Εκτός από τη χαλάρωση στην ασφάλεια των τροφίμων (π.χ. με την κατάργηση της απαγόρευσης χρήσης ορμονών στο χοιρινό και μοσχαρίσιο κρέας, τη διάδοση των μεταλλαγμένων και τον περιορισμό των φυσικών σπόρων) υπάρχουν και πολλές άλλες ανησυχητικές ρυθμίσεις στη Διατλαντική Συμφωνία Εμπορίου (ΤΤΙΡ) που διαπραγματεύονται με μυστικότητα οι ΗΠΑ με την Ευρώπη. Μεταξύ άλλων, είναι μεγάλη η απειλή του fracking, της μεθόδου εξαγωγής αερίου με νερό και χημικά από τα σχιστολιθικά πετρώματα που υπάρχουν στο υπέδαφος.Όμως, αυτή η μέθοδος που εφαρμόζεται με σημαντικές αποδόσεις στις ΗΠΑ, προκαλεί ρωγμές στο έδαφος που μπορεί να προκαλέσουν σεισμικές δονήσεις (έχουν ήδη καταγραφεί σε ΗΠΑ και Αγγλία), καταναλώνει τεράστιες ποσότητες νερού και μολύνει τον υδροφόρο ορίζοντα. Γι’ αυτό είναι απαγορευμένη στη Γερμανία και τη Γαλλία. Οι εταιρίες, όμως, σε συνεργασία με τις ελεγχόμενες κυβερνήσεις, προσπαθούν να το περάσουν επικαλούμενες την ενεργειακή αυτάρκεια και υποβαθμίζοντας τους κινδύνους για τη ζωή και την καταστροφή του περιβάλλοντος.
Εξίσου ανησυχητική είναι η κατοχύρωση του δικαιώματος των πολυεθνικών εταιριών να μηνύουν τα κράτη όχι μόνο για αθέτηση συμφωνιών, αλλά και για διαφυγόντα κέρδη που ισχυρίζονται ότι προκαλούνται από τη θεσμική λειτουργία των κρατών. Για παράδειγμα, οι πολυεθνικές των τσιγάρων αποκτούν το δικαίωμα να μηνύουν κράτη που απαγορεύουν ή θέτουν περιορισμούς στο κάπνισμα, καθώς και οι εταιρίες παραγωγής ενέργειας να μηνύουν κράτη που απαγορεύουν την κατασκευή και λειτουργία πυρηνικών εργοστασίων.
Αυτό που έχει κινητοποιήσει τους Βρετανούς εναντίον αυτής της συμφωνίας, όπως γράφεται στην εφημερίδα The Independent, είναι ο φόβος ότι κινδυνεύει το Εθνικό Σύστημα Υγείας. Οι εταιρίες που παρέχουν υπηρεσίες υγείας έχουν ήδη ετοιμάσει τους φακέλους με τους οποίους θα προσφύγουν στα διαιτητικά δικαστήρια, τα οποία είναι υπεράνω κρατικής δικαιοδοσίας, αμφισβητώντας τη νομιμότητα ενός συστήματος υγείας που χρηματοδοτείται από το βρετανικό κράτος. Επειδή η κρατική χρηματοδότηση θεωρείται ευνοϊκή μεταχείριση που αντιβαίνει στην ελευθερία του ανταγωνισμού, θα υποχρεωθεί η βρετανική πολιτεία να παύσει να στηρίζει το Εθνικό Σύστημα Υγείας, για το οποίο, ακόμα και με το κουτσούρεμα που του έχουν κάνει από την εποχή της Θάτσερ, είναι πολύ περήφανοι οι Βρετανοί. Να μην ξεχνάμε ότι στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λονδίνου, το κεντρικό θέμα στην τελετή έναρξης που επιλέχθηκε και προβλήθηκε ως το χαρακτηριστικότερο επίτευγμα της νεότερης εποχής στη Μεγάλη Βρετανία είναι το Εθνικό Σύστημα Υγείας.
