Οι ηγέτες του ευρώ υπόσχονται στους λαούς κι άλλα «οδυνηρά χρόνια», ακολουθούν το γερμανικό βηματισμό και επενδύουν σε ένα success story της κυβέρνησης Σαμαρά. Του Γιάννη Κιμπουρόπουλου
«Η εγκατάλειψη των πολιτικών λιτότητας, όπως ορισμένοι προτείνουν, θα έχει ως αποτέλεσμα την ακύρωση των τεράστιων θυσιών που έχουν γίνει από τους πολίτες… Οι χώρες με υψηλό χρέος και έλλειμμα θα πρέπει να κατανοήσουν ότι από καιρό έχουν χάσει την οικονομική τους κυριαρχία σε έναν παγκοσμιοποιημένο κόσμο. Η συνεργασία στο πλαίσιο μιας ένωσης προσανατολισμένης προς τη σταθερότητα σημαίνει στην πραγματικότητα ανάκληση της κυριαρχίας». Τάδε έφη Μάριο Ντράγκι, ο επικεφαλής της ΕΚΤ, σε συνέντευξή του στην Financial Times, με την ευκαιρία της ανακήρυξής του σε «άνδρα της χρονιάς» από την εφημερίδα.
Ο Ντράγκι είπε με σαφή τρόπο όσα δεν είπαν οι 27 ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το νόημα της μισής απόφασής τους στην τελευταία Σύνοδο Κορυφής της χρονιάς. Δηλαδή, ότι η μετάθεση της απόφασης για τον οδικό χάρτη προς την ολοκλήρωση της ΟΝΕ και την οικονομική διακυβέρνηση για τον Ιούνιο του 2013 δεν σημαίνει διόλου ότι οι ευρωπαϊκές κοινωνίες θα αποφύγουν τη θεσμική διαιώνιση της λιτότητας και την απώλεια της εθνικής τους κυριαρχίας. Και τα δύο είναι τα αδιαπραγμάτευτα συστατικά της Ε.Ε. και της Ευρωζώνης, ανεξάρτητα από την όποια διαπραγμάτευση θα μεσολαβήσει για την τελική συνταγή.
Με τον τρόπο της το κατέστησε σαφές και η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ, που από νωρίς έκοψε τη φόρα σε όσους προσέβλεπαν σε τελικές αποφάσεις. «Οι αλλαγές στις οποίες πρέπει να προχωρήσουμε, είναι πολύ δύσκολες και οδυνηρές. Η Ευρωζώνη δεν πρόκειται να απολαύσει τους καρπούς των μεταρρυθμίσεων στην αγορά εργασίας και άλλων δομικών μεταρρυθμίσεων τα επόμενα χρόνια. Το 2013 αποτελεί μια ακόμα χρονιά-πρόκληση», είπε μετά τη Σύνοδο η κ. Μέρκελ.
Οι εκκρεμότητες
Τα πράγματα που άφησαν σε εκκρεμότητα οι 27 είναι κατά βάση δύο: το πώς θα αποκτήσει η Ευρωζώνη έναν ενιαίο προϋπολογισμό, που ουσιαστικά μεταφράζεται σε πλήρη μετάθεση της δημοσιονομικής κυριαρχίας κάθε κράτους-μέλους σε ένα ευρω-διευθυντήριο και το πώς τα κράτη θα δεσμεύονται από μνημόνια, δηλαδή δεσμευτικά συμβόλαια για την προώθηση «μεταρρυθμίσεων».
Ωστόσο, κάθε άλλο παρά λίγα είναι αυτά που αποφάσισαν, τόσο σε επίπεδο Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, όσο και σε άλλα ευρωπαϊκά όργανα. Η τελευταία εβδομάδα ήταν πυκνότατη σε πολιτικές αποφάσεις: απόφαση Eurogroup για την καταβολή της δόσης στην Ελλάδα, συμφωνία για την τραπεζική ένωση, με το διορισμό της ΕΚΤ σε ρόλο εποπτικής Αρχής των συστημικών ευρωπαϊκών τραπεζών, συμφωνία στο Ευρωκοινοβούλιο για τον Προϋπολογισμό του 2013, ως πρώτο βήμα σύγκλισης στο μείζον θέμα του νέου Δημοσιονομικού Πλαισίου 2014-2020 (ΚΠΣ). Πολλά έχουν μείνει σε εκκρεμότητα, πέρα από αυτά της οικονομικής διακυβέρνησης που προαναφέρθηκαν, όπως το θέμα του μηχανισμού εκκαθάρισης των τραπεζών που χρεοκοπούν, που παραπέμπεται για αργότερα για τον απλούστατο λόγο ότι σημαίνει χρήματα που θα κληθούν να πληρώσουν οι φορολογούμενοι. Και αυτή την περίοδο η κυβέρνηση Μέρκελ αποφεύγει να συζητά ό,τι συνεπάγεται χρήματα.
