Η ρηχότητα με την οποία αντιμετωπίζει το εγχώριο πολιτικό σύστημα το μεταναστευτικό ζήτημα έγινε για ακόμη μια φορά φανερή με αφορμή την επικοινωνιακή αντιπαράθεση για την επίσκεψη της Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Σακελλαροπούλου στο φράχτη του Έβρου. Με τον ΣΥΡΙΖΑ, δια μέσου του κ. Φίλη, να καταγγέλλει την ΠτΔ μιλώντας για «φράχτη της μισανθρωπιάς», ξεχνώντας το «Ναι» που το κόμμα του είχε πει στην επέκτασή του. Και την κυβέρνηση να σπεύδει να απαντήσει, ισχυριζόμενη πως επιτέλους έβαλε τάξη σε ένα πρόβλημα που δημιούργησε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ με την πολιτική των ανοιχτών συνόρων.
Πίσω από τις κοκορομαχίες αυτές τα δύο μεγάλα κόμματα, κρύβουν τη διακομματική συναίνεση, παρά τις ιδεολογικές αποχρώσεις, στο σχεδιασμό της Ε.Ε να εγκλωβίσει στη χώρα μας χιλιάδες μετανάστες και πρόσφυγες. Έτσι κανείς δε μιλάει για τη δημιουργία νέων δομών στα νησιά, από κοινού Ν.Δ. και ΣΥΡΙΖΑ στηρίζουν τα προγράμματα επιδοτούμενης κατοικίας που εγκλωβίζουν πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο στη χώρα μας, μαζί καλύπτουν το διακομματικό φαγοπότι των ευρωπαϊκών κονδυλίων.
Πίσω από τις κοκορομαχίες κρύβεται η διακομματική συναίνεση, παρά τις ιδεολογικές αποχρώσεις, στο σχεδιασμό της Ε.Ε να εγκλωβίσει στη χώρα μας χιλιάδες μετανάστες και πρόσφυγες
Επίκεντρο του σχεδιασμού παραμένει η δημιουργία των νέων δομών στα νησιά, σε συνεργασία με την Ε.Ε. και κόντρα στη θέληση των τοπικών κοινωνιών. Σε Λέσβο, Σάμο, Χίο, Κω και Λέρο, θέλουν να φτιάξουν μόνιμες, μικρές πόλεις. Στη Λέσβο, αυτή την εβδομάδα, δόθηκε άδεια για έκταση 415 στρεμμάτων στην περιοχή Βάστρια αντί για 245 όπως είχε προηγουμένως ανακοινωθεί. Στη Χίο μοναδικό εμπόδιο παραμένουν οι αντιδράσεις των κατοίκων. Ενώ στη Σάμο, όπου τα έργα έχουν προχωρήσει, η δομή με αρχική χωρητικότητα 1.200 ατόμων, σύμφωνα με δεσμεύσεις του υπουργού κ. Μηταράκη, τώρα φαίνεται να φτάνει τις 5.000, αριθμό που επιβεβαιώνουν και οι νέοι διαγωνισμοί που τρέχουν για τις συμβάσεις για τη σίτιση των αιτούντων άσυλο.
Την ίδια στιγμή η χώρα μας συνεχίζει να χρηματοδοτείται για να κρατήσει στο έδαφος της, πέραν των αιτούντων άσυλο, και όσους λαμβάνουν θετική απόφαση για τη χορήγηση ασύλου μέσω των προγραμμάτων στέγασης Helios. Σύμφωνα με καταγγελίες της Παγχιακής Επιτροπής Αγώνα, παρά τις περί του αντιθέτου διαβεβαιώσεις του κ. Μηταράκη, το συγκεκριμένο πρόγραμμα χρηματοδοτεί την παραμονή προσφύγων στα νησιά του Β.Α. Αιγαίου. Πιο συγκεκριμένα, από τους περίπου 31 χιλιάδες (3.580 νέα μισθωτήρια σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο) δικαιούχους του προγράμματος, οι 5.400 (600 εξ’ αυτών νέα) αφορούν τα νησιά του Β.Α. Αιγαίου.