Επίσης, το 2012, προσπάθησαν να περάσουν στην Ευρώπη, τη συμφωνία ACTA, η οποία αναφερόταν στα πνευματικά δικαιώματα.Ένα από τα σημαντικότερα σημεία ήταν ότι έδινε το δικαίωμα και επέβαλε στους παρόχους υπηρεσιών στο διαδίκτυο, Google, Microsoft, Facebook, Yahoo κ.λπ., να παρακολουθούν όλους τους χρήστες και όλα τα στοιχεία να τίθενται αυτομάτως και υποχρεωτικά στη διάθεση των υπηρεσιών ασφαλείας των συμβαλλομένων κρατών. Εναντίον αυτής της συμφωνίας υπήρξε μια πολύ μεγάλη κινητοποίηση, που ενεργοποίησε ακόμα και το άψυχο και άνευρο Ευρωκοινοβούλιο, με διαδηλώσεις, συγκρούσεις, επερωτήσεις, δημοσιεύματα κ.ά., αναγκάζοντας τους υπέρμαχους της ACTAνα ματαιώσουν τη συμφωνία που ήταν στα σκαριά.
Τώρα, λοιπόν, οι πληροφορίες λένε ότιυπάρχουν στην ΤΤΙΡ παρόμοιες διατάξεις. Ευτυχώς, η αντίδραση συνεχίζεται και μεγαλώνει. Μέχρι σήμερα, μόνο στη γερμανική Βουλή έχουν κατατεθεί 200 σχετικές επερωτήσεις. Σε όλη την Ευρώπη μαζεύονται εκατοντάδες χιλιάδες υπογραφές και 376 κοινωνικές οργανώσεις πραγματοποιούν καμπάνιες ενημέρωσης και διαμαρτυρίας για το περιεχόμενο και τα δεινά που θα επιφέρει η ΤΤΙΡ στις χώρες και τους λαούς που θα υπαχθούν βίαια στις ρυθμίσεις της.
Οικονομικοί, αλλά και πολιτικοί στόχοι
Έχουμε μπει σε μια καινούργια εποχή. Οι Αμερικάνοι οι οποίοι πίστεψαν ότι μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης δεν θα υπήρχε άλλη υπερδύναμη, δεν θα υπήρχε ισχυρός αντίποδας στη εφαρμογήτων συμφερόντων τους, διαπιστώνουν μέσα σε πολύ λίγα χρόνια, ότι έπεσαν έξω και ότι αναδύονται καινούργιες μεγάλες δυνάμεις οι οποίες αμφισβητούν όχι μόνο την παγκόσμια κυριαρχία τους, αλλά περιορίζουν και τις δυνατότητες για την επέκταση και επιβολή των οικονομικών τουςσυμφερόντων. Γι’ αυτό, σ’ αυτή τη φάση, μπορεί οι πολιτικοί στόχοι να είναι σημαντικότεροι για την επιδίωξη σύναψης της ΤΤΙΡ. Είναι πολύ πιθανό η συμφωνία να επισπεύδεταιπροκειμένου οι Αμερικάνοι να συγκρατήσουν τις τάσεις αποδόμησης του δυτικού μπλοκ και ισχυροποιήσουν τις συμμαχίες τους για να αντιμετωπίσουν αυτούς που έχουν οι ίδιοι ορίσει ως ανταγωνιστές και εχθρούς τους. Πρωτίστως τη Ρωσία και την Κίνα και, δευτερευόντως, χώρες που έχουν τάση ανεξαρτητοποίησης από την ηγεμονία των ΗΠΑ, όπως είναι οι χώρες οι οποίες δημιούργησαν την ένωση BRICS (Βραζιλία, Ινδία, Νότια Αφρική κ.ά.). Καθώς βλέπουν οι Αμερικάνοι να συρρικνώνεται η σφαίρα επιρροής τους, προσπαθούν να σταθεροποιήσουν συμμαχίες, να δημιουργήσουν νέες και να υπονομεύσουν τις αντίπαλες συμμαχίες, π.