του Γιάννη Σχίζα
Είδαν ανθρώπους στη Βαλένθια, που ήλθαν από πολλά μέρη της Ισπανίας, να σκουπίζουν τους δρόμους από τις λάσπες, σε ένδειξη των αισθημάτων συμπαράστασης στους πληγέντες από τις πρόσφατες πλημμύρες. Είδαν κάθε μορφής συμπάθεια και κάθε μορφής αλληλεγγύη. Μετά όμως από μια ορισμένη μέρα τούς είδαν να διαμαρτύρονται μαζικά έχοντας απέναντι την αστυνομία, ζητώντας παραιτήσεις για την έλλειψη αμυντικής θωράκισης της πόλης: Της πόλης που υπέφερε στο σύνολό της, που είχε τουλάχιστον 220 νεκρούς, που υπέστη μεταξύ άλλων και μια αφόρητη δυσοσμία. Εκτός από το θάνατο των ζώων και των ανθρώπων, τα κατεστραμμένα τρόφιμα ήταν η κύρια αιτία. «Κάθε στοιχείο που αποσυντίθεται μυρίζει διαφορετικά», γεγονός που εξηγεί γιατί οι οσμές διαφέρουν από δρόμο σε δρόμο, δήλωσε ο Angel Aldehuela, πυροσβέστης από τη νότια περιοχή της Σεβίλλης. Νεκρά ζώα μπορεί επίσης να βρίσκονται θαμμένα κάτω από τη λάσπη, και να αναδίδουν τις οσμές τους καθώς η λάσπη αυτή μετακινείται…
Ο υπολογισμός ήταν τρομερός, κανένας καθωσπρεπισμός δεν ήταν δεκτός, ο ίδιος ο βασιλιάς Φίλιππος με την βασίλισσα Λετίτσια δέχθηκαν σαν κατάμουτρη αποδοκιμασία ένα μοναδικό κοκτέιλ λάσπης και αβγών. Οι αλληλοκατηγορίες μεταξύ υπουργείου Εσωτερικών και περιφερειακών αρχών ελάχιστα μπόρεσαν να κατευνάσουν τις διαμαρτυρίες, όσον αφορά τη λήψη μέτρων πολιτικής προστασίας. Και να σκεφθεί κανείς ότι το σενάριο των πλημμυρών στην περιοχή παίχθηκε και το 1957, όπου προκάλεσε τη λήψη ορισμένων μέτρων, έκανε ακόμη και το δικτάτορα Φράνκο να επισκεφθεί τους πληγέντες και να υποσχεθεί μελλοντική (τι άλλο;) προστασία. Τέσσερα χρόνια αργότερα, σε περιοχή των Άνω Λιοσίων, του Μοσχάτου και στο Μπουρνάζι, είχαμε 47 νεκρούς από τις πλημμύρες, εδώ στην Ελλάδα.
Σύμφωνα με τη Swiss Re, μια μεγάλη «αντασφαλιστική» εταιρεία, το κόστος από τις πλημμύρες του Ιουλίου 2021 στην δυτική Ευρώπη (Γερμανία, Βέλγιο, Γαλλία, Αυστρία, Ολλανδία) που προκάλεσαν τον θάνατο άνω των 200 ανθρώπων, έφθασε τα 40 δισεκατομμύρια ευρώ.
Ποιο μπορεί όμως να είναι το κόστος μιας εξαιρετικά συγκεντρωμένης χωρικά τραγωδίας; Η τοπική κυβέρνηση της Βαλένθια έχει ήδη ανακοινώσει την διάθεση ενός πρώτου πακέτου ύψους 250 εκατομμυρίων ευρώ, ενώ μαζί με το κεντρικό κράτος θα πρέπει να χρηματοδοτήσει τον καθαρισμό και την επαναλειτουργία του οδικού δικτύου και των υποδομών. Αυτή όμως η υπόσχεση δεν καταπράυνε την κοινή γνώμη.