Η διακομματική υποστήριξη στον εγκλωβισμό μεταναστών και προσφύγων συνοδεύεται από το διακομματικό και διαχρονικό φαγοπότι. Τα δίκτυα των ΜΚΟ που εδραιώθηκαν κατά την περίοδο ΣΥΡΙΖΑ, συνεχίζουν να δραστηριοποιούνται και να ελέγχουν μεγάλο κομμάτι της διαχείρισης. Πλάι σε ένα νέο πλέγμα αυτοδιοικητικών και εργολάβων που οικοδομήθηκε τα τελευταία χρόνια με απευθείας αναθέσεις σε ημέτερους στο όνομα της έκτακτης ανάγκης. Χαρακτηριστικά μόνο: Για τη σίτιση των μεταναστών στις δομές, 4 εταιρικά σχήματα διεκδικούν πάνω από 820 εκατομμύρια σε διαγωνισμό που τρέχει από το υπουργείο Μετανάστευσης για τα επόμενα 4 χρόνια.
Επαναπροωθήσεις και ευρωπαϊκή υποκρισία
Ιδιαίτερα ανήσυχη για περιστατικά επαναπροωθήσεων στο Αιγαίο εμφανίστηκε η Ευρωπαία επίτροπος Ίλβα Γιόχανσον σε ομιλία της στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών. Απαντώντας σε ερώτηση Έλληνα δημοσιογράφου, μίλησε για «πολυάριθμες και αξιόπιστες καταγγελίες» που βάζουν στο στόχαστρο τις ελληνικές αρχές αλλά και την Frontex, επισημαίνοντας ακόμη πως αυτό που την ανησυχεί βαθύτατα είναι πως «η επίσημη αντίδραση των ελληνικών αρχών είναι απλώς να αρνούνται τις καταγγελίες για τις επαναπροωθήσεις, παρά το εξαντλητικό σώμα στοιχείων που έχουν εμφανιστεί τα τελευταία χρόνια».
Και αυτή η τοποθέτηση ανώτατου Ευρωπαίου αξιωματούχου εντάσσεται στη μεθοδευμένη, κατά πως φαίνεται, προσπάθεια να καταστεί η Ελλάδα από θύμα, θύτης της μεταναστευτικής τραγωδίας. Μια μεθόδευση που ξεκίνησε με αποσπασματικές φωτογραφίες και βίντεο, καταγγελίες από ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται στο Αιγαίο, συνεχίστηκε με ρεπορτάζ σε ευρωπαϊκά (κυρίως γερμανικά) ΜΜΕ, και φτάνει το τελευταίο διάστημα να γίνεται επίσημη τοποθέτηση Ευρωπαίων αξιωματούχων. Όπως φάνηκε και από την επιστολή, στις αρχές του μήνα, της επιτρόπου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Ε.Ε, κ. Ντούνια Μιγιάτοβιτς, ζητώντας εξηγήσεις από τους αρμόδιους υπουργούς της ελληνικής κυβέρνησης.
Αυτό που διαρκώς ξεχνιέται να αναφερθεί είναι πως αυτό που κυριαρχεί στο Αιγαίο τα τελευταία χρόνια είναι η οργανωμένη από δουλεμπορικά δίκτυα και το τουρκικό κράτος προσπάθεια γκριζαρίσματος των ακριτικών νησιών μέσω του ελέγχου των μεταναστευτικών ροών. Παρά τις πλείστες αποδείξεις για την πραγματικότητα αυτή, η Ευρώπη συνεχίζει να δηλώνει πίστη στη συμφωνία Ε.Ε.-Τουρκίας, που έχει γίνει κουρελόχαρτο από την άρνηση της δεύτερης να δεχτεί πίσω στα εδάφη της μετανάστες από τα ελληνικά νησιά, μετατρέποντας έτσι τις ακριτικές περιοχές τις χώρας μας σε ανοιχτές φυλακές για χιλιάδες εγκλωβισμένους μετανάστες και πρόσφυγες.