χ. ανατρέποντας το νόμιμο καθεστώς της Ουκρανίας ή κάνοντας παραχωρήσεις στην Κούβα και το Ιράν, για να καθυστερήσουν αυτή την εξέλιξη, η οποία, όμως, φαίνεται αναπότρεπτη. Αυτός είναι μάλλον και ένας λόγοςπου στην κόντρα μας με τους Γερμανούς, φαίνεται ότι υπάρχει μία ανοχή από τους Αμερικάνους, επειδή θεωρούν ότι η πολιτική της λιτότητας που επιβάλανε οι Γερμανοί στα δημοσιονομικά της Ευρώπης, υπονομεύει, με κίνδυνο διάλυσης, την Ένωση, που αποτελεί τον σημαντικότερο και ισχυρότερο σύμμαχό της Αμερικής απέναντι στις αναδυόμενες δυνάμεις. Και η επίθεσή τους με εργαλείο την Ουκρανία, τις κυρώσεις, τον ενεργειακό πόλεμο κ.λπ. εναντίον της Ρωσίας, αποσκοπεί ουσιαστικά στην πρόκληση ρήξης στις σχέσεις της Ευρώπης με τη Ρωσία. Δεν αποδίδουν στην Ελλάδα τόσο μεγάλη σημασία αυτοτελώς,αποτελεί όμως, παράδειγμα που αποδεικνύει καθαρά πόσο λάθος είναι η πολιτική της λιτότητας και της μηδενικής ανοχής που εφαρμόζουν οι Γερμανοί συνεπικουρούμενοι από τους υπόλοιπους Ευρωπαίους. Εάν οι Αμερικάνοι δεν είχαν κανένα πρόβλημα με την κατάσταση παρακμής και ύφεσης που επικρατεί στην Ευρώπη, που την καθιστά ευάλωτη και –γιατί όχι- εξαγοράσιμη από τους «κακούς»*, πιθανότατα θα μας τραβούσαν το αφτί με τρόπους πολύ οδυνηρότερους από τα μνημόνια. Αλλά, σ’ αυτή τη φάση, έχοντας επικεντρώσει την προσοχή τους στην Κίνα και τη Ρωσία, θεωρούν ότι η Ευρώπη δεν πρέπει ούτε να διαλυθεί ούτε να αποδυναμωθεί ούτε να ενδώσει στις σειρήνες των αναδυομένων πελώριων αγορών, γιατί παραμένει ο μεγαλύτερος σύμμαχός τους σε μια αντιπαράθεση διαρκείας, και με απρόβλεπτες επιδεινώσεις. Γι’ αυτό, εάν δεν δέσουν την Ευρώπη περισσότερο στη δική τους λογική και στο δικό τους άρμα, οι ήδη παρατηρούμενες διολισθήσεις ευρωπαϊκών κρατών,με συμφωνίες και συνεργασίες με τις αναδυόμενες δυνάμεις, θα ενταθούν.Αυτή, λοιπόν, η συμφωνία, η ΤΤΙΡ, αποβλέπει και σ’ αυτό ή κυρίως σ’ αυτό: να συσφίξει τις σχέσεις της Αμερικής με την Ευρώπη. Να γίνουν πιο ανθεκτικέςκαι συνένοχες.
Αυτή τη διαπίστωση πρέπει να τη λάβουν σοβαρά υπόψη όσοι αγωνίζονται για να μην περάσει η ΤΤΙΡ. Εάν το θέμα τίθεται μόνο οικονομικά, εάν όλες οι επιπτώσεις στη ζωή, σχετικά με τα εργασιακά, την ασφάλεια των τροφίμων, το περιβάλλον κ.λπ., δεν συνδεθούν με τα πολιτικά και τα γεωστρατηγικά, η ΤΤΙΡ δεν μπορεί να καταπολεμηθεί στη ρίζα της. Στην Ευρώπη μπαίνει το ζήτημα της συρρίκνωσης της δημοκρατίας και της εθνικής κυριαρχίας, αλλά δεν μπαίνει σχεδόν καθόλου το θέμα της έντασης του διεθνούς ανταγωνισμού, που εκτείνεται στην προετοιμασία για τη διεξαγωγή ενός αγριότερου και πολύ μεγαλύτερης κλίμακας πολέμου που σκοπό έχει να μην κλονιστεί η ηγεμονία των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής. Εάν δεν τεθούν ανοιχτά όλες οι διαστάσεις της ΤΤΙΡ, δυσκολεύει η κατανόηση της σημασίας και του μεγέθους του προβλήματος.
