην προέδρου του και της ίδιας, που εκείνο το διάστημα εργαζόταν με το Σωματείο στο τμήμα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Τελικά, το σχέδιο αποκαλύφθηκε γιατί ο άνθρωπος που είχε αναλάβει την παρακολούθησή τους, όταν κατάλαβε ότι οι πληροφορίες που συνέλεγε θα οδηγούσαν σε δολοφονίες, τους πλησίασε και τα αποκάλυψε όλα. Αυτό την οδήγησε να ζει σε απόσταση σχεδόν 15 ωρών από τον γιο της ώστε να τον προστατέψει. Την ακούω και σκέφτομαι πόσο μικρά μου φαίνονται τώρα τα δικά μας προβλήματα. Εμείς ξεκινάμε να διεκδικούμε από μια βάση που, γι’ αυτούς τους ανθρώπους, είναι ακόμη ονειρική.
Άνθρωποι από άλλη πάστα…
Τη ρωτάω τι την κάνει να συνεχίζει, όταν θα μπορούσε να είναι στην ασφάλεια του σπιτιού της, μεγαλώνοντας το παιδί της όπως κάνουν οι περισσότεροι. Κάνει μια παύση, ξεροκαταπίνει και δακρύζει: «Η γνώση ότι ο κόσμος μάς εμπιστεύεται… και η υποχρέωση που έχουμε στους νεκρούς, στη μνήμη τους και στη δικαιοσύνη. Στους νεκρούς δεν αρέσει η σιωπή… Θέλουν να ακολουθήσουμε το μονοπάτι τους. Εξάλλου, καλύτερα να πεθαίνεις για κάτι παρά να ζεις για το τίποτα!». Τη ρωτώ για τον χρόνο που δεν μπόρεσε να αφιερώσει στο γιο της και ότι μια μέρα πιθανόν να της το πει. «Τον πήρα μια μέρα μαζί μου», μου λέει, «σε μια ομιλία μου, στο τέλος έτρεξε, με αγκάλιασε και μου είπε “μαμά, μη σταματήσεις να το κάνεις αυτό!”».
Δεν μπορώ να κρύψω ούτε τη συγκίνησή μου ούτε το θαυμασμό μου γι’ αυτή τη μικρόσωμη γυναίκα από την Κολομβία, που με κάνει να αισθάνομαι τόσο νάνος απέναντί της. Προσπαθώ να «κλέψω» λίγη από την αισιοδοξία της και της ζητάω να μου πει τι ξέρει και τι σκέφτεται για την Ελλάδα και τους Έλληνες. Μου απαντά:
«Μια μικρή χώρα σαν την Ελλάδα αντιστάθηκε στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Κάναμε διαδηλώσεις στην Κολομβία φωνάζοντας συνθήματα υπέρ σας. Να συνεχίσετε, γιατί όλος ο κόσμος εξαρτάται κι από τον δικό σας αγώνα. Ο καπιταλισμός είναι ένα τέρας και ο αγώνας σας είναι σημαντικός. Όλος ο κόσμος σας παρακολουθεί, δεν είναι ώρα να σταματήσετε, πρέπει να φτάσετε στο τέλος. Βλέπουμε τους εαυτούς μας σ’ εσάς. Τώρα βέβαια ξέρουμε ότι τα αποτελέσματα δεν ήταν αυτά που ήθελε ο κόσμος, άρα… να συνεχίσετε! Μόνο με επιμονή αλλάζεις τον κόσμο!»
* Ο Γιώργος Αρχοντόπουλος είναι πρόεδρος των εργαζομένων της ΕΥΑΘ και μέλος της κίνησης SOSτε το Νερό