Ξεχνιέται διαρκώς να αναφερθεί πως αυτό που κυριαρχεί στο Αιγαίο τα τελευταία χρόνια είναι η οργανωμένη από δουλεμπορικά δίκτυα και το τουρκικό κράτος προσπάθεια γκριζαρίσματος των ακριτικών νησιών μέσω του ελέγχου των μεταναστευτικών ροών
Ξεχνιέται επίσης πως η Ευρώπη έχει κλείσει τα σύνορα και εδώ και χρόνια, αφήνει ειδικά τη χώρα μας αλλά και γενικότερα τις χώρες του Νότου να σηκώνουν ένα δυσβάστακτο βάρος. Αυτή η πραγματικότητα δεν μπορεί να κρυφτεί πίσω από υποκριτικές δηλώσεις και κροκοδείλια δάκρυα. Ούτε αρκούν τα ευρωπαϊκά κονδύλια για τη διαχείριση του μεταναστευτικού και μερικές εκατοντάδες μετεγκαταστάσεις αναγνωρισμένων προσφύγων, κυρίως ασυνόδευτων ανηλίκων, προς το ευρωπαϊκό κέντρο (κυρίως Γερμανία) για να απαλυνθούν οι συνέπειες.
Η απάντηση της ελληνικής πλευράς, όπως αποτυπώνεται και από την κοινή επιστολή των υπουργών Χρυσοχοΐδη, Πλακιωτάκη, Μηταράκη προς την κ. Μιγιάτοβιτς, είναι πως η όλη διαχείριση του μεταναστευτικού στο Αιγαίο, από το Ελληνικό Λιμενικό και την Frontex είναι απόλυτα συμβατή με τις διεθνείς συμφωνίες και κανονισμούς. Οι ελληνικές αρχές αρνούνται κάθε κατηγορία και δηλώνουν την προθυμία τους να συνεχίσουν την πιστή εφαρμογή της ευρωπαϊκής πολιτικής για τη μετανάστευση. Με συνεργασία της Frontex στη φύλαξη των συνόρων και συνδιαχείριση με την Ε.Ε. και τις ΜΚΟ των παλιών και νέων υπό κατασκευή δομών στα νησιά του Β.Α Αιγαίου.
Τα παραπάνω σκιαγραφούν και το συνεχιζόμενο αδιέξοδο σχετικά με την αντιμετώπιση του μεταναστευτικού από τη χώρα μας. Στο Αιγαίο αλλά και στον Έβρο, οι ελληνικές αρχές καλούνται να κινηθούν σε τεντωμένο σκοινί, ισορροπώντας μεταξύ της συμμόρφωσης με το διεθνές δίκαιο και το καθήκον προστασίας των συνόρων της χώρας. Βρίσκονται στη θέση αυτή, πιεζόμενες από τη μία πλευρά από τις ελεγχόμενες από την Τουρκία μεταναστευτικές ροές που γίνονται εργαλείο στον εν εξελίξει υβριδικό πόλεμο και από την άλλη από την πολιτική της Ευρώπης-φρούριο που ακολουθεί η Ε.Ε, αφήνοντας στην Ελλάδα το ρόλο φράχτη και αποθήκης μεταναστών. Μόνη βιώσιμη διέξοδος η καταγγελία των συμφωνιών Ε.Ε.-Τουρκίας. Η πίεση προς την πρώτη να υπάρξει αποσυμφόρηση των νησιών με μετεγκατάσταση των μεταναστών, και προς τη δεύτερη να σταματήσει να δρα ως κράτος-δουλέμπορος χρησιμοποιώντας τους μεταναστευτικούς πληθυσμούς ως διαπραγματευτικό όπλο στο γεωπολιτικό παζάρι.