Γεωπολιτικοί σεισμοί
Πράγματι, οι Αμερικάνοι έχουν «δίκιο» να ανησυχούν για την τροπή των πραγμάτων. Έζησαν για μερικά χρόνια με τη μέθη της μονοκρατορίας και τώρα δυσκολεύονται να αποδεχτούν τη νέα πραγματικότητα, ότι ο κόσμος αλλάζει ξανά και στη θέση της Σοβιετικής Ένωσης υπεισέρχονται νέες δυνάμεις, με άλλους τρόπους, ίσως και πιο αποτελεσματικούς, κι ότι θα πρέπει να προσαρμοστούνκαι να συνυπάρξουν επί ίσοις όροις. Η έννοια της πολυπολικότητας που κερδίζει έδαφος στις αναλύσεις διεθνώς, δεν είναι καθόλου αρεστή στις ΗΠΑ. Συμβαίνουν πρωτοφανή στην ανθρώπινη ιστορία πράγματα, τουλάχιστον από την εποχή που ο δυτικός κόσμος είναι κυρίαρχος.
Είναι πλέον γεγονός η δημιουργία δύο νέων παγκόσμιων τραπεζών, οι οποίες αμφισβητούν εμπράκτως την οικονομική και κατά προέκταση πολιτική μονοκρατορία των Αμερικάνων στον κόσμο. Η μία είναι αυτή που εξαγγέλθηκε πρώτη, η Αναπτυξιακή Τράπεζα των BRICS. Ο Πούτιν μόλις υπέγραψε την ιδρυτική συμμετοχή της Ρωσίας. Λέγεται, μάλιστα, ότι η επιθετικότητα των Αμερικάνων όπως εκδηλώθηκε ιδιαίτερα με το ουκρανικό ζήτημα, επέσπευσε αυτή την υπογραφή. Η συμφωνία για την Αναπτυξιακή Τράπεζα των BRICS, που ξεκινάει με δηλωθέν κεφάλαιο 100 δισ. δολαρίων, επικυρώθηκε από τη ρωσική Δούμα, στις 20 Φεβρουαρίου 2015. Η Τράπεζα θα χρηματοδοτεί κυρίως τις αναπτυξιακές ανάγκες των κρατών που την ιδρύουν, αλλά και των κρατών που θα συναλλάσσονται με αυτήν. Θα στηρίζει την ανάπτυξη των υποδομών, αλλά και την αυτάρκεια των εταίρων σε ζητήματα ενέργειας, τροφίμων, μεταφορών και άλλων τομέων που έχουν σχέση όχι μόνο με την οικονομική ανάπτυξη, αλλά και με την κατοχύρωση της ανεξαρτησίας και κυριαρχίας των κρατών-μελών.
Τον ερχόμενο Ιούλιο, οι ηγέτες των BRICS θα επισφραγίσουν την οικονομική, και όχι μόνο, συνεργασία τους στη συνδιάσκεψη που θα πραγματοποιηθεί στην πόλη Ουφά της Μπασκιρίας, στη Ρωσία, στη βάση της ισοτιμίας. Η άνοδος του βιοτικού επιπέδου των κοινωνιών, η αξιοποίηση των ξεχωριστών δυνατοτήτων των κρατών, η διασφάλιση της σταθερότητας και της προστασίας της επικράτειας κάθε χώρας, η μείωση των ανισοτήτων και η ανάπτυξη των ελευθεριών και άλλα σημεία συνθέτουν, όπως διακηρύσσεται από τους εταίρους, τη βάση της συμφωνίας των BRICS. Ως τομείς συνεργασίας αναφέρονται η κοινή επιστημονική έρευνα, η εκπαίδευση, η υγεία, ο κυβερνοχώρος, η νανοτεχνολογία, η εναλλακτική ενέργεια, η αξιοποίηση των υδάτινων πόρων, η υποκατάσταση των εισαγωγών, η τυποποίηση του νομικού περιβάλλοντος, η αύξηση των θέσεων εργασίας κ.ά.
