Το καλοκαίρι έτυχε να δω μια ιταλική σειρά το Diari (Ημερολόγια) που απευθύνεται σε παιδιά του Γυμνασίου. Οι ήρωές της ζουν σε ένα νησί και παρακολουθούμε την καθημερινότητά τους στο σχολείο και στην οικογένεια.
Το ενδιαφέρον είναι πως βλέπουμε τα πράγματα από την πλευρά των παιδιών, τόσο σε ό,τι αφορά στις σχέσεις με τους γονείς και στους εκπαιδευτικούς, όσο κυρίως μεταξύ τους.
Το ξύπνημα του έρωτα, η φιλία που δοκιμάζεται, η αποτυχία στο σχολείο, οι σκανταλιές, όλα έχουν τη θέση τους. Πραγματικά σημερινά παιδιά, από αυτά που συναντάμε όσοι ασχολούμαστε από οποιοδήποτε πόστο με την εκπαίδευση.
Τα παιδιά –σε ένα από τα επεισόδια- κάνουν κατάληψη όταν αποφασίζεται να συγχωνευθούν τα σχολεία του νησιού και το θέμα αντιμετωπίζεται με σοβαρότητα από τους σεναριογράφους. Ακόμη κι όταν δείχνουν την αφέλεια των παιδιών (στον πρώτο κύκλο είναι μαθητές της Β΄ Γυμνασίου). Ο αγώνας δεν πετυχαίνει, αλλά τίποτα δεν είναι μάταιο καθώς μέσα από αυτόν τελικά σφυρηλατείται η φιλία τους και ξεπερνιούνται οι προσωπικές τους αντιπαραθέσεις.
Το θέμα του έρωτα, του πρώτου φιλιού, της πρώτης αγάπης, αντιμετωπίζεται επίσης με ευαισθησία, χωρίς τίποτε το κραυγαλέο. Με εξαιρετικό τρόπο παρουσιάζεται κι ένας από τους πρωταγωνιστές που συνειδητοποιεί την κλίση του προς το ίδιο φύλο.
Το μπούλινγκ επίσης παρουσιάζεται στις πραγματικές του διαστάσεις.
Εν ολίγοις πιστεύω πως η σειρά, πέρα από τον ψυχαγωγικό της χαρακτήρα, χωρίς σε κανένα σημείο να κάνε κήρυγμα ή να κουνάει το δάκτυλο, πιστεύω πως βοηθά τους μικρούς θεατές να κατανοήσουν τον εαυτό τους καλύτερα και να μοιραστούν αυτά που νιώθουν πρώτα απ’ όλα με τους φίλους τους.
Και για τους ενηλίκους, γονείς και εκπαιδευτικούς, η σειρά μπορεί να αποδειχθεί άκρως διδακτική…
Την έβλεπα και σκεφτόμουν πως καμία αντίστοιχη ελληνική παραγωγή δεν υπάρχει σήμερα.
Η ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ των ιδιωτικών και δημόσιων καναλιών για πρόγραμμα που απευθύνεται σε παιδιά, απλώς δεν τηρείται. Τα λίγα «παιδικά» προγράμματα είναι συνήθως κινούμενα σχέδια ή διάφορες απαράδεκτες αμερικάνικες σειρές, άνευ περιεχομένου. Μια αναπαραγωγή στερεότυπων και χονδροειδούς «χιούμορ» μακριά από την κοινωνία.
Κι όμως, μερικές δεκαετίες πριν υπήρξαν σειρές βασισμένες σε βιβλία Ελλήνων συγγραφέων, όπως ήταν το «Καπλάνι της βιτρίνας» της Άλκης Ζέη ή ο «Θησαυρός της Βαγίας» της Ζορζ Σαρή.
Ο χρόνος σταμάτησε εκεί! Σε παιδιά του ’40, του ’50 ή του ’60.
Τα σημερινά παιδιά –ή μάλλον καρικατούρες τους– εμφανίζονται ως «πινελιές» σε σειρές για ενηλίκους.
Τα παιδιά –τηλεθεατές– καταλήγουν να βλέπουν τηλεοπτικά υποπροϊόντα, όπως το «Καφέ της Χαράς» ή διάφορες σειρές που παρουσιάζουν πλατφόρμες όπως το Netflix. Ενδιαφέρον είναι να παρακολουθείς το τι γίνεται σε άλλες χώρες, αλλά εντελώς διαφορετική λειτουργία θα είχαν αντίστοιχες παιδικές / εφηβικές σειρές οι οποίες αν βασίζονται σε έργα σύγχρονων Ελλήνων συγγραφέων, όπως η Αγγελική Δαρλάση, ο Μάνος Κοντολέων, η Λότη Πέτροβιτς και τόσοι άλλοι που μέσα από τα βιβλία τους προσεγγίζουν με επιτυχία και ευαισθησία τον κόσμο των σύγχρονων παιδιών και εφήβων.
Το ερώτημα είναι γιατί δεν γυρίζονται τέτοιες σειρές. Γιατί δεν υπάρχει παιδική ζώνη όπως την εποχή του «Παραμυθά» Νίκου Πιλάβιου που μας χάρισε τόσες ωραίες εκπομπές.
Η απάντηση μάλλον βρίσκεται στον γενικότερο τρόπο που κράτος και κοινωνία αντιμετωπίζουν τα παιδιά και τους εφήβους.
Μέσα από ένα σύστημα που παράγει ανθρώπους πειθήνιους, καλλιεργεί την κοινωνική αμάθεια, τον ανταγωνισμό, τον ατομισμό. Απεχθάνεται τη συνεργασία και την αλληλεγγύη. Την ομαδικότητα και την κοινή προσπάθεια.
Θα μου πείτε μέσα σε όλο το χάος που επικρατεί, σε μια χώρα που οδηγείται με μαθηματική ακρίβεια στην καταστροφή, τι κάθομαι και ασχολούμαι με σειρές.
Κι όμως. Στον τρόπο που καλλιεργείται η ψυχή των παιδιών και των εφήβων, πλατφόρμες, κανάλια και κοινωνικά δίκτυα παίζουν έναν πολύ σημαντικό ρόλο.
Αν το καταλάβουμε, ίσως κάτι ν’ αλλάξουμε…
