Της Αριάδνης Αλαβάνου.
Ίσως δεν είναι τυχαίο που, παράλληλα, στελέχη του Διεθνούς Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών που εδρεύει στο Λονδίνο δήλωσαν ότι η «πτώση σκληρών καθεστώτων δημιουργεί ανοίγματα για τις βίαιες ισλαμικές ομάδες… στην επόμενη περίοδο το κύριο χαρακτηριστικό (στις αραβικές χώρες που έπεσαν τα καθεστώτα) θα είναι η πάλη ανάμεσα στο στρατό, τα ισλαμικά κόμματα και τα φιλελεύθερα στοιχεία (Middle east Online, 6/9). Η δε Χ. Κλίντον (Reuters, 3/9) σε δηλώσεις της έδωσε έμφαση στη «διασφάλιση των χημικών όπλων στη Λιβύη, τη μείωση της δυναμικής του ισλαμικού εξτρεμισμού και την καθοδήγηση της νέας Λιβύης προς τη δημοκρατία». Στην ανάλυσή του το ίδιο πρακτορείο τονίζει ότι οι «αντιφατικές δηλώσεις του ΕΜΣ της Λιβύης σε διάφορα θέματα δεν εμπνέουν εμπιστοσύνη στην ικανότητα των εξεγερμένων να κυβερνήσουν…».
Αν όλα αυτά, τα ελάχιστα αφού υπάρχει τσουνάμι παρόμοιων δηλώσεων, δεν διαμορφώνουν το κλίμα για παρουσία δυτικών στρατιωτικών δυνάμεων ή δυνάμεων κρατών-πελατών της Δύσης στη Λιβύη, τότε τι θα το διαμόρφωνε; Πολλοί αναλυτές υποστηρίζουν ότι, αργά ή γρήγορα, θα εισέλθουν στη Λιβύη ξένες στρατιωτικές δυνάμεις παρά την άρνηση του ΕΜΣ, αφού η ισχύς του είναι ελάχιστη και είναι εξαιρετικά ευάλωτο, ακόμη κι αν η άρνηση είναι ειλικρινής, στους δυτικούς εκβιασμούς. Η Δύση, μέσω της επιτροπής κυρώσεων του ΟΗΕ, έχει στα χέρια της τα 150 δισ. δολάρια των περιουσιακών στοιχείων της Λιβύης στο εξωτερικό από τα οποία θα αποδεσμεύσει τα 15, και μπορεί να πνίξει οικονομικά οποιαδήποτε τάση ανεξαρτησίας στην κούνια. Στο εσωτερικό της χώρας ανταγωνιζόμενες πολιτοφυλακές προσπαθούν να σταθεροποιήσουν την ισχύ τους σε τομείς της πρωτεύουσας. Την Πέμπτη, ο Μ. Τζιμπρίλ σε συνέντευξη Τύπου ανέφερε ότι «ο πόλεμος δεν έχει τελειώσει», ύστερα από εκτόξευση πυραύλων που θεωρείται ότι έριξαν δυνάμεις πιστών στον Καντάφι (Al Jazeera, 8/9). Τα παραπάνω υποδεικνύουν ότι δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για έναν πόλεμο όλων εναντίον όλων ή μια «λιβανοποίηση» της Λιβύης. Το χάος που θα προκληθεί μπορεί να ξορκίζεται υποκριτικά από τους Δυτικούς ιθύνοντες, αλλά αποτελεί την καλύτερη αφορμή για την επέμβαση χερσαίων δυνάμεων, πολύ πιθανόν με αίτηση του ίδιου του ΕΜΣ, το οποίο έχει αρχίσει να απονομιμοποιείται και να αμφισβητείται ευρέως. Ταυτόχρονα, το ΝΑΤΟ όχι μόνο δεν έχει αποσύρει τις αεροπορικές δυνάμεις του που εξακολουθούν να περιπολούν στον ουρανό της Λιβύης, αλλά, όπως ανέφερε ο ΟΗΕ, η αποστολή του θα διαρκέσει για απροσδιόριστο ακόμη διάστημα.
Οι συνέπειες στην Αφρική
Στο πλαίσιο της αφρικανικής ηπείρου, η μετακανταφική κατάσταση στη Λιβύη, ούτως ή άλλως, αποτελεί μία ακόμη συνθήκη που ευνοεί την αύξηση των επεμβάσεων. Η Αφρική είναι πεδίο ανταγωνισμού παγκόσμιων δυνάμεων, Κίνα και Ινδία δραστηριοποιούνται πρωτίστως στον οικονομικό τομέα, αλλά οι ΗΠΑ και η Γαλλία έχουν ως αιχμή τις στρατιωτικές επεμβάσεις. Η Γαλλία έχει επέμβει τον τελευταίο χρόνο στην Τυνησία, την Ακτή Ελεφαντοστού και στη Λιβύη και οι ΗΠΑ έχουν στρατεύσει πολλές χώρες στον «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας». Σημειωτέον ότι οι Αμερικανοί δεν είχαν μόνιμες βάσεις στην Αφρική μέχρι που συμφώνησε το Τζιμπουτί να παραχωρήσει έδαφος, μετά την 11η Σεπτεμβρίου του 2001. Οι ΗΠΑ αναζητούν, επίσης, αφρικανική έδρα για την ιδρυθείσα το 2008 Αφρικανική Διοίκηση (Africom), το στρατιωτικό σκέλος τους για την Αφρική, που προς το παρόν εδρεύει στη Στουτγάρδη και πήρε το βάπτισμα του πυρός με την «Επιχείρηση Αυγή της Οδύσσειας» στη Λιβύη. Η Λιβύη προσφέρει, λοιπόν, μια χρυσή ευκαιρία, για να πάει χαμένη, πολύ περισσότερο που οι Δυτικοί είναι σε θέση να χειραγωγήσουν τις εξελίξεις.