Είναι φανερό ότι πρόκειται για τη δημιουργία ενός παράλληλου πόλου στην παγκόσμια γεωπολιτική σφαίρα.
Κινέζικο σοκ
Και ενώ οι Αμερικάνοι δεν έχουν ακόμα χωνέψει αυτή την τροπή των πραγμάτων, οι Κινέζοι με γρήγορο, αλλά καλά μελετημένο σχεδιασμό, προχωρούν αποφασιστικά στο επόμενο βήμα που είναι ακόμα πιο φιλόδοξο. Την ίδρυση της Ασιατικής Τράπεζας Υποδομών και Επενδύσεων (ΑΙΙΒ), με αρχικό κεφάλαιο 50 δισ. δολαρίων και στόχο τη συγκέντρωση 100 δισ. δολαρίων.Μία τράπεζα που μπαίνει δυναμικά στα χωράφια της Παγκόσμιας Τράπεζας και του Διεθνούς ΝομισματικούΤαμείου, αλλά με διαφορετικούς κανόνες λειτουργίας. Η έκταση της ανταπόκρισης ξεπέρασε κάθε πρόβλεψη και ταρακούνησε τα παγκόσμια οικονομικά δεδομένα. Είναι χαρακτηριστικό ότι παρά την αντίδραση των ΗΠΑ, ακόμα και οι σύμμαχοι τους προσχώρησαν στη νέα τράπεζα και, μάλιστα, ως ιδρυτικά μέλη. Φαίνεται ότι το καθεστώς της επιβολής και της πλήρους ασυδοσίας που επιβάλανε οι ΗΠΑ στη μετασοβιετική εποχή, προσφεύγοντας συχνά σε βία εναντίον κάθε κράτους με τάσεις ανεξαρτησίας, δημιούργησε ένα ασφυκτικό καθεστώς ακόμα και στο δικό τους στρατόπεδο.
Από το 2008 μέχρι το 2013, το παγκόσμιο χρέος αυξήθηκε από το 180% του Ακαθάριστου Παγκόσμιου Προϊόντος στο 210%, που σημαίνει ότι η αύξηση του χρέους υπερτερεί των ρυθμών ανάπτυξης. Δηλαδή, όσο κι αν αυξάνουν την παραγωγή τους οι λαοί και τα κράτη, το χρέος τους θα μεγαλώνει με ταχύτερους ρυθμούς. Αυτή η κατάσταση δημιουργεί τάσεις φυγής από ένα σύστημα που καθορίστηκε από την αμερικάνικη υπερδύναμη.
Και ημεγάλη συμφωνία αυτών των ημερών, ύψους 46 δισ. δολαρίων, μεταξύ Κίνας και Πακιστάν, μιας χώρας που υπέστη τα μύρια όσα σαν σύμμαχος των ΗΠΑ στον «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας», αποτελεί μέρος αυτού του παγκόσμιου σκηνικού που αλλάζει πλέον με εντυπωσιακές κινήσεις και αυξανόμενη ταχύτητα. Για να μην αναφερθούμε ακόμα στον υπό εξέταση αγωγό πετρελαίου που θα συνδέει ενεργειακά το Ιράν με την Κίνα!
Αυτό δεν σημαίνει ότι η Αμερική είναι τελειωμένη χώρα. Θα ήταν ανόητος να το πιστέψει κανείς αυτό. Το σίγουρο, όμως, είναι ότι ο κόσμος όπως προσπάθησαν να τον διαμορφώσουν τα τελευταία 25 χρόνια φράκαρε και αναζητεί άλλες εξόδους που δεν περνούν υποχρεωτικά ούτε από το δολάριο ούτε από το αμερικάνικο Πεντάγωνο.
