Πριν από δύο μήνες περίπου μια εβραϊκή συλλογικότητα της Ελβετίας αξίωσε και πέτυχε να ματαιώσει έκθεση που ετοιμαζόταν στη μνήμη του σπουδαίου Ελβετού αρχιτέκτονα Λε Κορμπιζιέ. Στις αρχές της εβδομάδας ο Γάλλος υπουργός Πολιτισμού Φρεντερίκ Μιτεράν έπραξε το ίδιο με τον «καταραμένο» συγγραφέα Λουί Φερντινάν Σελίν, απαλείφοντας το όνομά του από κατάλογο τιμωμένων συγγραφέων οι οποίοι συμπεριλαμβάνονται στις φετινές εθνικές εκδηλώσεις μνήμης. Έτσι απαίτησε ο πρόεδρος της Ένωσης Τέκνων Απελαθέντων Εβραίων της Γαλλίας, έτσι έγινε! Το επιχείρημα των Ισραηλινών και στις δύο περιπτώσεις είναι ο αντισημιτισμός που εξεδήλωσαν οι δυο κορυφαίοι δημιουργοί σε κάποια στιγμή της κοινωνικής ή συγγραφικής τους ζωής.
Η στάση των εβραϊκών κοινοτήτων δεν θα πρέπει να προκαλεί ιδιαίτερη εντύπωση, αφού η φρίκη του ναζισμού είναι ακόμη ενεργή στη μνήμη τους, θα ισχυριστεί κάποιος. Μια μνήμη όμως –σημειώνουμε– που στις μέρες μας τουλάχιστον μεροληπτεί επικίνδυνα αφού, τόσο το επίσημο κράτος του Ισραήλ όσο και οι διάσπαρτες εβραϊκές κοινότητες, κλείνουν τα μάτια απέναντι στη γενοκτονία που διαπράττουν απέναντι στον Παλαιστινιακό λαό αλλά και στο ιδεολόγημα που τη συνοδεύει: ότι, δηλαδή, η ζωή του Εβραίου προϋποθέτει την εξόντωση του Άραβα.
Το ερώτημα, βεβαίως, που απασχολεί τη στήλη δεν είναι η γενικότερη πολιτική του κράτους του Ισραήλ, είναι το… δικαίωμα και η ισχύς που διαθέτει τελικά να αφανίζει από τον πνευματικό χάρτη όποιο πρόσωπο δεν του είναι αρεστό και αυτό ανεξάρτητα από τη γενικότερη προσφορά του στα γράμματα και τις τέχνες. Το δεύτερο ερώτημα είναι γιατί δεν ξεσηκώνονται και οι πέτρες όταν επιβάλλονται τέτοιοι αποκλεισμοί. Ιδιαίτερα στα μέρη μας, που η πνευματική κοινότητα κόπτεται για την ευαισθησία της, δεν είδαμε καμιά διαμαρτυρία συλλογικού οργάνου ούτε στην περίπτωση του Λε Κορμπιζιέ ούτε στην φρέσκια του αποκλεισμού του Σελίν. Θελήσαμε να μάθουμε αν το ίδιο συμβαίνει και στην Εσπερία με τον πρόσφατο αποκλεισμό του Σελίν στέλνοντας μήνυμα στον Αντώνη Ζέρβα, συγγραφέα, ποιητή και μεταφραστή, που κατοικεί στις Βρυξέλλες. Ιδού η απάντησή του: «Έχει βουίξει ο κόσμος…
Και η κοινοτοπία, πάει σύννεφο και θα πηγαίνει πάντα, εφόσον δεν αρέσει αυτό που δυσαρεστεί.
Ο Σελίν δεν είναι δυσάρεστος απλώς για τον αντισημιτισμό του, που δεν υπάρχει πουθενά στα μυθιστορήματά του, είναι δυσάρεστος γιατί δείχνει την ξεφτίλα του ανθρώπου σε όλο το μεγαλείο της.
Σε βαθμό που να αηδιάζεις με τον ίδιο τον συγγραφέα, όπως αηδιάζεις με τον Μαρκήσιο ντε Σαντ.
Ε λοιπόν, υπάρχουν μεγάλα πνευματικά έργα που υπάρχουν γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο, και γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο επιβάλλεται η ανάγνωσή τους.
Π.χ. στο “Ταξίδι”, τρείς φορές όλες κι όλες γίνεται θετική μνεία σε ανθρώπινη συμπεριφορά, και μάλιστα εκεί που δεν το φαντάζεσαι καν.
Έτσι, το θετικό που στάζει ακατάπαυστα από τα χείλη μεγάλων και μικρών, ανδρών και γυναικών, τηλεοπτικών και μη, και που επομένως είναι ό,τι πιο αηδιαστικό υπάρχει στις κοινωνίες μας, εδώ, δηλαδή στο μυθιστόρημα, αποκτά γνήσιο μεγαλείο, αποβαίνει η μόνη παραμυθία της ίδιας της αηδίας για τα ανθρώπινα. Στο πείσμα των κοινωνιών μας, οι μεγάλοι συγγραφείς θα ξετρυπώνουν πάντα εκεί που δεν το περιμένεις και θα δείχνουν την αηδία που γεννάει πάντα το κοινωνικό παρόν του ανθρώπου. Για τους λοιπούς, αρκούν τα βραβεία και οι εορτασμοί.»
