Ξάφνιασε τους πάντες, σόκαρε πολλούς στην Αριστερά και υποθέτουμε ότι προκάλεσε vertigo στο ΚΚΕ η άποψη που διατύπωσε η Αλέκα Παπαρήγα σε τηλεοπτική εκπομπή πως «η έξοδος από το ευρώ τώρα, είναι καταστροφική».
Η τοποθέτηση συνοδεύτηκε από την επωδό πως το ΚΚΕ γενικά παραμένει «υπέρ της αποδέσμευσης από την Ε.Ε.». Αλλά… Αυτό το «αλλά» ήρθε να «κουμπώσει» με την καταστροφολογία των τελευταίων εβδομάδων (Δαμανάκη, ΣΕΒ κ.ά.), ώστε να δημιουργηθεί η ψυχολογική βάση ποικίλων εκβιασμών: «συναίνεση», υποταγή στις εντολές της τρόικας, εκχώρηση γης και ύδατος για την εκταμίευση της περιβόητης 5ης δόσης. Ωστόσο, το «μετά το ευρώ η καταστροφή», όταν εκστομίζεται από την πιο αδιάλλακτη αντί-ΟΝΕ δύναμη της Αριστεράς, προκαλεί μια παράλληλη, ιδεολογική «καταστροφή»: την ώρα που σε ολοένα μεγαλύτερο τμήμα της κοινής γνώμης ωριμάζει ως εναλλακτική το μέχρι πρότινος αδιανόητο, η έξοδος από το ευρώ, το ΚΚΕ την καθιστά πάλι αδιανόητη.
Για την οικονομική διάσταση αυτής της παλινδρόμησης οφείλουμε να ομολογήσουμε εξαρχής ότι η τοποθέτηση της γραμματέως του ΚΚΕ έχει έναν ρεαλισμό. Η έξοδος -για την ακρίβεια, η εξώθηση σε έξοδο- από το ευρώ στις παρούσες συνθήκες και με τους όρους που διαμορφώνουν οι κυρίαρχες ευρωπαϊκές ελίτ συνεπάγεται, πράγματι, εκτεταμένη οικονομική και κοινωνική καταστροφή. Μια χρεοκοπημένη ουσιαστικά χώρα, που έχει υποστεί ήδη μια βίαιη διαδικασία εσωτερικής υποτίμησης με τη δραστική μείωση των μισθών και την υποτίμηση των περιουσιακών στοιχείων που συνεπάγεται το «γενικό πωλητήριο» στην κρατική περιουσία, εξωθούμενη σε μια άτακτη επιστροφή στο εθνικό νόμισμα από μια πανικόβλητη και τυχοδιωκτική πολιτική ηγεσία και άρχουσα τάξη που θέλουν να περισώσουν ό,τι μπορούν από τα προνόμιά τους, μπορεί πράγματι να οδηγηθεί σε ολοκληρωτική κατάρρευση. Μια νέα υποτίμηση του εθνικού πλέον νομίσματος θα προκαλέσει πληθωρισμό, νέα μείωση των πραγματικών μισθών, πανικό των καταθετών, φυγή κεφαλαίων, κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος, εκτίναξη του κόστους αναχρηματοδότησης του χρέους, ενώ το όποιο όφελος για τις εξαγωγές μπορεί να εξανεμίζεται από τον «πόλεμο» στο νέο νόμισμα.