*Οι επενδύσεις της Κίνας στην Ευρώπη δεν είναι λιγότερο επικίνδυνες από εκείνες της Ρωσίας, αναφέρει το αμερικάνικο Πρακτορείο Bloomberg σε άρθρο με τίτλο «Η Κίνα αγοράζει την Ευρώπη», μετά το ενδιαφέρον της Κίνας για την αγορά ενός οικοδομικού συμπλέγματος στο Βερολίνο και της βιομηχανίας ελαστικών Pirelli στην Ιταλία.
Διεθνής αναβρασμός
Ένα ανησυχαστικό μονοπάτι στο εξωτερικό
Σε επίπεδο εξωτερικής πολιτικής, η Αμερική φθίνει… (στον οικονομικό τομέα) οι ισχυρότερες αναδυόμενες αγορές χρειάζονται λιγότερα κεφάλαια από το παρελθόν και μερικές απ’ αυτές δημιουργούν τις δικές τους δανειακές και επενδυτικές τράπεζες… Οι αριθμοί μιλάνε. Το 2013, η Παγκόσμια Τράπεζα διέθεσε 52,6 δισ. δολάρια. Την ίδια χρονιά η βραζιλιάνικη BNDES επένδυσε 85 δισ. δολάρια και η αντίστοιχη κινέζικη 240 δισ. δολάρια. Οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι είναι ενοχλημένοι. Η Εθνική Υπηρεσία Ασφαλείας παρακολουθούσε το τηλέφωνο της Μέρκελ, που την ανάγκασε να μιλήσει για τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού ίντερνετ. Οι αποκαλύψεις στην αμερικάνικη Γερουσία για τις μυστικές φυλακές με τα βασανιστήρια στην Ευρώπη και άλλες εξελίξεις σε όλο τον κόσμο, οδηγούν σε μια αποαμερικανοποίηση του διεθνούς συστήματος… Τα πλεονεκτήματα της ηγεμονίας του δολαρίου, που επιτρέπουν, μεταξύ άλλων, στην Ουάσινγκτον να αποπληρώνει να χρέη της τυπώνοντας απλώς όσα δολάρια χρειάζεται, ελαττώνονται. Πριν από πέντε χρόνια, η Κίνα διεξήγαγε όλο το εμπόριό της με δολάρια. Σήμερα, το ένα τέταρτο αυτών των συναλλαγών γίνεται σε ρενμίνμπι.
Η Κινεζική Αναπτυξιακή Τράπεζα, η Αναπτυξιακή Τράπεζα Βραζιλίας και άλλες τράπεζες αποκτούν πρωτοβουλίες… Ο επενδυτικός οργανισμός «Δρόμος του Μεταξιού» με 40 δισ. δολάρια, επεκτείνει την κινεζική επιρροή από την Ασία ως την Ευρώπη. Η Ρωσία και η Κίνα σχεδιάζουν να δημιουργήσουν το δικό τους φορέα αξιολόγησης… Η Ουάσινγκτον προωθεί τη Συμφωνία του Ειρηνικού, με τη συμμετοχή μιας δωδεκάδας κρατών, χωρίς την Κίνα, αλλά η Κίνα δημιουργεί τη δική της συμφωνία, την «Ασιατική Περιοχή Ελεύθερου Εμπορίου», με τη συμμετοχή 20 κρατών. Πλέον, η Κίνα, και όχι η Αμερική, είναι η μεγαλύτερη χώρα του παγκόσμιου εμπορίου. Το 2012, οι ΗΠΑ ήταν ο κύριος εμπορικός εταίρος 76 κρατών, ενώ η Κίνα ήταν ο κύριος εταίρος 124 κρατών.
Δεν θα είναι πλέον εύκολο για τις ΗΠΑ να διασφαλίζουν το μοντέλο του καπιταλισμού που καθορίζεται από τις δυνάμεις της αγοράς, καθώς η Κίνα συνεχίζει να επιδεικνύει την αναπτυξιακή δυναμική του δικού της μοντέλου που είναι κρατικοκεντρικό… Πολλοί λένε για τις μεταρρυθμίσεις στην Κίνα, αλλά οι αλλαγές στην κινέζικη οικονομία έχουν να κάνουν λιγότερο με τις ιδιωτικοποιήσεις και περισσότερο με την προσπάθεια να γίνουν οι πελώριες κρατικές επιχειρήσεις πιο παραγωγικές.
