Τι γίνεται με τα «λοιπά» των δημοσκοπήσεων; Οι πολίτες που επιλέγουν να εκφραστούν στις εκλογές ψηφίζοντας ένα από τα κόμματα που κινούνται σαφώς κάτω από το εκλογικό όριο του 3%, καταγράφονται δημοσκοπικά σταθερά στο 7-8% (χωρίς μάλιστα την ύπαρξη κάποιου κόμματος που να κινείται στα όρια της εισόδου όπως η Χ.Α. το 2019, η ΛΑΕ το 2015 κ.ο.κ). Καταγράφεται ένας ανομοιογενής ως προς την πολιτική αναφορά (εξωκοινοβουλευτική αριστερά, ακροδεξιά, πατριωτικός χώρος, οικολογία κ.ά.) που όμως είναι συνεκτικός ως προς την έκφραση απόρριψης και αποδοκιμασίας του συσχετισμού που διαμορφώνεται στο κοινοβουλευτικό πεδίο. Από αυτά τα κόμματα άλλα έχουν διαχρονική παρουσία, άλλα μοιάζουν σημαίες ευκαιρίας, άλλα έχουν μια σοβαρή παρέμβαση ενώ άλλα εξαντλούνται σε γραφικά συνθήματα, κάποια καταγράφουν δημοσκοπικά ποσοστά (Πλεύση Ελευθερίας, Τζήμερος, ΑΝΤΑΡΣΥΑ) άλλα όχι.
Σε κάθε περίπτωση η ανθεκτικότητα της ψήφου στα μικρά κόμματα αποτελεί απόδειξη της κρίσης του πολιτικού συστήματος και της αδυναμίας των μπλοκ εξουσίας να συσπειρώσουν τους πολίτες. Δεν είναι τυχαίο ότι οι ίδιοι και τα ΜΜΕ τους κάνουν λόγο για «αντισυστημική» ψήφο. Γι’ αυτό έγιναν και συνεχίζουν να γίνονται αντικείμενο χειρισμών, από το κράτος και τα μεγάλα κόμματα. Πρώτος ο Άρειος Πάγος (και τα συστήματα της Singular Logic) έκοψε (στη σκιά της υπόθεσης Κασιδιάρη) 10 περίπου κόμματα για τυπικούς ή και όχι τόσο τυπικούς λόγους. Προερχόμενα αυτά τόσο από την ακροδεξιά (Εμφιετζόγλου, Μπογδάνος, Νικολόπουλος), όσο και από τον χώρο του κέντρου ή της οικολογίας (ΜΑΖΙ, Πράσινο & Μώβ), τα «κομμένα» κόμματα αντιπροσώπευαν δημοσκοπικά ένα διόλου ευκαταφρόνητο ποσοστό. Η Ν.Δ. του Κ. Μητσοτάκη, πιέζεται από την προς τα δεξιά διαρροή ψηφοφόρων της, οι χειρισμοί με κόμματα της δεξιάς και τις ακροδεξιάς (ψαλίδισμα Βελόπουλου, αποκλεισμός Εμφιετζόγλου/Μπογδάνου) και η προβολή από ΜΜΕ της δεξιάς σε άγνωστους μέχρι πρότινος εκλογικούς σχηματισμούς (ΕΑΝ, Νίκη) έχει να κάνει με το τοπίο που θα δημιουργηθεί στον χώρο αυτό, και με το βλέμμα στις δεύτερες εκλογές. Ο ΣΥΡΙΖΑ από την πλευρά του, παίζει έντονα με την θεωρία της χαμένης ψήφου, επιδιώκοντας να συσπειρώσει ψηφοφόρους του προοδευτικού και αριστερού φάσματος, επενδύοντας σε αντιδεξιά (και αντιμητσοτακική) ρητορική. Το ΚΚΕ μιλά μέσω του Ριζοσπάστη για «μικρά κόμματα… μεγάλους συμμάχους του συστήματος», ενώ ο Βελόπουλος καλεί τους μικρούς που αποκλείστηκαν σε συμπόρευση με την Ελληνική Λύση.
Την ίδια στιγμή τα μικρά κόμματα αδυνατούν ή και δεν ενδιαφέρονται να δώσουν διέξοδο στο μπλοκάρισμα κάθε εναλλακτικής διεξόδου που επιβάλει το καθεστώς στη χώρα μας, αποτελώντας έτσι κομμάτι του προβλήματος. Μοιάζει μια σειρά κόμματα και προσπάθειες να υπάρχουν απλά για να καταγραφούν στο εκλογικό πεδίο, χωρίς να ενδιαφέρονται για ευρύτερες διεργασίες. Η απλή αναλογική φαίνεται να άνοιξε την όρεξη σε πολλούς, ενώ είναι ερώτημα ποια θα είναι η τύχη πολλών ψηφοδελτίων σε περίπτωση δεύτερων εκλογών (απορρόφηση, πόλωση, ρευστοποίηση κ.ο.κ.). Τα φαινόμενα του αρχηγοκεντρισμού, του παραγοντισμού, των επίδοξων σωτήρων, της ψηφοθηρίας, των μικρών εμφυλίων, αναπαράγονται και μεγεθύνονται στους μικρόκοσμους και τις πιάτσες (αριστερά, πατριωτικός χώρος, οικολογία) αποτελώντας αντανάκλαση και μικρογραφία των παθογενειών του κυρίαρχου πολιτικού συστήματος.
Δ.Γκ.
