Σαρωτικές επιθέσεις και στον περιοδικό Τύπο.
Τα επεισοδιακά γεγονότα που συνόδεψαν την εκδικητική και τρομοκρατική απόλυση δύο συνδικαλιστριών από την εταιρία ΙΜΑΚΟ (περιοδικά Nitro, Down Town, Esquire, People κ.ά.) και μιας από την εταιρία Αττικές Εκδόσεις (περιοδικά Madame Figaro, Playboy, Τηλεθεατής, PC Magazine κ.ά.) την προηγούμενη εβδομάδα και που αναλυτικά κατέγραψε ο Δρόμος στο προηγούμενο φύλλο του (φ.59, σελ. 13), ήταν μόνο το πιο πρόσφατο, αλλά και το πιο αποκαλυπτικό επεισόδιο από μια βιομηχανία που έχει στηθεί εδώ και πολλά χρόνια στη σκιά της γκλαμουριάς του περιοδικού Τύπου. Όποιος ζει τον ιλουστρασιόν κόσμο των περιοδικών «από μέσα», γνωρίζει καλά και από παλιά ότι κάθε σελίδα περιοδικού περικλείει μέσα της πολλές ώρες απλήρωτη εργασία, υπερβολικά πολλή ελαστική εργασία με «μπλοκάκι» και χωρίς δικαιώματα, εξαιρετικά μεγάλη εντατικοποίηση.
Αυτά στις «παχιές αγελάδες» των ’90s, στην εποχή που φύτρωναν μηνιαία περιοδικά από το πουθενά, όταν πρωτοδοκιμαζόταν στο σώμα των δημοσιογράφων των περιοδικών, το μοντέλο του εργαζόμενου με Δελτίο Παροχής Υπηρεσιών και η άτυπη διευθέτηση του χρόνου εργασίας (60 ώρες δουλειά τη μία εβδομάδα, ένα ρεπό την επόμενη). Όταν δεν υπήρχε συλλογική ρύθμιση, Συλλογική Σύμβαση Εργασίας γι’ αυτές τις χιλιάδες εργαζόμενους των περιοδικών (το 2004 υπογράφηκε η πρώτη ΣΣΕ).
Στις «ισχνές αγελάδες» η συνταγή παρέμεινε η ίδια, τροποποιημένη επί τα χείρω, και εμπλουτισμένη από όλες τις νέες ιδέες που φέρνει μαζί της η εποχή των αλλεπάλληλων μνημονίων. Έτσι, τον τελευταίο μόνο χρόνο, για τους εργαζόμενους στα περιοδικά (δημοσιογράφους, γραφίστες, διοικητικούς) έχουν καταγραφεί, εκτός από τον καταιγισμό απολύσεων και τις περιπτώσεις οφειλόμενων δεδουλευμένων (έως και 6 μηνών οφειλόμενα): Απανωτές μειώσεις μισθών με ατομικά συμφωνητικά, στο 80% των μεγάλων επιχειρήσεων του περιοδικού Τύπου. Μετατροπή της κανονικής απασχόλησης σε απασχόληση με «μπλοκάκι». Μετατροπή της πλήρους απασχόλησης σε μερική. Εφαρμογή της εκ περιτροπής εργασίας ακόμη και στην πιο ακραία μορφή των 4 ημερών εργασία ανά μήνα. Πρόταση των εκδοτών περιοδικού Τύπου για νέα Συλλογική Σύμβαση με 15% μειωμένους μισθούς. Αυτά είναι οι γενικές κατηγορίες και επί αυτών η «πλούσια» φαντασία του κάθε εκδότη αυτοσχεδιάζει, αξιοποιώντας και το νομικό οπλοστάσιο που τους δώρισε η κυβέρνηση του Mνημονίου και της τρόικας. Για παράδειγμα, ο πρόεδρος του συνδέσμου των εκδοτών, ο Θ. Φιλιππόπουλος των Αττικών Εκδόσεων, επέβαλε μεικτό σύστημα: και μειώσεις μισθών και μερική απασχόληση. Ο έτερος, δε, των μεγαλοεκδοτών του χώρου, Αντ. Λυμπέρης (Vogue, Εγώ!, Status, 7 Μέρες TV, Focus, 4 Τροχοί κ.ά.), προχώρησε, για δεύτερη φορά το τελευταίο δεκάμηνο, σε μειώσεις μισθών.