Χιλιάδες άνθρωποι έκαναν πορεία στους δρόμους της Βαλένθια για να καταγγείλουν τη χαοτική διαχείριση από τους πολιτικούς και ιδιαίτερα τον πρόεδρο της Βαλένθια Κάρλος Μαθόν, αν και οι επικρίσεις στρέφονται και ενάντια στο σοσιαλιστή πρωθυπουργό Πέδρο Σάντσεθ.
Όταν οι προβλέψεις αστοχούν
Οι μετεωρολογικές προβλέψεις αποτελούν τη βάση των προειδοποιήσεων κάθε είδους. Αλλά οι προβλέψεις αυτές μπορούν να αστοχήσουν, εν μέρει ή εν όλω. Τα «μερομήνια» ως μια εμπειρική ή διαισθητική μετεωρολογική πρόβλεψη μπορεί να αποτύχουν, αν και ουδείς σκοτίζεται με το θέμα της επαλήθευσης ή διάψευσής τους. Στην Αθήνα το 2014 είχαμε την πρόβλεψη μιας τρομερής κακοκαιρίας στις 7 με 9 Νοεμβρίου, όμως η κακοκαιρία αυτή δεν ήλθε ποτέ και ο καιρός «περιορίσθηκε» σε ένα τυπικό βροχερό διήμερο.
Στατιστικά μια καταιγίδα τόσο κοντινή με αυτήν που έπνιξε κάποιες περιοχές του λεκανοπεδίου στις 24 Οκτωβρίου 2014 είναι πολύ σπάνια. Εξ άλλου κάθε μετεωρολογική πρόβλεψη, και μάλιστα όσο περισσότερο περιορίζει τα χωρικά και χρονικά «μεγέθη» της αναφοράς της, έχει έντονα πιθανοκρατικό χαρακτήρα και υπόκειται στον κίνδυνο της διάψευσης. Εάν υποθέσουμε ότι έχουμε το φαινόμενο του θερμοκηπίου εν δράσει, θα περιμένουμε περισσότερες καταιγίδες, όμως η προσβολή της μιας ή της άλλης περιοχής φαίνεται τυχαία. Αυτό μετατρέπει και την προσωπική μας στάση σε στάση μοιρολατρίας – αν είναι νάρθει, θε να ρθεί !
Το πράγμα όμως δεν τελειώνει εδώ. Γιατί, ακόμη και όταν οι συναγερμοί αποδεικνύονται αχρείαστοι, δεν παύουν να «προπονούν» τους δημόσιους φορείς που εμπλέκονται στην αντιμετώπιση των κρίσεων. Το νεοφιλελεύθερο κράτος τείνει να περιορίσει διάφορες κοινωνικές υπηρεσίες αντιμετώπισης κινδύνων από πυρκαγιές, σεισμούς, πλημμύρες κ.λπ. Η στάση του χαρακτηρίζεται πρωτίστως από μια μικρονοϊκή προσέγγιση των ενδεχόμενων καταστάσεων – γι’ αυτό οι πυρκαγιές αποτελούν στοιχείο προβληματισμού μόλις το καλοκαίρι και οι πλημμύρες μόνο το φθινόπωρο!
Σε πιο προχωρημένες καταστάσεις, π.χ. στις ΗΠΑ, το νεοφιλελεύθερο κράτος προσπαθεί ενίοτε να κάνει «τράκα» στην κοινωνία των πολιτών επιχειρώντας την επιστράτευσή της όχι συμπληρωματικά, αλλά για να αντιμετωπίσει τα δικά του ελλείμματα. Του λόγου το αληθές πιστοποιεί η περίπτωση Μπους του νεότερου, ο οποίος μετά τη καταστροφή της Νέας Ορλεάνης (Αύγουστος 2005) καλούσε τις εθελοντικές οργανώσεις να πρωτοστατήσουν σε ένα έργο που έπρεπε να διεκπεραιώσουν κατά κύριο λόγο οι ομοσπονδιακές υπηρεσίες…