(Ian Bremmer, περιοδικό Time, 5 Ιανουαρίου 2015)
Πάνω από 40 χώρες ζητούν να γίνουν μέλη της κινέζικης Ασιατικής Τράπεζας
47 χώρες υπέβαλαν αίτημα συμμετοχής στη νέα υπερ-τράπεζα που ιδρύει η Κίνα. Η Σουηδία και το Κιργιστάν είναι οι τελευταίες, την παραμονή λήξης της προθεσμίας, στις 31 Μαρτίου. 30 απ’ αυτές έγιναν ήδη δεκτές, σαν ιδρυτικά μέλη και η διαδικασία έγκρισης συνεχίζεται. Η προκαταρκτική επιτροπή της ΑΙΙΒ πραγματοποίησε τον τρίτο γύρο των διαπραγματεύσεων στο Καζαχστάν, με 29 μέλη παρόντα, συζητώντας λεπτομέρειες για τον οργανισμό των 50 δισ. δολαρίων, που ξεκινάει με στόχο να έχει ένα κεφάλαιο 100 δισ. δολαρίων. Και η Ταϊβάν δήλωσε ότι υπέβαλε αίτημα. Ακόμα και η Νορβηγία εκδήλωσε ενδιαφέρον παρ’ όλα τα προβλήματά της με την Κίνα. Μετά την προθεσμία κι άλλες χώρες μπορούν να συμμετέχουν σαν απλά μέλη.
Οι αναλυτές θεωρούν ότι πρόκειται για μεγάλη διπλωματική επιτυχία της Κίνας σε βάρος των ΗΠΑ. Κατ’ αρχήν, μειώνει την επιρροή της Παγκόσμιας Τράπεζας και της Ασιατικής Αναπτυξιακής Τράπεζας στην περιοχή της Ασίας-Ειρηνικού. Αποτελεί ιστορική καμπή στο ξεπέρασμα των ΗΠΑ από την Κίνα σε επίπεδο παγκόσμιας επιρροής.
Ακόμα και οι σύμμαχοι των ΗΠΑ συμμετέχουν στην ΑΙΙΒ. Στα μέσα Μαρτίου, η ανακοίνωση της Μεγάλης Βρετανίας ότι θα συμμετάσχει στην Τράπεζα ήταν έκπληξη, που παρέσυρε και άλλα ευρωπαϊκά κράτη. Ευρωπαίοι και άλλοι σύμμαχοι των ΗΠΑ επιδιώκουν να ξαλαφρώσουν κάπως από την ασφυκτική πίεση των ΗΠΑ στις οικονομικές αγορές.
(Lawrence Chung, εφημερίδα South China Morning Post, 1 Απριλίου 2015)
Ο συνωστισμός για συμμετοχή στη Αναπτυξιακή Τράπεζα της Κίνας εκπλήσσει ακόμα και τον ιδρυτή της
To γιουρούσι για συμμετοχή στην ΑΙΙΒ, την τελευταία βδομάδα (της προθεσμίας), εξέπληξε ακόμα και τους Κινέζους. Πολλοί λίγοι φαντάζονταν την Ταϊβάν και τη Νορβηγία σ’ αυτή τη λίστα.Δήλωσαν συμμετοχή 14 από τις χώρες του G20, μεταξύ των οποίων η Βραζιλία, η Γαλλία και η Γερμανία. Επίσης, η Αυστραλία και η Νότια Κορέα. Αυτό αποτελεί αναγνώριση της νέας οικονομικής πραγματικότητας. Η Κίνα έχει χρήμα, ενώ οι ΗΠΑ δεν μπόρεσαν να ανταποκριθούν στις ανάγκες για έργα υποδομής, δρόμους και σιδηροδρόμους, ενεργειακούς αγωγούς κ.