Θέουτα-Έβρος: Tόσο κοντά, αλλά τόσο μακριά
Πάνω από 8.000 μετανάστες από το Μαρόκο προσπάθησαν να εισέλθουν στον ισπανικό θύλακα της Θέουτα, στις ακτές της Β. Αφρικής, μέσα σε μόλις 36 ώρες την προηγούμενη Δευτέρα και Τρίτη, με τις ισπανικές αρχές να ανακοινώνουν πως προχώρησαν στην απέλαση πάνω από 5.όλοι 000 μεταναστών πίσω στο Μαρόκο. Εικόνες με διασώστες να βγάζουν μικρά παιδιά από τα νερά της Μεσογείου κάνουν τον γύρο του κόσμου, κάνοντας φανερό γι’ ακόμη μια φορά το ευρωπαϊκό μεταναστευτικό αδιέξοδο. Η Θέουτα, είναι μια από τις βασικές πύλες εισόδου στην Ευρώπη, με δεκάδες χιλιάδες μετανάστες, κυρίως από την υποσαχάρια Αφρική, να περιμένουν στα ισπανομαροκινά σύνορα.
Τα γεγονότα στη Θέουτα έρχονται να αναδείξουν δύο πολύ ισχυρές τάσεις σχετικά με το μεταναστευτικό ζήτημα στις μέρες μας. Πρώτον, τη στροφή της Ευρώπης προς μια πολιτική «κλειστών συνόρων» η οποία και εγκαινιάστηκε με τη σταδιακή άρνηση των χωρών του κέντρου για ισομερή κατανομή των μεταναστευτικών ροών μετά την κρίση του 2015. Και συνεχίζεται με την αυστηρότερη φύλαξη των συνόρων από τις χώρες του Νότου, με ταυτόχρονη ενίσχυση των ευρωπαϊκών μηχανισμών όπως η Frontex. Δεύτερον, την ολοένα μεγαλύτερη διασύνδεσή του με τις γεωπολιτικές αντιθέσεις, νέες και παλιές. Με το κέντρο βάρους να μετατοπίζεται από την ανθρωπιστική πλευρά του ζητήματος στη διπλωματία, την εξωτερική πολιτική και τις διακρατικές συγκρούσεις.
Σε πολλά δημοσιεύματα ελληνικών αλλά και ευρωπαϊκών ΜΜΕ, έγινε άμεσος παραλληλισμός των γεγονότων στη Θέουτα με την περσινή κρίση στον Έβρο. Στο ίδιο μήκος κύματος και η ανακοίνωση του Έλληνα ΥΠΕΞ κ. Δένδια, που εξέφρασε τη στήριξή του στην Ισπανία για τη φύλαξη των συνόρων, υπογραμμίζοντας πως «το μεταναστευτικό-προσφυγικό δεν θα πρέπει να τυγχάνει εργαλειοποίησης με στόχο την επίτευξη πολιτικών σκοπιμοτήτων». Πέρα όμως από τις εμφανείς και επιφανειακές ομοιότητες αξίζει να επιμείνουμε στα στοιχεία εκείνα που διακρίνουν τις δύο περιπτώσεις. Πρώτον, το ισπανικό κράτος δεν είναι Ελλάδα και η Τουρκία δεν είναι Μαρόκο. Τόσο από άποψη ισχύος όσο και ως προς τις γεωπολιτικές επιδιώξεις, η περίπτωση της Θέουτα λίγο μοιάζει με την οργανωμένη επιχείρηση γκριζαρίσματος του Έβρου και των νησιών του Αιγαίου από το καθεστώς Ερντογάν. Δεύτερον, το ισπανικό κράτος, με το αποικιοκρατικό παρελθόν αλλά και τις νεοαποικιακές επιδιώξεις σήμερα (η ίδια η ύπαρξη των θυλάκων της Θέουτα και της Μελίγια το αποδεικνύουν), δεν είναι αθώο σχετικά με την κατάσταση στην Αφρική, έχοντας ευθύνη για τις αιτίες που γεννούν τη μετανάστευση και την προσφυγιά. Τρίτον, και ίσως σημαντικότερο, η νέα ευρωπαϊκή στρατηγική μετανάστευσης προβλέπει διαφορετικά πράγματα στα ισπανομαροκινά σύνορα, όπου η εξέταση του ασύλου θα γίνεται στο έδαφος του Μαρόκου εκτός της Ε.Ε., και τελείως διαφορετικά στα ελληνοτουρκικά σύνορα με τις δομές–πόλεις εγκλωβισμού των μεταναστών στα ελληνικά νησιά.