Γενικώς, υπάρχει μια επιτάχυνση στο βηματισμό προς την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, αλλά με το ρυθμό και στη γραμμή που επιβάλλει η γερμανική ηγεσία, που άλλωστε επέβαλε και την αντίληψή της για το εύρος της τραπεζικής εποπτείας της ΕΚΤ, με τρόπο ώστε να μένουν στο απυρόβλητο οι πνιγμένες στα χρέη περιφερειακές γερμανικές τράπεζες. Τον προφανές είναι ότι ο όλος βηματισμός υποτάσσεται πρωτίστως στις ειδικές πολιτικές ανάγκες της γερμανικής ηγεσίας, που θέλει ένα ανέφελο εκλογικό 2013 ή τουλάχιστον με την αραιότερη δυνατή νέφωση.
Η απόφαση για τη δόση
Κοντά στο βασιλικό, ποτίστηκε κι η γλάστρα. Η απόφαση εκταμίευσης της δόσης προς την Ελλάδα, σε μια ολιγόλεπτη συνεδρίαση του Eurogroup, αποκαλύπτει το άγχος των Ευρωπαίων να σηματοδοτήσουν το κλείσιμο του κύκλου της κρίσης στην Ευρωζώνη. Η κυβέρνηση, και κατά βάση ο Αντώνης Σαμαράς που αυτή την περίοδο μοιράζεται το «παιχνίδι» σχεδόν αποκλειστικά με τον Γιάννη Στουρνάρα, επιχείρησε να παρουσιάσει την αναμενόμενη εξέλιξη, μαζί με την επαναγορά, ως απαρχή ενός «success story» στο οποίο θα υπάρξει ευτυχής συνέχεια και happy end.
Η μόνη ένδειξη περί αυτού είναι το ενδεχόμενο να επιτραπεί η ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών απευθείας από το μηχανισμό ESM, πράγμα που θα επέτρεπε τη διαγραφή επιπλέον χρέους. Ωστόσο, αυτό δεν είναι δεδομένο. Όσο για τη δόση, το «φούσκωμα» στα 52 δισ. (μαζί με 3,4 δισ. που αναλογούν στο ΔΝΤ) είναι εικονικό. Από τα 34,3 δισ. που θα εκταμιευτούν την ερχόμενη εβδομάδα, τα 11, 2 δισ. προορίζονται για την επαναγορά χρέους, τα 16 δισ. για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών (ως πρώτη δόση) και τα υπόλοιπα 7 δισ. προορίζονται για το έλλειμμα του 2012 και τις ταμειακές ανάγκες του κράτους. Δεν προκύπτει περίσσευμα ούτε για την υπεσχημένη μερική καταβολή (κατά 3 δισ. ευρώ) ληξιπρόθεσμων οφειλών του δημοσίου, ύψους 7 δισ., για την οποία τώρα δίνεται η υπόσχεση εξόφλησης μέχρι τον ερχόμενο Ιούνιο.
Εκρηκτική χρονιά
Πώς θα χρηματοδοτηθεί ο «μαραθώνιος της ανάπτυξης» που υπόσχεται ο πρωθυπουργός; Κύριος οίδε. Απέναντι στην εικονική πραγματικότητα της «τακτοποίησης» του χρέους, υπάρχει η ζοφερή πραγματικότητα μιας στραγγισμένης από κάθε υποψία ρευστότητας οικονομίας. Ο τζίρος της χριστουγεννιάτικης αγοράς θα παρουσιάσει νέα καθήλωση, οι μικρομεσαίοι κάνουν λόγο για δεκάδες χιλιάδες λουκέτα με το νέο έτος, ακόμη και επιχειρήσεις που στηρίζονται στις εξαγωγές σχεδιάζουν μείωση παραγωγής και απολύσεις λόγω έλλειψης ρευστότητας και ταυτόχρονα αναγκάζονται να προσφεύγουν σε ακριβό δανεισμό.
Το νέο οπλοστάσιο των φθηνότερων απολύσεων θα επιτρέψει νέο κύμα μαζικών απολύσεων, η ανεργία ενδέχεται να ξεπεράσει το 30% εντός του 2013, τα φορολογικά έσοδα απειλούνται από περαιτέρω κατάρρευση και είναι άγνωστο αν οι τράπεζες, που αντιμετωπίζουν ένα νέο χρηματοδοτικό κενό τουλάχιστον 10 δισ. μετά την επαναγορά, θα κρατηθούν για πολύ να μην επιχειρήσουν έφοδο κατασχέσεων στα ακίνητα των δανειοληπτών που αδυνατούν να πληρώσουν ακόμη και τις διακανονισμένες δόσεις. Γενικώς, όλα προμηνύουν ότι το 2013, με την εφαρμογή κάθε αδιανόητου μέτρου που προβλέπουν τα μνημόνια, θα είναι χρονιά κοινωνικής κόλασης.
Από πού αντλεί αισιοδοξία η κυβέρνηση; Ή ξέρει κάτι που δεν ξέρουμε ή έχει αποφασίσει να φτάσει στα άκρα, με πόλεμο ενάντια στη μεγάλη κοινωνική πλειοψηφία.