Η καραμέλα σε όλες τις πε ριπτώσεις είναι βεβαίως ίδια: πέφτουν οι πωλήσεις, πέφτουν τα διαφημιστικά έσοδα, κάποιος πρέπει να πληρώσει. Και φυσικά, όπως και παντού αλλού, πληρώνει ο εργαζόμενος. Αυτός που έβαλε επί πολλά χρόνια πλάτη για να στηθούν τα προϊόντα και οι αυτοκρατορίες των μεγαλοεκδοτών. Πρακτικά, η λογική ήταν απλή: οι εκδότες δημιούργησαν υπερπληθώρα περιοδικών (συχνά τίτλοι του εξωτερικού, που είναι η εύκολη συνταγή) ποντάροντας στα μερίδια της διαφήμισης και όχι στη χρησιμότητά τους, έπαιξαν παιχνίδια με τις διαφημιστικές εταιρίες, έβγαλαν τεράστια κέρδη που τα… επένδυσαν σε βιβλιάρια καταθέσεων, στον τζόγο των διαφόρων χρηματιστηριακών προϊόντων και βέβαια σε μια προκλητικά πολυτελή ζωή (που γεμίζει τις κοσμικές στήλες των περιοδικών τους), κι έκαναν τον παρασιτισμό δεύτερη φύση τους. Αφού έπαιξαν για μερικά χρόνια το παιχνίδι των προσφορών, μετατρέποντας πλήρως τα περιοδικά σε άχρηστο περιτύλιγμα ενός… λιπ γκλος ή ενός CD, κρύβονται τώρα πίσω από την κρίση, την έλλειψη ρευστότητας, την πτώση πωλήσεων και διαφήμισης, τους δύσκολους καιρούς και τη «μαύρη τους τη μοίρα». Και ζητούν από τους εργαζομένους τους τις αναγκαίες θυσίες (δηλαδή να αποδεχθούν την ανεργία ή να συμβιβαστούν με τη φτώχεια που τους επιφυλάσσουν) μέχρι να ξαναρχίσουν να έχουν κέρδη. Είναι φανερό ότι σε συνθήκες κρίσης, η μόνη λύση γι’ αυτούς είναι να αρχίσουν να καταστρέφουν και να απαξιώνουν: προϊόντα και κυρίως εργαζόμενους. Μέχρι που η καταστροφή να πάρει τέτοιες διαστάσεις ώστε να επιτρέψει να ξαναρχίσει ο κύκλος της κερδοφορίας.
Οι συνθήκες σοκ που βιώνουν οι εργαζόμενοι στα περιοδικά γεννούν αντιδράσεις. Ο χώρος του περιοδικού Τύπου, ανοργάνωτος και με χαμηλή συνδικαλιστική συνείδηση, δεν είχε δει τις προηγούμενες δεκαετίες περιφρουρημένες απεργίες, όπως αυτές του προηγούμενου δεκαημέρου με αφορμή τις συνδικαλιστικές απολύσεις στις Αττικές Εκδόσεις και στην ΙΜΑΚΟ. Κάτι αλλάζει, όπως αλλάζει και σε όλη την κοινωνία και, αναπόφευκτα, θα δοθούν μικρότερες ή μεγαλύτερες μάχες στον περιοδικό Τύπο, αλλά και στον κλάδο των Μέσων Ενημέρωσης εν γένει. Κόντρα στην παραδοσιακή συντεχνιακή αντίληψη που θέλει τους εργαζόμενους στην ενημέρωση να είναι «διαφορετικοί» από τους άλλους, είναι αναγκαίο όλο και περισσότερο οι κινητοποιήσεις των εργαζομένων στα ΜΜΕ να γίνονται αναπόσπαστο κομμάτι του αγώνα και της αντίστασης όλων των εργαζομένων σε όλη τη χώρα.
Και είναι αναγκαίο, ακόμη περισσότερο, για να συνεχίσει να υπάρχει ζωή κι όχι κοινωνικά ερείπια, αυτοί οι αγώνες να επιβάλουν ανατροπές σε οικονομικό, κοινωνικό και πολιτικό πεδίο. Επί της ουσίας, δεν υπάρχει άλλος δρόμος για τους εργαζόμενους.
* Ο Χρήστος Πραμαντιώτης είναι μέλος του Δ.Σ. της Ένωσης Συντακτών Περιοδικού-Ηλεκτρονικού Τύπου (ΕΣΠΗΤ).
