Και μία εντελώς πραγματοποιήσιμη ευχή. Της Έλενας Πατρικίου
Όπως μάλλον δεν θυμούνται οι περισσότεροι αναγνώστες, οι υποθετικοί λόγοι του μη πραγματικού δηλώνουν πως το υποτιθέμενο είναι αντίθετο προς την πραγματικότητα: ει φως μη είχομεν, όμοιοι τοις τυφλοίς αν ήμεν, είναι το προφητικό παράδειγμα που δίνει το συντακτικό της αττικής διαλέκτου (που θα πει πως αν δεν έχουμε ηλεκτρικό στα σπίτια μας, θα είμαστε όμοιοι με τυφλούς· που θα πει, στον άλλο υποθετικό λόγο, όπου το υποτιθέμενο θεωρείται βασίμως συμβατό με την πραγματικότητα, ότι αν δεν έχουμε ηλεκτρικό στα σπίτια μας, αναπόφευκτα είμαστε όμοιοι με τυφλούς).
Επομένως, οι υποθετικοί λόγοι μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως υφολογικό τερτίπι για τη διατύπωση ανεστραμμένων πρωτοχρονιάτικων ευχών προς την συνολική Αριστερά και τον κάθε αριστερό ξεχωριστά για τον χρόνο που μας περιμένει, για το χρόνο που περιμένουμε και, δυστυχώς, για τον χρόνο μας, που εξαντλείται.
Πρώτος υποθετικός λόγος του απελπιστικά πραγματικού.
Αν δεν νοηματοδοτήσουμε τη «δημοκρατία», αυτή, είτε τάχα «άμεση» είτε ρεαλιστικά έμμεση, παραμένει κενή, άρα έρμαιο στην υποβολιμαία χρήση της από κάθε είδους συστημικούς (κομματικούς τε και κρατικούς) μηχανισμούς. Αν δεν ανιχνεύσουμε τις ενδεχόμενες ποιότητές της κι αν δεν εφεύρουμε τρόπους να μετατρέψουμε αυτές τις ποιότητες σε θεσμούς, τόσο μέσα στην Αριστερά όσο και μέσα στην κοινωνία, τότε ματαίως επικαλείται ο ένας το παιδαριώδες όραμα μίας άμεσης άσκησής της, ο άλλος την ανιστόρητη μπολσεβίκικη εσωκομματική εφαρμογή της και ο τρίτος την άγραφη (άρα ανεξέλεγκτη, άρα ανυπόστατη) κοινόχρηστη παραδοχή της. Κι αν δεν θεσμοθετήσουμε τους κανόνες της δικής μας «αριστερής» και «ριζοσπαστικής» δημοκρατίας, με την ακρίβεια που μπόρεσε να το κάνει κάποτε η κάποτε επαναστατική αστική τάξη, τότε κάθε διακήρυξή μας παραμένει, όχι απλώς κακογραμμένη, αλλά κύμβαλο αλαλάζον.
Δεύτερος υποθετικός λόγος του αμείλικτα πραγματικού.
Από εφησυχασμό, ραθυμία, συνδικαλιστική αναξιότητα και άκρατο πόθο μεσοαστικής γκλαμουριάς, αφήσαμε επί δεκαετίες τον καπιταλισμό να τσακίσει την ευρωπαϊκή εργατική τάξη και τον σταλινισμό να ασελγήσει πάνω στην ευρωπαϊκή επαναστατική παράδοση. Αν δεν επαναπροσδιορίσουμε την έννοια, άρα το ίδιο το υποκείμενο, της εργασίας, αν δεν αναδείξουμε ως πολιτικό πρόσωπο την ταπεινωμένη εργατική τάξη, απλώς δεν έχουμε λόγο ύπαρξης. Ποτέ δεν ήταν τόσο επείγουσα η ανάγκη να υπάρξει, όχι ως καθοδήγηση, αλλά ως πολιτική και διανοητική αναγέννηση, ένα «πρωτοπόρο» εργατικό κόμμα. Αν δεν είμαστε αυτό το κόμμα, τότε απλώς δεν είμαστε.
Τρίτος υποθετικός λόγος του ειρωνικά πραγματικού.
Επικαλούμαστε ως σύνθημα και ως ουσία την αξιοπρέπεια, χωρίς να συνειδητοποιούμε, μέσα στην πενία των λέξεων και των συνθημάτων μας, πόσο καθωσπρεπισμό κρύβει η επίκληση. Πόσο είναι συμπεριφορικά νοικοκυρίστικη, συναισθηματικά επιφανειακή και ψυχολογικά «ιδιωτικοποιητική». Και πόσο οικονομικά μίζερη, αφού τι άλλο μπορεί να είναι η «αξιοπρεπής διαβίωση» παρά οριακά πάνω από το όριο της αναξιοπρεπούς ένδειας. Αν δεν χαρίσουμε σ’ αυτούς που προσπαθούν να μας ακούσουν ένα αίτημα περήφανης διαβίωσης, περήφανης διεκδίκησης και, εν τέλει, περηφάνειας, τότε πρέπει ίσως να αρκεστούμε σε «αξιοπρεπείς» πολιτικές αποδόσεις. Αυτό θέλουμε να μας φέρει το 2013;
Αυτών των υποθετικών λόγων παραδομένων προς επαλήθευση στο μέλλον που είναι ήδη εδώ, ας ευχηθούμε τουλάχιστον σύντροφοι, το 2013 να φέρει, σ’ όποιον το μπορεί και το αντέχει, έναν έρωτα αδιανόητο, παράφορο, σχεδόν αδύνατο και εντελώς τρελό, απ’ αυτούς τους έρωτες που μας κάνουν να πιστεύουμε, έστω για μια στιγμή, ότι ο σοσιαλισμός μπορεί και να ’ναι, έστω για μια στιγμή, εφικτός.
Κι αν τίποτα άλλο δεν είναι δυνατόν, ας φέρει έστω το 2013 ένα ροδαλό, στρουμπουλό μωρό, σαν μπαρόκ αγγελάκι που μόλις έπεσε από το ζωγραφιστό ταβάνι στην αγκαλιά της μαμάς του, στους φίλους που το περιμένουν.