Με την πτώση της κανταφικής Λιβύης, οι συνθήκες στην Αφρική αλλάζουν – τόσο στο στρατιωτικό όσο και στο πολιτικό πεδίο. Η «επιτυχία» της νατοϊκής επέμβασης στη Λιβύη, που γενικά θεωρείται ότι αναβαπτίζει τις «ανθρωπιστικές επεμβάσεις», ύστερα από τη δυσφήμηση που έχουν υποστεί με τις τεράστιες ανθρωπιστικές καταστροφές που προκάλεσαν, καθιστά την επέμβαση πιο ελκυστικό παράγοντα της εσωτερικής πολιτικής. Το ΕΜΣ της Λιβύης δημιούργησε ένα «πρότυπο» που μπορεί να μιμηθούν ποικίλες αντιπολιτευόμενες ομάδες των βαθιά διαιρεμένων αφρικανικών κρατών για να πάρουν την εξουσία, προσφέροντας οικονομικές και πολιτικές παραχωρήσεις. Όπως αποκάλυψε η Liberation («Petrole: l’ accord secret entre le CNT et la France»,1/9), η ηγεσία της Βεγγάζης έστειλε στις 3 Απριλίου (17 ημέρες μετά το Ψήφισμα 1973 του Σ.Α. για τη «ζώνη απαγόρευσης πτήσεων») μυστική επιστολή προς τους Γάλλους με την οποία υπόσχεται να τους παραχωρήσει το 35% του λιβυκού αργού πετρελαίου. Το αντάλλαγμα ήταν η αναγνώρισή του ΕΜΣ ως νόμιμου εκπροσώπου της Λιβύης.
Ένα άλλο πρότυπο από τους Σύρους εξεγερμένους
Εν μέσω αυτών των εξελίξεων, μια ανακοίνωση των πολιορκημένων τοπικών συντονιστικών επιτροπών του λαού της Συρίας (ιστότοπος Jadaliyya, 31/8) δίνει μια άλλη διάσταση στα πράγματα. Δεν πρέπει να λησμονείται ότι η νατοϊκή επέμβαση δικαιολογήθηκε από πολλούς εν ονόματι της σφαγής που θα υφίσταντο οι κάτοικοι της Βεγγάζης, αν την καταλάμβαναν οι κανταφικές δυνάμεις. Έχει ιδιαίτερη σημασία, λοιπόν, η στάση που κρατούν οι εξεγερμένοι της Συρίας έναντι της ξένης επέμβασης. «Σύροι του εξωτερικού», αναφέρει η ανακοίνωση, «αλλά και στο εσωτερικό της χώρας, με μια πρωτοφανή ενέργεια, κάλεσαν τον συριακό λαό να πάρει τα όπλα ή να ζητήσει διεθνή στρατιωτική επέμβαση. Παρ’ ότι κατανοούμε το κίνητρο… απορρίπτουμε αυτή τη θέση, καθώς τη θεωρούμε απαράδεκτη πολιτικά, εθνικά και ηθικά. Η στρατιωτικοποίηση της επανάστασης θα μείωνε στο ελάχιστο τη λαϊκή υποστήριξη και συμμετοχή… Θα έθετε την επανάσταση σε ένα πεδίο όπου το καθεστώς έχει διακριτό πλεονέκτημα και θα διάβρωνε την ηθική ανωτερότητα της επανάστασης… Ο σκοπός της συριακής επανάστασης δεν περιορίζεται στην ανατροπή του καθεστώτος… θέλει να οικοδομήσει ένα δημοκρατικό σύστημα και εθνικές υποδομές που εξασφαλίζουν την ελευθερία και την αξιοπρέπεια του συριακού λαού… την ανεξαρτησία και την ενότητα της Συρίας, του λαού και της κοινωνίας της. Η μέθοδος με την οποία θα γίνει η ανατροπή του καθεστώτος είναι μια ένδειξη του ποια θα είναι η Συρία μετά…».
Έτσι, με μια απλή ανακοίνωση, οι τοπικές συντονιστικές επιτροπές των εξεγερμένων Σύρων, που δεν βρίσκονται στην ασφάλεια κάποιας δυτικής πρωτεύουσας, εξέθεσαν ανεπανόρθωτα όσους θεωρούν τους εαυτούς τους αριστερούς και υποστήριξαν τις «ανθρωπιστικές επεμβάσεις» τόσο παλιότερα όσο και στη Λιβύη.