λπ. στην Ασία. Η Παγκόσμια Τράπεζα και Ασιατική Αναπτυξιακή Τράπεζα ελέγχονται από τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία. Προκαλεί εντύπωση το γεγονός ότι όλες αυτές οι χώρες παρέκαμψαν ή αγνόησαν τις πιέσεις των ΗΠΑ να μην συμμετέχουν. Είναι η πρώτη φορά που δημιουργείται ένας παγκόσμιος οργανισμός χωρίς τον ηγεμονικό ρόλο των ΗΠΑ. Η Αμερική είχε αρνηθεί να μεγαλώσει το ρόλο της Κίνας στην Παγκόσμια Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Ο Ομπάμα στο ετήσιο διάγγελμα του είχε πει ότι δεν πρέπει η Κίνα να ορίζει τους κανόνες, παρά μόνο η Αμερική. Τώρα, οι Αμερικάνοι αλλάζουν μοτίβο και μιλούν για συνεργασία. Ο πρόεδρος Σι Τζινπίν απευθύνθηκε σε χίλιους συμμετέχοντες στο BoaoForum, εισπράττοντας την επιδοκιμασία των περισσοτέρων. Ο προσωρινός διοικητής της ΑΙΙΒ, ο Κινέζος Τζιν Λιτσούν, έχει διατελέσει στέλεχος στην Παγκόσμια Τράπεζα και την Ασιατική Αναπτυξιακή Τράπεζα.
(JanePerlez, Εφημερίδα New York Times, 3 Απριλίου 2015)
Τραπεζική βολή
Στις 20 Μαρτίου, ο Γιαπωνέζος υπουργός Οικονομικών Taro Aso ανακοίνωσε στους δημοσιογράφους ότι με ορισμένες προϋποθέσεις, η κυβέρνηση θα γινόταν μέλος της υπό κινεζική διεύθυνση νέας Τράπεζας. Στην Ουάσινγκτον, που έχει προτρέψει τους συμμάχους της να μείνουν μακριά από την ΑΙΙΒ, τους έπεσαν τα σαγόνια. Το Τόκιο, ο εγγύτερος σύμμαχος στην Ασία, παραβλέπει τις αμερικάνικες ανησυχίες και σκέφτεται να γίνει μέλος σε μια επενδυτική τράπεζα στην οποία ηγείται ο κύριος ανταγωνιστής της Ιαπωνίας.
Για δεκαετίες, η Ουάσινγκτον χρησιμοποίησε την ηγεμονική της επιρροή στην Παγκόσμια Τράπεζα, το ΔΝΤ και την Ασιατική Αναπτυξιακή Τράπεζα για να ενδυναμώνει τις σχέσεις της με τους Ευρωπαίους και Ασιάτες εταίρους και να κατευθύνει τις αναπτυσσόμενες χώρες προς τις δυτικές αξίες θέτοντας όρους για την οικονομική βοήθεια. Οι χώρες αυτές δεν είχαν άλλη επιλογή γιατί δεν υπήρχε αξιόπιστο εναλλακτικό σύστημα στο αμερικάνικο. Αυτό αλλάζει. Η Βρετανία υπέβαλε αίτημα συμμετοχής και σε μια σπάνια έκφραση δημόσιου εκνευρισμού με αποδέκτη το σημαντικότερο σύμμαχο, ο Λευκός Οίκος κατηγόρησε το Λονδίνο για «σταθερή προσέγγιση» με την Κίνα. Κατόπι, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιταλία και η Ελβετία ανακοίνωσαν πρόθεση να ακολουθήσουν το παράδειγμα της Βρετανίας. Οι Σαουδάραβες υπέγραψαν. Το ίδιο και η Αυστραλία και η Νότια Κορέα, νευραλγικοί σύμμαχοι των ΗΠΑ… Ποτέ η Ουάσινγκτον δεν φαινόταν τόσο απομονωμένη… Σε ένα κόσμο που χρειάζεται όλο και λιγότερο την Αμερική, πώς μπορεί η Ουάσινγκτον να προστατεύσει και να διατηρήσει την κυριαρχική της επιρροή;
(Ian Bremmer, περιοδικό Time, 6 Απριλίου 2015)