Αλλά, αυτό είναι η μία εναλλακτική. Το ευρώ, στην ιστορικά πρωτότυπη εκδοχή του ως κοινό νόμισμα χωρών με τεράστιες ανισότητες, ενσωματώνει τις σχέσεις κυριαρχίας, εκμετάλλευσης και κατανομής του πλούτου που επέβαλαν οι ιθύνουσες τάξεις των ηγεμονικών χωρών της Ευρωζώνης και αξιοποίησαν κατά το δοκούν οι εγχώριες αστικές τάξεις της περιφέρειάς της. Στον πυρήνα αυτών των σχέσεων κυριαρχίας που εκφράζει το ευρώ βρίσκεται το χρηματοπιστωτικό σύστημα και οι βιομηχανικές ελίτ, που κατάφεραν να εξαργυρώσουν τα πλεονεκτήματα που τους έδινε το νόμισμα στην κατάκτηση των αγορών. Έκφραση, λοιπόν, αυτών των σχέσεων κυριαρχίας είναι και η κρίση χρέους και εμπορικών (κυρίως) ελλειμμάτων που πλήττει την περιφέρεια της Ευρωζώνης. Επομένως, η υπέρβαση των κρίσεων αυτών υπέρ της κοινωνίας περνά αναγκαστικά αφενός από την στάση πληρωμών, τον έλεγχο και τη διαγραφή του επαχθούς και παράνομου χρέους, και αφετέρου από την ανάκτηση του ελέγχου της δημοσιονομικής, νομισματικής, πιστωτικής, εμπορικής αλλά και βιομηχανικής πολιτικής από μια κυβέρνηση που υπάρχει υπέρ της κοινωνικής πλειοψηφίας.
Αλλά, αυτές οι δύο επιλογές που μπορούν να επέλθουν μέσα από σκληρές κοινωνικές συγκρούσεις, οδηγούν σε ευθεία ρήξη με την ταξική ουσία του ευρώ και των θεσμών που το πλαισιώνουν. Η έξοδος από το ευρώ γίνεται περίπου ένας δύσκολος, κακοτράχαλος μονόδρομος. Θα ήταν ευχής έργο οι κοινωνίες της Ε.Ε. να επέβαλλαν μια πλήρη ανατροπή των σχέσεων κυριαρχίας και να δημιουργούσαν μια νομισματική ένωση με άλλο κοινωνικό περιεχόμενο. Αλλά αυτό φαντάζει μάλλον απίθανο στις σημερινές συνθήκες.
Αυτή τη συνάρτηση ανάμεσα στην άρνηση του χρέους προς όφελος της λαϊκής πλειοψηφίας και στην παραμονή ή όχι στο ευρώ παρακάμπτει εντέχνως η «νέα» προσέγγιση του ΚΚΕ που βλέπει «απειλή καταστροφής» στην έξοδο από την ΟΝΕ. Και το ερώτημα είναι αν ο τρόπος που υποβαθμίζει το ΚΚΕ το κεφάλαιο χρέος, το οποίο παρασύρει και τη σχέση με το ευρώ, αποτελεί απλώς αδυναμία ανάλυσης ή έκφραση ιδεολογικής και πολιτικής εμπάθειας και πολεμικής απέναντι στις δυνάμεις που έχουν σηκώσει το βάρος να φωτίσουν την εναλλακτική της άρνησης του χρέους, με αξιοπρόσεκτη απήχηση, όπως αποκαλύπτουν και οι συνελεύσεις των «Αγανακτισμένων» . Αν ισχύει το δεύτερο, τόσο το χειρότερο για όλους μας.
Για την οικονομική διάσταση αυτής της παλινδρόμησης οφείλουμε να ομολογήσουμε εξαρχής ότι η τοποθέτηση της γραμματέως του ΚΚΕ έχει έναν ρεαλισμό. Η έξοδος -για την ακρίβεια, η εξώθηση σε έξοδο- από το ευρώ στις παρούσες συνθήκες και με τους όρους που διαμορφώνουν οι κυρίαρχες ευρωπαϊκές ελίτ συνεπάγεται, πράγματι, εκτεταμένη οικονομική και κοινωνική καταστροφή. Μια χρεοκοπημένη ουσιαστικά χώρα, που έχει υποστεί ήδη μια βίαιη διαδικασία εσωτερικής υποτίμησης με τη δραστική μείωση των μισθών και την υποτίμηση των περιουσιακών στοιχείων που συνεπάγεται το «γενικό πωλητήριο» στην κρατική περιουσία, εξωθούμενη σε μια άτακτη επιστροφή στο εθνικό νόμισμα από μια πανικόβλητη και τυχοδιωκτική πολιτική ηγεσία και άρχουσα τάξη που θέλουν να περισώσουν ό,τι μπορούν από τα προνόμιά τους, μπορεί πράγματι να οδηγηθεί σε ολοκληρωτική κατάρρευση. Μια νέα υποτίμηση του εθνικού πλέον νομίσματος θα προκαλέσει πληθωρισμό, νέα μείωση των πραγματικών μισθών, πανικό των καταθετών, φυγή κεφαλαίων, κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος, εκτίναξη του κόστους αναχρηματοδότησης του χρέους, ενώ το όποιο όφελος για τις εξαγωγές μπορεί να εξανεμίζεται από τον «πόλεμο» στο νέο νόμισμα.
Αλλά, αυτό είναι η μία εναλλακτική. Το ευρώ, στην ιστορικά πρωτότυπη εκδοχή του ως κοινό νόμισμα χωρών με τεράστιες ανισότητες, ενσωματώνει τις σχέσεις κυριαρχίας, εκμετάλλευσης και κατανομής του πλούτου που επέβαλαν οι ιθύνουσες τάξεις των ηγεμονικών χωρών της Ευρωζώνης και αξιοποίησαν κατά το δοκούν οι εγχώριες αστικές τάξεις της περιφέρειάς της. Στον πυρήνα αυτών των σχέσεων κυριαρχίας που εκφράζει το ευρώ βρίσκεται το χρηματοπιστωτικό σύστημα και οι βιομηχανικές ελίτ, που κατάφεραν να εξαργυρώσουν τα πλεονεκτήματα που τους έδινε το νόμισμα στην κατάκτηση των αγορών. Έκφραση, λοιπόν, αυτών των σχέσεων κυριαρχίας είναι και η κρίση χρέους και εμπορικών (κυρίως) ελλειμμάτων που πλήττει την περιφέρεια της Ευρωζώνης. Επομένως, η υπέρβαση των κρίσεων αυτών υπέρ της κοινωνίας περνά αναγκαστικά αφενός από την στάση πληρωμών, τον έλεγχο και τη διαγραφή του επαχθούς και παράνομου χρέους, και αφετέρου από την ανάκτηση του ελέγχου της δημοσιονομικής, νομισματικής, πιστωτικής, εμπορικής αλλά και βιομηχανικής πολιτικής από μια κυβέρνηση που υπάρχει υπέρ της κοινωνικής πλειοψηφίας.
Αλλά, αυτές οι δύο επιλογές που μπορούν να επέλθουν μέσα από σκληρές κοινωνικές συγκρούσεις, οδηγούν σε ευθεία ρήξη με την ταξική ουσία του ευρώ και των θεσμών που το πλαισιώνουν. Η έξοδος από το ευρώ γίνεται περίπου ένας δύσκολος, κακοτράχαλος μονόδρομος. Θα ήταν ευχής έργο οι κοινωνίες της Ε.Ε. να επέβαλλαν μια πλήρη ανατροπή των σχέσεων κυριαρχίας και να δημιουργούσαν μια νομισματική ένωση με άλλο κοινωνικό περιεχόμενο. Αλλά αυτό φαντάζει μάλλον απίθανο στις σημερινές συνθήκες.
Αυτή τη συνάρτηση ανάμεσα στην άρνηση του χρέους προς όφελος της λαϊκής πλειοψηφίας και στην παραμονή ή όχι στο ευρώ παρακάμπτει εντέχνως η «νέα» προσέγγιση του ΚΚΕ που βλέπει «απειλή καταστροφής» στην έξοδο από την ΟΝΕ. Και το ερώτημα είναι αν ο τρόπος που υποβαθμίζει το ΚΚΕ το κεφάλαιο χρέος, το οποίο παρασύρει και τη σχέση με το ευρώ, αποτελεί απλώς αδυναμία ανάλυσης ή έκφραση ιδεολογικής και πολιτικής εμπάθειας και πολεμικής απέναντι στις δυνάμεις που έχουν σηκώσει το βάρος να φωτίσουν την εναλλακτική της άρνησης του χρέους, με αξιοπρόσεκτη απήχηση, όπως αποκαλύπτουν και οι συνελεύσεις των «Αγανακτισμένων» . Αν ισχύει το δεύτερο, τόσο το χειρότερο για όλους μας.
Σάιλοκ
Σχόλια
